[ سیما فراهانی] نقش نیروهای واکنش سریع جمعیت هلال‌احمر، در امدادرسانی به موقع و مؤثر به آسیب‌دیدگان و متأثران از سوانح و بلایا بسیار تأثیرگذار است. آنهایی که باید بی‌توجه به شرایط سخت و خطرناک، نجات جان انسان‌ها را در اولویت قرار دهند و به مردم آسیب‌دیده یاری برسانند. بنابراین سنجش تاب و توان این نیروهای انسانی ماهر و متخصص در واکنش سریع امری ضروری است. جمعیت هلال‌احمر، حالا بعد از سال‌ها به صورت تخصصی، آزمون سنجش تاب و توان نیروهای امدادونجات را برگزار کرده است. این آزمون و دوره‌ها، برای سنجش میزان آمادگی جسمانی و مهارت‌های فنی و تخصصی نجاتگران و به منظور برنامه‌ریزی برای حفظ و ارتقای توان عملیاتی نجاتگران برگزار شده است. آنهایی که باید سه روز با جیره غذایی مشخص، در شرایط سخت، فعالیت کرده و جایی شبیه به صحنه یک حادثه را تاب بیاورند. بعد از آن نیز دوره‌های تخصصی مختلف را گذرانده تا بتوانند، در برف، سیل، صخره، کوهستان و جنگل، ماموریت نجات را انجام دهند.
دوره تاب و توان تیم‌های واکنش سریع استانهای کشور از چند ماه پیش برگزار شد. در این دوره ۹۴۳ نفر از بهترین نیروهای عملیاتی هلال‌احمر در کل کشور شرکت کردند که پس از ارزیابی و انجام آزمون‌های مختلف عملیاتی ۵۹۴ نفر پذیرفته شدند. آنها مجدداً در آزمون‌های تخصصی و ویژه شرکت کردند که ۳۵۷ نفر پذیرفته شدند. این افراد، متشکل از نجاتگران داوطلب و نیروهای شرکتی جدید بودند.
سنجش تاب و توان در استانهای مختلف
مجتبی امامیان معاون برنامه‌ریزی و آموزش های تخصصی سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر، در این باره به «شهروند» می‌گوید: «آزمون تیم واکنش سریع خواهران جمعیت هلال‌احمر استان تهران، باحضور ۲۸ نفر از خواهران نجاتگر برگزار شد که طی آزمون مرحله اول ۲۴ نفر پذیرفته شدند. سنجش تاب و توان تیم‌های واکنش سریع جمعیت هلال‌احمر استان تهران نیز باحضور نیروهای عملیاتی این استان به مدت سه شبانه‌روز برگزار شد. در استان اردبیل نیز در قله سبلان باحضور استانهای آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و زنجان برگزار شد. همچنین دوره‌ای به میزبانی جمعیت هلال‌احمر استان اصفهان در کویر مرنجاب برگزار شد که تیم‌های عملیاتی استانهای مرکزی، قم، سمنان و یزد در این سنجش حضور داشتند. این سنجش به میزبانی جمعیت هلال‌احمر استان لرستان هم با حضور منتخبان استانهای کرمانشاه، ایلام، همدان، کردستان و خوزستان انجام شد. یک دوره سنجش تاب و توان نیز به میزبانی جمعیت هلال‌احمر استان مازندران در منطقه شیرگاه باحضور نیروهای عملیاتی استانهای تهران، مازندران، گیلان، قزوین، گلستان، خراسان شمالی و البرز برگزار شد.»
پیمایش ۷۰ کیلومتری در مناطق از قبل مشخص شده
وی با اشاره به تداوم برگزاری این دوره به میزبانی استان کرمان در کویر بهشت ادامه می‌دهد: «منتخبان استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خراسان شمالی حضور داشتند. سنجش نیروهای عملیاتی هلال‌احمر در شرایط سخت و پیمایش ۷۰ کلیومتری در مناطق از قبل مشخص شده به مدت سه شبانه‌روز به میزبانی این استانها باحضور مربیان مجرب سازمان امدادونجات و هیأت کوهنوردی برگزار شد.»
وی با اشاره به برگزاری پودمان کمک‌های اولیه و پیش بیمارستانی ۱۹۲ ساعته می‌گوید: «این پودمان در استانهای قم، تهران، زنجان آذربایجان غربی و شرقی باحضور امدادگران و نجاتگران برادر و خواهر با همکاری موسسه آموزش عالی علمی‌کاربردی جمعیت هلال‌احمر و وزارت بهداشت برگزار شده است.»
آزمودن آستانه تحمل در شرایط سخت
مجتبی امامیان معاون برنامه‌ریزی و آموزش های تخصصی سازمان امدادونجات جمعیت هلال احمر، در گفتگو با خبرنگار «شهروند» جزئیات دیگری از این آزمون ارائه می‌کند و می‌گوید: «طبق دستور رئیس سازمان امدادونجات، برای تشکیل تیم‌های واکنش سریع، برنامه‌ریزی‌های مختلفی کردیم. برای انتخاب نجاتگران، شرایط هایی گذاشتیم که بهترین امدادگران را انتخاب کنیم. باید هم روحیه داوطلبی و آمادگی جسمانی داشته باشند و هم آستانه صبر و تحملشان در برابر حادثه و بحران بالا باشد. کسی که در بحران برای انجام ماموریت، حضور پیدا می‌کند، نباید توقع داشته باشد که شرایط برایش مثل روزهای عادی فراهم باشد. باید برای هرچیزی آماده باشد. حتی ممکن است در شرایط سخت، از خورد و خوراک و استراحت خود گذشته و به آسیب‌دیده کمک کند. باید ساعت‌ها کار و فعالیت کند تا جان افراد را نجات دهد. حتی ممکن است زمان استراحت هم نداشته باشد. برای همین باید از لحاظ جسمی و روحی کاملا آماده باشد. ما دو آزمون برای آنها در نظر گرفتیم. یکی آزمون جسمانی و یکی هم آزمون تاب و توان و آستانه صبر و تحمل در طبیعت؛ مثلا با خسته کردن و ابلاغ ماموریت‌های متفاوت و کم کردن غذا و استراحت، آستانه صبر آنها را می‌سنجیم. در سه روز آزمون آنها باید طبق لیست ما غذا همراه داشته باشند. فرمان‌پذیر باید باشند. مثلا ممکن است اجازه ندهیم زیاد بخوابند. صبح زود آنها را بیدار می‌کنیم. مثلا نیمه‌های شب آنها را بیدار می‌کنیم و می‌گوییم چادرت را جای دیگری نصب کن. اینجا می‌بینم چه کسی غر می‌زند یا تحملش را از دست می‌دهد. یا واقعا عاشق است. کسی که واقعا عاشق است و روحیه داوطلبی دارد، تمام این شرایط را می‌تواند تحمل کند.»
شور و اشتیاق داوطلبان بسیار بالا بود
او در ادامه توضیحات خود می‌افزاید: «ما برای هر استان 15 نفر را انتخاب می‌کنیم. اگر کمتر از این عدد بودند به استان اعلام می‌کنیم که دوباره نجاتگر جدید معرفی کند و دوباره آزمون را برگزار می‌کنیم. از نجاتگر سه تا درجه ایثار را پذیرش می‌کنیم. بعد از انتخاب این افراد ، 9 پودمان مختص تیم‌های واکنش سریع برگزار می‌کنیم. روی افراد انتخاب شده، از لحاظ آموزشی سرمایه‌گذاری می‌کنیم تا تمام آموزش‌های تخصصی ما را ببینند. مثلا دوره تخصصی کمک‌های اولیه را که 195 ساعت است را برایشان برگزار می‌کنیم. با برگزاری این 9 پودمان آنها برای محیط‌های آبی، برفی، بهمن، جنگل، بیابان و موتورسواری و اسکی آماده می‌شوند و می‌توانند غارنوردی و صخره‌نوردی کنند. البته این آموزش‌ها به شرایط اقلیمی استانشان هم بستگی دارد. مثلا استانی مثل هرمزگان یا بوشهر که محیط برفی ندارد آموزش در شرایط برفی و بهمن را در اولویت آخر می‌گذاریم. همه آنها برای آموزش، اولویت‌بندی می‌شوند. بعد هم آنها به عنوان اعضای تیم واکنش سریع، اولین تیمی هستند که در حوادث و بلایا وارد صحنه می‌شوند. ماموریتشان خاص و ویژه است. حدودا یک سال است که شروع کردیم. خیلی از استانها انتخاب شدند. البته شور و اشتیاق هم بین داوطلبان بسیار زیاد است. همان ابتدا، نیاز ما 500 نفر بود، ولی فقط در آقایان 900 نفر آزمون دادند. فعلا دوره‌ها در برخی از استانها تکمیل نشده و درحال برگزاری است.»
این بهترین دوره‌ای بود که گذراندم
محمدرضا علی اکبری، 21 سال است که به صورت داوطلبانه در جمعیت هلال‌احمر، خدمت می‌کند. از نوجوانی به خدمات بشردوستانه و نجات افراد، علاقه زیادی داشت. برای همین توانست آزمون سنجش تاب‌آوری را گذرانده و به دوره‌های پودمان هلال‌احمر برسد. او با اشتیاق این دوره‌ها را می‌گذراند تا بتواند هربار آماده‌تر از قبل به یاری مردم بشتابد. او در گفتگو با خبرنگار «شهروند» می‌گوید: «پدر و مادر من هم عضو داوطلب جمعیت هلال‌احمر بودند. برای همین از بچگی با مفهوم نجات و فداکاری آشنایی داشتم. بعد از زلزله بم بود که با فعالیت‌های بشردوستانه هلال‌احمر آشنا شدم. آن زمان حدود 17 سال داشتم. تصمیم گرفتم عضو هلال‌احمر شوم. تمام دوره های هلال‌احمر را شرکت کردم و تا الان در این جمعیت ماندم و داوطلبانه خدمت کردم. در این دوره و آزمون، چون نوآوری زیادی داشت، تجربیات جدیدی کسب کردم. بعد از سنجش سه روزه تاب و توان، سه دوره مقدماتی غواصی، اسکی و کمک‌های اولیه تخصصی را گذراندم. از مهر ماه سال گذشته بود که هلال‌احمر برای گذراندن این دوره‌ها فراخوان داد و من شرکت کردم. در آزمون سنجش تاب و توان، ما را به قله توچال بردند. 108 نفر بودیم که شرکت کردیم. 56 نفر به ایستگاه پنج توچال رسیدیم. از آن تعداد نیز 27 نفر، توانستیم به قله توچال برسیم. روز اول تمام وسایل ما را گشتند. هیچکس نباید چیزی اضافه تر از لیست با خودش می‌آورد. جیره غذایی مشخص داشتیم. هرکس باید، با توجه به توان خود برای آن جیره غذایی و مدت زمانی که آنجا بودیم، برنامه‌ریزی می‌کرد. باید سه روز در شرایط کوهستان دوام می‌آوردیم. طبق برنامه، دو بطری آب معدنی، سه عدد نان و دو تن ماهی و سه کنسرو لوبیا همراه خود داشتیم. من از همان ابتدا به این مسایل علاقه‌مند بودم. پشت همه این شرایط یک حس نوع‌دوستی وجود دارد که انگیزه ما را بالا می‌برد. وگرنه هیچکس نمی‌تواند در دمای منفی 30 درجه بدون جیره غذایی کافی، دوام بیاورد. من 37 ساله و روانشناس هستم. ولی بعد از سال‌ها هنوز نتوانسته‌ام از امدادونجات دست بکشم. این بهترین دوره‌ای بود که گذراندم. یک نوآوری خاصی داشت که برایم جذاب بود. تا به حال، دوره‌ای به این حد حرفه‌ای و تخصصی برگزار نشده بود.»
∎