وزیر ارشاد گفت: پرداختن به اختلاف و نزاع در وضعیت فعلی اشتباه است و باید تلاش کنیم همدلی حداکثری را در دستور کار قرار دهیم. باید توجه داشته باشیم که در حوزه‌های مختلف، اَبَرمساله‌هایی وجود دارد که یک جناح و سلیقه به تنهایی نمی‌تواند آن‌ها را حل کند.
ضیافت اصحاب نشر و قلم به مناسبت هفته کتابروز گذشته ۳۰ آبان با حضور سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، عبدالحسین کلانتری معاون فرهنگی وزارت فرهنگ، علی رمضانی مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران، مهدی رمضانی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سیدمجید پوراحمدی مدیرعامل صندوق اعتباری هنر و فعالان حوزه نشر و قلم برگزار شد. در این دیدار صمیمانه که اهالی فعالان این حوزه از طیف‌های مختلف حضور داشتند، دغدغه‌های حوزه نشر مرور شد.
پس از سخنان نمایندگان تشکل‌های مختلف نشر، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدا ضمن تشکر از همه افرادی که در دوره‌های مختلف برای حوزه نشر زحمت کشیده‌اند، گفت: ما به همدلی بسیار زیاد در جامعه نیاز داریم؛ به‌ویژه در محیط فرهنگ و هنر که باتوجه به ویژگی‌های آن، لازم است همدلی حداکثری را مورد توجه قرار دهیم.
صالحی تصریح کرد: پرداختن به اختلاف و نزاع در وضعیت فعلی اشتباه است و باید تلاش کنیم همدلی حداکثری را در دستور کار قرار دهیم. باید توجه داشته باشیم که در حوزه‌های مختلف، اَبَرمساله‌هایی وجود دارد که یک جناح و سلیقه به تنهایی نمی‌تواند آن‌ها را حل کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: همه باید کمک کنیم تا مشکلات را حل کنیم، چرا که آینده همگی، به این تلاش بستگی دارد. کنار هم قرار گرفتن حتی در شرایط عادی نیز لازم است، اما در این شرایط خاص، لزوم آن بیشتر حس می‌شود.
صالحی با تاکید بر اینکه نباید مشترکات در سایه اختلافات قرار بگیرد، گفت: مشترکات همه ما کم نیست، اما، چون ظهور و بروز اختلافات گاهی زیاد است، مشترکات کمتر مورد توجه واقع می‌شود. باید باور داشته باشیم همگرایی در حوزه مشترکات ممکن و قابل تحقق است و می‌تواند موجب کمک به رفع مشکلات شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس گفتگو را لازمه حل اختلافات دانست و بیان کرد: در مسائل مورد اختلاف، گفتگو بر مبنای منطق و ادب را مورد توجه قرار دهیم. ممکن است اختلاف دیدگاه‌هایی وجود داشته باشند، اما با کمی بررسی متوجه می‌شویم که ادعای هیچیک از طرفین طوری نیست که بخواهیم یکدیگر را تکفیر کنیم.
وی در بخش دیگری از سخنانش، درباره نقش‌آفرینی صنوف در حوزه نشر گفت: صنوف میانجی حکمرانی و مردم هستند. نهاد‌های صنفی را نباید تخریب و تضعیف کرد. ما به هرحال به نهاد‌های میانجی نیاز داریم چرا که اولا گاهی مرز‌های میان «حکمرانی بر توده‌ها» و «حکمرانی توده‌ها» مشخص نیست. از طرف دیگر نمی‌توان همواره با هزاران نفر به صورت همزمان تعامل داشت؛ نهاد‌های میانجی و صنوف می‌توانند خط اتصال حکمرانی، مردم و ذی‌نفعان باشند.
صالحی سپس توضیح داد: کشور ما در زمینه صنوف، گاهی تجربه‌های ناکامی داشته است؛ چه در ابتدای کار که با جریان‌های مارکسیستی به ایران آمدند و چه در ابتدای انقلاب اسلامی که با جریان‌های چپ، مسائلی را ایجاد کردند. به همین دلیل گاهی تصور اشتباهی از صنوف وجود دارد و نتوانسته‌ایم مواجهه درستی با آن داشته باشیم. البته حتما صنوف هم می‌توانند مشکلاتی داشته باشد، اما به مرور می‌توانیم به صنوف مقتدر، میانجی، مشارکت کننده در تصمیم‌سازی برسیم که قدرت عمل در حوزه اجرا داشته باشند.
وزیر فرهنگ سپس با اشاره به برخی اظهارنظر‌ها که همکاری با صنوف را ناقض حکمرانی می‌دانند، گفت: حکمرانی درست، حکمرانی در نقطه‌های اصلی پیچِ یک جاده است، نه در همه طول مسیر آن. کسی نمی‌گوید حکمرانی فرهنگی را رها کنیم! در لیبرال‌ترین کشور‌ها هم حکمرانی رها نمی‌شود؛ اما پرسش این است که حکمرانی چگونه باید اعمال شود؟
صالحی تصریح کرد: برخی، رویکرد‌های امثال بنده را به رهاسازی فرهنگی تعبیر می‌کنند، اما برداشت من این است که وقتی سه حوزه تصدی‌گری، تنطیم‌گری و تسهیل‌گری را با هم ادغام می‌کنیم و در همه جا حداکثری عمل می‌کنیم، به ناگهان همه چیز را با هم از دست می‌دهیم. حکمرانی در شکل کلان باید بداند در چه مواقعی سخت و در چه مواقعی منعطف عمل کند.
وی بار دیگر بر تقویت صنوف فراگیر تاکید کرد و گفت: در اوایل حضورم در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تلاش کردم مشکل تاسیس صنوف فراگیر را حل کنم. از داخل صنوف فراگیر می‌تواند صنف‌های همگرا پدید بیاید و در نهایت منجر به اتحادیه کلان فرهنگ و هنر شود. این مسیری بود که قبلاً هم در نظر داشتیم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با تاکید بر اینکه صنوف می‌توانند بخش مهمی از کار‌ها را برعهده بگیرند، گفت: علی‌رغم این موضوع، باید در نظر داشت که بعضی موضوعات، محلِ حکمرانی است و امکان عقب‌نشینی از آن وجود ندارد.
وی افزود: در این مسیر باید سازوکار‌ها به گونه‌ای پیش‌بینی شود که صنوف به شکل طبیعی، و نه رانتی و گلخانه‌ای، حرکت و پیشرفت کنند. برداشت من این است که ما باید تسهیل‌گر این حوزه باشیم.
صالحی در بخش دیگری از سخنانش، به مشکلات بین بخشی در حوزه فرهنگ و به طور خاص نشر اشاره کرد و گفت: ایده‌هایی که می‌تواند به کمک ارتباطات بین‌دستگاهی بیاید باید مورد تاکید قرار بگیرد. شورای هم‌افزایی وزارتخانه‌های فرهنگی کشور در دولت به شکل توافقی تشکیل شده است که دبیرخانه آن در وزارت فرهنگ است. همه می‌دانیم که در دولت‌ها مسایل اقتصادی در اولویت اول هستند و شورای اقتصاد دولت، شورای اصلی برای طرح موضوعات است. مسأله‌ای که به دنبال تحقق آن هستیم، این است که تا حد امکان، شورای فرهنگی اجتماعی دولت را به اندازه شورای اقتصادی با اهمیت کنیم؛ هرچند کم کردن این فاصله، بسیار سخت است.
وی خاطرنشان کرد: اقتصاد مهم است، اما اگر پیوست و اتصالات فرهنگی نباشد، در حوزه اقتصاد هم شاهد تغییر جدی نخواهیم بود. به همین دلیل است که بخشی از ناکامی ما در حوزه توسعه اقتصادی، نبودن نگاه فرهنگی و احتماعی منسجم در کنار طرح‌های اقتصادی است. امیدوار هستیم بتوان با کنار هم قرار گرفتن وزارتخانه‌های فرهنگی، برخی از دغدغه‌های این حوزه را کاهش داد.
صالحی در بخش بعدی سخنانش، درباره موضوع ممیزی که توسط برخی از حاضران به آن اشاره شده بود، صحبت کرد.
وی در ابتدا با تاکید بر اینکه قانون بد بهتر از بی‌قانونی‌است، گفت: در بی‌قانونی اختلال اجتماعی پدید می‌آید، اما اینکه روش‌های ۳۰ سال قبل را وحی‌منزل بدانیم، قبول ندارم. باید به این فکر کنیم که اگر تغییرات اجتماعی پدید آمده و پذیرفته شده است، چرا روش‌های انجام یک کار که چند دهه قبل پدید آمده، باید همچنان ادامه پیدا کند؟
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تصریح کرد: حتما باید به تناسب تغییرات اجتماعی و فن‌آورانه، روش‌های ما نیز تغییر کند. حتی وقتی می‌بینیم که تغییرات فن‌آوری یا اجتماعی لزوم تغییر در فرایند‌ها را ایجاد کرد، اما قانون مانع این تغییر است، باید با همفکری جمعی برای اصلاح قانون تلاش کنیم.
وی افزود: اینکه فکر کنیم مثلا قانون دهه ۸۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی وحی منزل است، غلط است. ما در کشور قانون‌های اصلاحی و تکمیلی داریم، اما چرا در ۲۰ سال گذشته، قانون ممیزی و کتاب هیچ تغییری پیدا نکرده است؟ آیا همچنان باید در همان فضای ۲۰ سال قبل حرکت کنیم؟ ما باید با همکاری و همفکری یکدیگر و تحقیق و پژوهش، برای تدوین اصلاحیه‌ها تلاش کنیم.
صالحی بیان کردکه انتقادات پیرامون ممیزی را باید به حداقل برسانیم. باید این را با تاکید بگوییم که حکمرانی فرهنگی بله؛ اما سلیقه‌سازی شخصیِ فرهنگی خیر؛ اینکه با سلیقه‌های شخصی بخواهیم معیار‌ها را تفسیر کنیم، کار را سخت‌تر می‌کند.