جوان آنلاین: کانال تلگرامی افق ایران نوشت:
یک سالِ سخت برای پرونده هستهای
اقدامات هدفمند و زمان بندی شده یک سالهای در شورای حکام در قالب قطعنامههای الزام آور، ارجاع پرونده هستهای ایران به شورای امنیت و در نهایت فعال کردن «اسنپ بک» روندی است که اروپا قرار است با همراهی آمریکا در برابر ایران در پیش گیرد.
در بحبوحه این روند محتمل، تلاش برای امنیتی سازی پرونده هستهای ایران به اوج خواهد رسید و باز کردن پروندهای شبیه با پرونده PMD (ابعاد نظامی احتمالی برنامه هستهای ایران) در دستور کار قرار میگیرد...
در این میان، متغیر مهم دیگری وجود دارد که در گذشته وجود نداشت. آنهم درگیری مستقیم ایران و اسرائیل است. تنشی که باعث شده است تأسیسات هستهای بیش از گذشته با تهدید عینی نظامی روبرو شود.
در واقع، علاوه بر تنش هستهای در سطح سیاسی که اروپا و آمریکا آن را مدیریت میکنند، احتمالا آنها دست اسرائیل را باز نگه میدارند تا تهدید نظامی فوری و معتبری را علیه تاسیسات هستهای کشورمان حفظ کنند. کما اینکه در چند ماه اخیر مسئله تهدید علیه مراکز هستهای کشورمان وجود داشته است و به نظر میرسد، تلاش میشود این تهدید حفظ شود.
حفظ این تهدید نظامی با دو هدف دنبال خواهد شد: ۱. فشار امنیتی به ایران برای تقویت فشارهای سیاسی و محدود کردن مانورپذیری هستهای ایران به ویژه در هرگونه چشم انداز سیاسی-دیپلماتیک حله مناقشه، ۲. زمینه سازی برای اقدام علیه تاسیسات هستهای ایران به ویژه اگر تنش هستهای منجر به توافق سیاسی نشود.
نکته مهم دیگری که در این روند وجود دارد این است که مهار برنامه هستهای ایران مهمترین نقطه توافق و همراهی آمریکای ترامپ، اروپا و اسرائیل خواهد شد. در واقع، هم برای ترامپ (آنچنان که اعلام کرده و قبلا با خروج از برجام در این مسیر گام برداشته است) هم برای اروپا (آنگونه که در حال اقدام است) و هم اسرائیل (آنگونه که مدعی است که زمان حمله نظامی به تاسیسات هستهای ایران رسیده است)، مقابله با برنامه هستهای ایران مهمترین دستورکار مشترک آنها در راستای پروژه مهار تهران است که من آن را مرحله سوم پروژه مهار میدانم.
لازم است تاکید شود که هم اسرائیل و هم اروپا احتمالا به دنبال این خواهند بود که پرونده هستهای ایران را به مهمترین نقطه اتصال خود با آمریکای ترامپ تبدیل کنند. اسرائیل تلاش خواهد کرد این نقطه اشتراک و اتصال با آمریکا را از یک دستورکار سیاسی وارد دستورکار نظامی کند و اروپا نیز احتمالا به دنبال آن خواهد رفت تا برنامه هستهای ایران را از طریق آژانس از دستورکار فنی خارج کند و وارد دستورکار حقوقی در قالب اسنپ بک و ارجاع به شورای امنیت کند. این نقطهای است که احتمالا منجر به خشنودی ترامپ از اروپاییها و بده بستانهایی میان آنها خواهد شد.
به همین جهت، تصور من این است که سال ۲۰۲۵ را باید سال پرونده هستهای ایران نامید و احتمالا شاهد یکی از تنش زاترین دورههای برنامه هستهای ایران از ابتدا تاکنون خواهیم بود.
با این حال، سرنوشت جنگ اوکراین، غزه، لبنان، درگیری ایران و اسرائیل و استراتژی آمریکا در قبال اروپا و چین نیز متغیرها و پیشرانهای مهمی هستند که پرونده هستهای ایران را تحت تاثیر قرار دهند یا روند آن را تغییر دهند.
البته آنچه گفته شد، یک سویه نیست و ادراک ایران از بحران پیش روی هستهای و اهرمهای در دسترس برای مهار اقدامات آمریکا، اروپا و اسرائیل نیز متغیر مهمی است. جمهوری اسلامی ایران در گام نخست تلاش خواهد کرد در سطح سیاسی و دیپلماتیک روند و پروژه پیش گفته را متوقف کند و مانع امنیتی سازی برنامه هستهای شود. اما رویکرد ترامپ و اروپا فاکتورهای مهمی هستند که تعیین کننده نوع جهت گیری ایران خواهند بود. در صورت تشدید فشار، ایران به سمت تشدید اقدامات مقابلهای خواهد رفت. با این حال، به نظر میرسد ایران از هرگونه فرصت سیاسی برای جلوگیری از بحرانی شدن پرونده هستهای استفاده خواهد کرد. در واقع به مانند گذشته دیپلماسی و میز مذاکره اولویت نخست ایران خواهد بود که اکنون بیش از هر زمانی وابسته به اراده طرفهای مقابل است.