جوان آنلاین: دولت چهاردهم حدود ۱۰۰ روز است روی کار آمده و در این ۱۰۰ روز یک روز هم نشده که قیمت کالایی افزایش نداشته باشد. این دولت به بهانه اصلاح یارانه‌ها و تخصیص یارانه به اقشاری که مستحق دریافت آن هستند، هزینه سبد معیشت مردم را بالا برده است و همچنان ادعای شفاف‌سازی دارد. این گرانی‌ها از نان، مرغ، گوشت، لبنیات و تخم‌مرغ شروع شد تا افزایش قیمت خودرو، بلیت قطار، هواپیما، تعرفه‌های آب، برق، گاز و احتمالاً بنزین ادامه خواهد یافت. به عبارت دیگر گرانی و افزایش قیمت سبد معیشت مردم ارمغان دولت چهاردهم در ۱۰۰ روزه آغاز به کارش است. روند افزایش قیمت‌ها به قدری به سرعت در سه ماه گذشته روی داده که بسیاری از خانواده‌ها همچنان در شوک هستند. نکته قابل تأمل اینکه در واکنش به دلایل افزایش قیمت هر کالایی دولتمردان مدعی می‌شوند این گرانی مصوبه دولت قبل بوده است، ما فقط اجرا می‌کنیم!
دولت چهاردهم از نخستین روز‌های آغاز به کارش با فهرست‌کردن اقلام مصرفی مردم، افزایش قیمت‌ها را در دستور کار خود قرار داد.
در ۱۰۰ روز اخیر، کالا‌های اساسی مانند نان، لبنیات، پروتئین و حتی بلیت قطار، هواپیما و خودرو با افزایش چشمگیر روبهرو بوده و در آینده‌ای نزدیک بنزین، آب، برق و گاز با افزایش چشمگیر روبهرو خواهند بود، اما دولت چهاردهم اسم این گرانی را اصلاح قیمت گذاشته است، در صورتی که مردم گرانی را با پوست و استخوان درک کرده‌اند و حتی این گرانی باعث شده است معیشت مردم به خطر بیفتد. نکته مهم‌تر این است که در پاسخ به دلایل گرانی قیمت‌ها، دولتمردان مدعی هستند فقط مصوبه دولت سیزدهم را به اجرا درآورده‌اند و این گرانی‌ها مصوبه دولت فعلی نیست!
اولین گرانی از شیر خام آغاز شد؛ قیمت شیرخام، یکی از ضروری‌ترین مواد غذایی از ۱۵هزار‌تومان به ۱۸هزار و ۱۰۰تومان در هر کیلوگرم افزایش یافته است، این افزایش قیمت نه تنها مصرف‌کنندگان نهایی بلکه بخش‌های مختلف صنعتی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. بعد از آن قیمت مرغ بود که بالا رفت و قیمتش در بازار به ۱۰۰ هزار‌تومان افزایش یافت.
به منظور تنظیم بازار و جلوگیری از کمبود، دولت تصمیم به متوقف‌کردن صادرات مرغ گرفت، اما همچنان قیمت مرغ کاهش نیافت.
قدم بعدی افزایش قیمت نان بود که به شدت با واکنش منفی روبهرو شد چراکه مردم از کیفیت و گران‌فروشی نانوایان ناراضی هستند و صدای‌شان به هیچ مرجعی نمی‌رسد. جالب این است که زمزمه‌های گرانی به اینجا ختم نمی‌شود و قیمت بنزین هم ظاهراً قرار است گران شود و در صورت گرانی بنزین مردم می‌دانند که پشت گرانی بنزین، گرانی کالا‌های اساسی در میان خواهد بود و این معیشت مردم را به خطر خواهد انداخت و این مردم هستند که در گرداب افزایش‌ها خواهند افتاد.
خبر‌های رسیده از کمیسیون تلفیق مجلس حاکی است، کالا‌هایی که با توجه به بودجه ۱۴۰۴ افزایش قیمت پیدا خواهند کرد، کالا‌های اساسی هستند.
با توجه به حذف ۳ میلیارد دلار از ارز تخصیص‌یافته به این کالا‌ها به نسبت بودجه سال جاری و همچنین تغییر نرخ ارز آنها از ۲۸ هزارو ۵۰۰ به حداقل ۳۸ هزارو ۵۰۰تومان در سال ۱۴۰۴ شاهد افزایش قیمت کالا‌های اساسی خواهیم بود.
در سال بعد علاوه بر قیمت کالا‌های اساسی، نرخ کالا‌های غیراساسی نیز به دلیل دوبرابر‌شدن نرخ ارز محاسباتی در گمرک (از ۲۸ هزارو ۵۰۰ به ۵۵ هزار‌تومان) قطعاً افزایش قیمت خواهند داشت.
لازم به ذکر است سرعت رشد نرخ «نیما» نیز با روی کار آمدن تیم اقتصادی دولت چهاردهم، افزایش قابل توجهی پیدا کرده است، به نحوی که هم اکنون نرخ نیما از حدود ۴۳- ۴۴هزار‌تومان به حدود ۵۱هزار‌تومان رسیده است. به گفته کارشناسان اقتصادی دولت با این اقدام، کسری بودجه امسالش را تأمین می‌کند. قطعاً افزایش نرخ نیما مستقیماً به افزایش نرخ کالا‌های وارداتی و در نهایت افزایش تورم منجر می‌شود.
شیر خام و لبنیات گران شد
تسنیم در گزارشی اقلامی را که با افزایش قیمت مواجه شده‌اند، فهرست کرده است. بر اساس این گزارش، موج گرانی‌ها با افزایش قیمت شیر و لبنیات اواخر شهریورماه کلید خورد و همان زمان دولت مدعی شد فقط مصوبه دولت قبل را عملیاتی کرده است!
با مجوز دولت نرخ جدید شیر خام با ۲/۳ درصد چربی، ۱۸هزارو ۱۰۰تومان تعیین شده است. پس از گرانی شیر خام، دبیر انجمن صنایع لبنی گفت: از تاریخ هفتم مهر ماه سال جاری قیمت محصولات لبنی ۳۰ درصد افزایش یافت که شامل ۱۴ درصد افزایش ناشی از تغییر قیمت شیرخام و ۱۶ درصد هزینه‌های سربار تولید است. بنابراین در گذشته چهار قلم محصولات لبنی تنظیم‌بازاری شامل پنیر ۴۰۰ گرمی UF، ماست دبه ۵/۲ کیلوگرمی، شیر یک‌لیتری کم‌چرب و شیر نایلونی ۹۰۰ گرمی به صورت جداگانه بررسی و با تعیین قیمت‌های حمایتی به اصطلاح به صورت تنظیم بازار اعلام می‌شد که اکنون این تفکیک برداشته شده است.
نان در تهران گران شد
۱۹ شهریور ماه رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران اعلام کرد با موافقت وزارت کشور تغییرات قیمت در کارتخوان‌های عرضه نان اعمال شد. بر این اساس، نان سنگک ساده از ۳ هزار به ۵هزار‌تومان، همچنین قیمت نان بربری ساده با آرد نوع یک از هزارو ۸۰۰ تومان به ۲هزارو ۵۰۰ تومان و بربری ساده با آرد نوع ۲ از ۲هزارو ۵۰۰ تومان به ۳هزارو ۵۰۰ تومان رسید. نان لواش با آرد نوع یک از ۵۰۰ تومان به ۷۰۰تومان تغییر قیمت یافت و لواش نوع ۲ نیز از ۶۵۰ به ۹۰۰تومان رسید. همچنین قیمت نان سنتی تافتون با آرد نوع یک از ۹۰۰ به هزارو ۲۶۰ تومان و نوع ۲ از هزارو ۲۰۰ به هزارو ۵۰۰تومان رسید، همچنین قیمت نان ماشینی تافتون با آرد نوع یک از ۷۰۰ به ۸۵۰تومان و نوع ۲ از هزار به هزارو ۲۰۰تومان تغییر یافت.
مرغ، گوشت و تخم‌مرغ گران شد
همزمان با گرانی قیمت نان و لبنیات، قیمت گوشت مرغ به ۱۰۰هزار‌تومان و گوشت قرمز به ۹۰۰هزار تا یک‌میلیون‌تومان رسید.
وزارت جهاد کشاورزی در خنثی‌ترین زمان ممکن سکوت اختیار کرد و رسانه‌ها جسته‌وگریخته اخبار گرانی مرغ و گوشت را انعکاس دادند، اما در کمتر از یک ماه قیمت تخم‌مرغ نیز افزایش یافت. قیمت تخم‌مرغ در بازار نسبت به هفته‌های گذشته در هر شانه ۳۰عددی، ۳۰هزار‌تومان افزایش یافت. قیمت هر شانه تخم‌مرغ ۳۰تایی در چند هفته گذشته حدود ۱۲۰هزار‌تومان به فروش می‌رفت و هفته گذشته ۱۰هزار‌تومان و این هفته هم ۲۰هزار‌تومان دیگر گران شد. وزارت جهاد کشاورزی، رشد قیمت نهاده‌ها را عامل اصلی گرانی تخم‌مرغ دانست. محمدابراهیم حسن‌نژاد، معاون امور دام وزیر جهاد کشاورزی درباره دلیل گرانی محصولات پروتئینی گفت که قیمت نهاده گران است و هزینه‌های تولید را بالا برده است، این در حالی است که وزارت جهاد کشاورزی دولت سیزدهم در زمان تحویل دولت، اعلام کرد نهاده‌ها برای چهار ماه آتی تأمین شده است و انبار‌ها پر هستند.
تعرفه گاز گران شد
شورای اقتصاد، وزارت نفت را مکلف کرد با همکاری سازمان برنامه و بودجه کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی و وزارت صنعت، معدن و تجارت در اسرع وقت تعرفه‌های جدید گاز بخش خانگی را با برخورداری از آثار بازدارنده مشهود برای مصارف نامتعارف و غیرضرور طراحی و جهت تصویب به هیئت وزیران ارائه کند.
افزایش تعرفه برق خانگی
چندی پیش وزارت نیرو در ابلاغیه‌ای مجوز افزایش قیمت برای نیروگاه‌های تولید برق را صادر کرد، به این ترتیب نرخ سقف فروش هر کیلووات انرژی در بازار برق از ۰۶۰/۱ ریال به ۶۲۰/۱ ریال به ازای هر کیلووات ساعت افزایش یافت. رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه افزایش ۶۰درصدی قیمت خرید برق نیروگاه‌ها را زمینه‌ساز افزایش حداقل ۶۰درصدی تعرفه برق مشترکان دانست.
زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین
به تازگی حجت‌الله میرزایی، رئیس مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی در اظهاراتی اعلام کرده است: برای حامل‌های انرژی در بودجه فعلاً چیزی پیش‌بینی نشده است، ولی در جلسه‌ای که در هفته گذشته ۱۰ اقتصاددان با رئیس‌جمهور داشتند، در پایان جلسه آقای رئیس‌جمهور گفتند، ما مجبوریم قیمت حامل‌های انرژی را به اندازه تورم تعدیل کنیم، بنابراین انتظار می‌رود قیمت حامل‌های انرژی به ویژه بنزین در سال ۱۴۰۴ چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰درصد افزایش پیدا کند.
واردات بنزین‌سوپر آزاد شد
اخیراً هیئت دولت واردات و توزیع بنزین سوپر از سوی اشخاص حقوقی با قیمت غیریارانه‌ای را مصوب کرده است. این مصوبه به معنی حذف بنزین سوپر ۳ هزارو ۵۰۰تومانی و عرضه آن به قیمت به مراتب بالاتر است. از طرفی دولت حدود ۲۰ همت یارانه برای بنزین سوپر پرداخت می‌کند که با این آزادسازی، احتمالاً این ۲۰ همت مصارف از بودجه حذف خواهد شد. برخی کارشناسان مصوبه دولت را درباره آزادسازی واردات و توزیع بنزین سوپر با قیمت غیریارانه‌ای پس از حذف سوخت یارانه‌ای هواپیما در بودجه ۱۴۰۴، گام دوم دولت در راستای آزادسازی قیمت یا اعلام نرخ سوم تحلیل می‌کنند، هر چند مسئولان رسماً نظری درباره این تحلیل ندارند.
قیمت بنزین هواپیما ۱۱۰۰درصد افزایش یافت
از سویی دیگر دولت در اولین گام اصلاح یارانه انرژی تصمیم گرفت قیمت بنزین هواپیما را به جای ۶۰۰تومان فعلی به لیتری ۶ هزارو ۶۰۰تومان افزایش دهد، در حال حاضر قیمت هر لیتر سوخت هواپیما معادل ۳۰هزار‌تومان است، اما با یارانه‌ای که دولت اختصاص می‌دهد، شرکت‌های هواپیمایی تنها لیتری ۶۰۰تومان بابت هر لیتر بنزین می‌پردازند.
به طور متوسط روزانه حدود ۴ تا ۵/۴ میلیون لیتر سوخت جت در هواپیما‌های مسافربری مصرف می‌شود که سالانه معادل ۶۵/۱ میلیارد لیتر است. این به معنای یارانه قابل توجه یک‌میلیارد دلاری است که این یارانه انرژی به ثروتمندان پرداخت می‌شود که بار قابل توجهی بر دوش مالی دولت است.
بلیت قطار‌های ۵ ستاره ۳۰درصد گران شد
به تازگی در پیش‌فروش بلیت قطار‌های مسافری آذرماه امسال با مجوز راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، قیمت بلیت قطار‌های پنج ستاره حدود ۳۰درصد افزایش یافته است، این در حالی است که در پیش‌فروش‌های قبلی، بلیت قطار‌های پنج ستاره با قیمت حدود ۹۹۵هزار‌تومان بود که در پیش‌فروش آذرماه ۱۴۰۳ قیمت این نوع بلیت به یک‌میلیون‌و ۲۸۵هزار‌تومان افزایش یافته است، یعنی رشد ۲/۲۹ درصدی.