جوان آنلاین: فرزندآوری در فرهنگ و دین اسلام جایگاه ویژه‌ای دارد. از منظر اجتماعی، داشتن جمعیت جوان و سالم به تأمین نیروی کار و رشد اقتصادی کمک می‌کند. از نظر دینی هم، اسلام به فرزندآوری به عنوان راهی برای حفظ نسل و تداوم جامعه اسلامی توجه خاصی دارد. در قرآن و روایات معصومین (ع)، فرزند به عنوان نعمتی الهی و پیوندی بین نسل‌ها شناخته می‌شود. پیامبر‌اسلام (ص) نیز فرموده‌اند، در روز قیامت به جمعیت زیاد امت اسلامی افتخار خواهند کرد. برخلاف دیدگاه غربی که می‌گوید قبل از فرزندآوری، باید تمام شرایط زندگی مهیا باشد، فرزندآوری باعث افزایش روزی می‌شود چراکه معتقدیم «هر که دندان دهد، نان دهد»، یعنی روزی هر فردی در دست خداست و اگر به خدا توکل کنیم، نه تنها فرزندآوری باعث سختی نمی‌شود، بلکه روزی بیشتری به همراه دارد. هر فرزند تکیه‌گاهی است که در آینده به ما کمک خواهد کرد. درست است که در سال‌های اول مسئولیت فرزند بر عهده والدین است، اما در سال‌های بعد فرزند به یاری والدین می‌آید. پیامبر (ص) نیز فرمودند، در هفت سال اول، فرزند امیر است، در هفت سال دوم فرمانبردار و بعد از آن مشاور و یاور والدین خواهد بود. مقام معظم رهبری نیز فرموده‌اند هر کسی برای فرزندآوری و افزایش جمعیت گامی بردارد، در دعای نماز شب ایشان شریک خواهد بود. بر همین اساس، بسیج به عنوان یکی از نهاد‌های انقلابی و مردمی کشور، وظیفه خود می‌داند در ترویج فرهنگ فرزندآوری و حمایت از خانواده‌ها گام بردارد. بسیج می‌تواند با ایجاد بستر‌های آموزشی، فرهنگی و آگاهی‌بخشی درباره فواید فرزندآوری و چالش‌های کاهش جمعیت و حمایت از خانواده‌ها، نقش مؤثری در تقویت بنیاد خانواده‌ها و تحقق اهداف ملی ایفا کند. سازمان بسیج حقوقدانان یکی از رده‌های بسیج است که در این زمینه گام‌های مؤثری برداشته است. بر همین اساس با دکتر فرزانه سریر، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر گروه حقوق خانواده در دانشگاه جامع انقلاب اسلامی به گفتگو نشستیم. 
 
ضرورت اصلاح نگرش جامعه در حوزه فرزندآوری
دکتر فرزانه سریر، می‌گوید: «سخنان رهبری و توصیه‌های قرآن و روایات، انگیزه معنوی زیادی به ما داده است تا در این زمینه تلاش کنیم، اما دو مشکل اصلی وجود دارد؛ یکی نگرش جامعه و دیگری سبک زندگی که باید اصلاح شوند. بسیاری از زوج‌های جوان درباره فرزندآوری و تعداد فرزند نگرش غلطی دارند. آنها فرزندآوری را باعث کاهش استقلال و آزادی خود می‌دانند، در حالیکه این نگرش یک نگرش غربی است که آزادی را تنها به معنی محدودیت نداشتن در همه زمینه‌ها می‌داند، اما در اسلام آزادی به این معناست که انسان در چارچوبی زندگی می‌کند که نه به خود و نه به دیگران آسیب نمی‌رساند. شهید مطهری نیز گفته‌اند، مرز آزادی جایی است که انسانیت بر تمایلات حیوانی غلبه کند.»
تلاش بسیج برای ترویج سبک زندگی اسلامی _ ایرانی 
این مدیر گروه حقوق خانواده، درباره تلاش‌های بسیج حقوقدانان در حل مشکلات بیان شده، گفت: «بسیج حقوقدانان، با استفاده از حقوق اعضا و تبلیغاتی مثل پلاکارد، تراکت، بروشور، سخنرانی و رسانه‌ها، مردم را به فرزندآوری تشویق می‌کند و در حوزه خانواده به ترویج سبک زندگی اسلامی- ایرانی در تمام سطوح می‌پردازد. در سخنرانی‌ها، گردهمایی‌ها و مشاوره‌های حقوقی رایگان که از سوی بسیج حقوقدانان تهران بزرگ برگزار می‌شود، این سبک زندگی برای مردم توضیح داده می‌شود. هر بسیجی حقوقدان، چه به عنوان استاد دانشگاه، چه در ادارات و نهاد‌های دولتی و چه در مساجد، به ترویج این سبک زندگی متعهد است. هدف ما این است، آموزه‌های دینی و سنت‌های جامعه ایران را برای مردم روشن و از این سبک زندگی دفاع کنیم. حتی در شرایط اقتصادی سخت، به جای ترویج مصرف‌گرایی، مردم را به سمت تولید و خودکفایی تشویق می‌کنیم؛ مثلاً، نیازی نیست همیشه از غذا‌های آماده استفاده کنیم؛ بلکه می‌توانیم خودمان غذا تهیه کنیم. این اقدامات بخشی از سبک زندگی اسلامی-ایرانی است و بسیج هرگز از ترویج آن دست نمی‌کشد. این رسالتی است که نسبت به جامعه و نظام داریم.»
وی افزود: «مهارت‌های والدگری نیز نقش بسیار مهمی در ایجاد انگیزه برای فرزندآوری دارد. در این زمینه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، همچنین بسیج جامعه پزشکی موظف است از طریق آموزش‌های قبل، حین و بعد از ازدواج به زوج‌های جوان آموزش دهد تا مشکلاتی مانند اختلافات فرهنگی و عقیدتی که مانع فرزندآوری می‌شود را برطرف کنند.»
نقشه راه در موضوع فرزندآوری 
به گفته این فعال بسیجی، هیئت اندیشه‌ورز بسیج به‌عنوان مغز متفکر بسیج، در هر فصل دو یا سه موضوع اصلی را انتخاب و روی آنها کار می‌کند تا به نتایج عملی و مؤثری برسد. در حال حاضر، دو موضوع اصلی در اولویت آنهاست: یکی مسئله حجاب و عفاف و دیگری مسائل مربوط به غزه، لبنان و کشور‌های محور مقاومت و ارائه راهکار‌های حقوقی برای محکومیت اسرائیل در مجامع بین‌المللی. او مسئله جوانی و جمعیت را نیز از اولویت‌های همیشگی این هیئت دانست و گفت: «تصمیم بر این است که پس از جمع‌بندی نهایی و ارائه راهکار‌های عملی، به یک نقشه راه برسیم تا اقدامات مؤثری در این زمینه انجام دهیم.»
اجرای طرح‌های ویژه در مدارس
به گفته دکتر سریر، اگرچه بسیج در این امر مهم تلاش‌های زیادی دارد، اما لازم است سبک زندگی اسلامی – ایرانی و ترویج فرزندآوری در مدارس نیز آموزش داده شود. بر همین اساس وی می‌گوید: «این هیئت در گروه‌های مختلفی مثل پزشکان، کارگران، حقوقدانان و دانشجویان عمل می‌کند و با کسب رتبه اول در بین دیگر هیئت‌های اندیشه‌ورز بسیج، یکی از طرح‌هایی که در مدارس اجرا می‌کند آن است که به جای ارائه موضوعات تکراری در زنگ‌هایی مثل پرورشی، مفاهیم سبک زندگی اسلامی - ایرانی آموزش داده می‌شود. این طرح ابتدا به‌صورت آزمایشی در مناطق ۱۴ و ۱۲ تهران اجرا شد که موفقیت‌آمیز بود و بازخورد خوبی از مدیران و والدین داشت. به همین دلیل با قدرت بیشتری در سایر مناطق هم گسترش یافت. البته مانند هر کار دیگری، موانع و چالش‌هایی داشت، اما با لطف خدا این مسیر با موفقیت پیش رفت.»
این وکیل پایه یک دادگستری به طرح رویش مدارس اشاره‌ای کرد و گفت: «این طرح، به آموزش و ترویج سبک زندگی پرداخته است، اگر نیاز باشد، به مهارت‌آموزی هم توجه خواهیم کرد، ولی این بخش هنوز به‌طور کامل در مدارس اجرایی نشده است و باید به‌عنوان یک درس رسمی در برنامه درسی مدارس گنجانده شود، تا اهمیت بیشتری پیدا کند. تا جایی که می‌دانم، اقداماتی برای رسمی‌سازی این طرح در حال انجام است.»
وی در ادامه با ورود به مشکلات نظام آموزشی گفت: «اگرچه در برنامه هفتم توسعه، مسئولان خاصی برای هر موضوع تعیین شده‌اند، اما بسیج همچنان خود را موظف می‌داند، در موضوعات مهم نقش‌آفرینی کند. یکی از مشکلاتی که در نظام آموزشی ما از حدود ۶۰ سال پیش تاکنون نادیده گرفته شده، کمبود آموزش‌های مهارتی در مدارس است. آموزش‌و‌پرورش عمدتاً بر آموزش تئوری تمرکز کرده و تنها از طریق تأسیس هنرستان‌ها و مدارس کارودانش به تعداد محدودی از دانش‌آموزان آموزش عملی داده است. این باور اشتباهی است که هر فارغ‌التحصیل باید پشت میز بنشیند. باید این دیدگاه اصلاح شود و افراد باید مهارت‌هایی داشته باشند که حتی اگر پشت میز ننشینند، بتوانند کار پیدا کنند. این مهارت‌آموزی باید از دوره اول متوسطه آغاز شود، تا دانش‌آموزان علاوه بر تحصیل، یک مهارت عملی مانند تعمیر موبایل، مکانیک، خیاطی، آشپزی یا هنر‌های دستی را یاد بگیرند. آموزش و پرورش هم می‌تواند در این زمینه همکاری کند و از امکانات هنرستان‌ها برای آموزش مهارت‌ها به سایر مدارس استفاده نماید. این مهارت‌ها به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا آینده شغلی موفق‌تری داشته باشند و در زندگی روزمره خود مستقل‌تر عمل کنند. به این ترتیب، دانش‌آموزان هم تفکر عملیاتی پیدا می‌کنند و هم برای حل مسائل مختلف آماده می‌شوند.»
دکتر سریر در ادامه می‌افزاید: «به همین دلیل در تدوین برنامه هفتم توسعه که در دولت سیزدهم تصویب شد، پیشنهاد دادیم، در تمامی رشته‌های تحصیلی یک واحد مهارت‌آموزی گنجانده شود. این مهارت‌ها بر اساس علاقه دانش‌آموزان هر کلاس انتخاب می‌شود و می‌تواند شامل چندین مهارت مختلف باشد. این کار به دانش‌آموزان این فرصت را می‌دهد، علاوه بر دروس تئوری، مهارت‌هایی نیز یاد بگیرند که در آینده به کارشان بیاید.»