ابوالفضل خدائی: نشریه اکونومیست در تحلیلی به شرایط تحولات مهم از دوران انتقال قدرت در کاخ سفید پرداخته است که در آن آمده است:

چند ساعت پس از بسته شدن مراکز رأی‌گیری در کالیفرنیا در ۵ نوامبر، یک موشک مینوتمن ۳ از پایگاه نظامی وندنبرگ در سواحل اقیانوس آرام به آسمان پرتاب شد. نیم ساعت بعد و ۴۲۰۰ مایل دورتر، سه کلاهک جنگی ساختگی به جزیره مرجانی کواجالین در جزایر مارشال برخورد کردند. زمان‌بندی این آزمایش که هم به روسیه و هم به چین اعلام شد، احتمالاً تصادفی نبود: آمریکا پیامی را ارسال می‌کرد. هر کس که انتخاب می‌شد، نیروهای مسلح آن آماده پاسخگویی به هر تهدیدی بودند.

انتقال ریاست جمهوری آمریکا تا حدی به دلیل طولانی بودن آنها به طور غیرمعمول پرفراز و نشیب است. برای بیش از ۷۰ روز، بزرگترین قدرت جهان در وضعیتی مبهم بین دو رئیس جمهور قرار دارد: یکی در قدرت اما با نفوذ رو به کاهش؛ دیگری پیروز که هنوز به میز ریاست نرسیده است.

تغییر از رئیس جمهور جو بایدن به دونالد ترامپ، با توجه به جنگ های در حال وقوع در اروپا و خاورمیانه و نگرانی ها در مورد شروع یک جنگ جدید در آسیا، ترسناک تر از حد معمول است. تحقیر تیم ترامپ نسبت به بایدن، سوءظن به "دولت در سایه" و نامزدی های نگران کننده اعصاب را آرام نمی کند. تیم ترامپ توافقنامه‌ با «اداره خدمات عمومی فدرال ایالات متحده» را امضا نکرده و در  عمارت خود در مار-آ-لاگو بدون خدمت دیپلمات ها، مترجمین رسمی یا ارتباطات امن، با رهبران جهانی تماس می گیرد.

گاهی اوقات انتقال ها فرصتی برای پیش دستی رقباست؛ در سال ۱۹۸۱ انقلابیون ایران چند دقیقه پس از تحلیف رونالد ریگان ۵۲ گروگان آمریکایی را آزاد کردند. یا از طرف متحدان: این هفته اتحادیه اروپا میلیاردها یورو را صرف هزینه های دفاعی کرد. بیشتر اوقات آنها فرصت آخر را برای روسای جمهور فراهم می کنند تا سعی کنند میراث خود را تضمین کنند. با این حال، بایدن، بی اثرترین و بی نفوذترین سیاستمدار است و جهانی آشفته را به ارث می برد. آیا او می تواند کاری فراتر از وقت گذرانی انجام دهد؟

ابتدا با جنگ در اوکراین. ترامپ وعده داده است که در عرض یک روز به جنگ پایان دهد. این نشان می دهد که او برای وادار کردن اوکراین به توافق با روسیه، حمایت از این کشور را قطع خواهد کرد. بنابراین، جنگ ممکن است تشدید شود، زیرا هر دو طرف، به ویژه روسیه، سعی می کنند موقعیت خود را قبل از مذاکرات احتمالی آتش بس بهبود بخشند. میخایلو پودولیاک، مشاور رئیس جمهور اوکراین، می گوید: «روسیه هنوز به آنچه می خواست نرسیده است. چرا روسیه باید متوقف شود؟»

با کمک نیروهای کره شمالی، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، ممکن است به دنبال بازپس گیری قلمرو روسیه در استان کورسک باشد که اوکراین اوایل امسال تصرف کرد. او همچنین ممکن است بخواهد زمین های مهمی را در اوکراین تصرف کند. در همین حال، او در تلاش است تا با سرد شدن هوا، شبکه انرژی اوکراین را نابود کند و تولید سلاح آن را کاهش دهد.به نظر می رسد حداقل خطر توسل روسیه به سلاح های هسته ای اکنون که نیروهایش رو به جلو هستند کاهش یافته است؛ و حتی اگر پوتین فکر کند که ترامپ از او حمایت خواهد کرد.

بایدن، از طرف خود، سعی دارد تمام کمک های نظامی باقی مانده که توسط کنگره مجاز شده است - حدود ۶ میلیارد دلار - را قبل از ترک کاخ سفید خرج کند. برخی امیدوارند که او ممکن است دیر یا زود محدودیت‌های حملات عمیق به روسیه را کاهش دهد. اگر نه با موشک‌های آمریکایی، حداقل با موشک‌های اروپایی با استفاده از فناوری آمریکایی باشد. همه اینها ممکن است برای متوقف کردن پیشروی روسیه بسیار کم باشد.

سیگنال های ترامپ مانند همیشه متفاوت است. نامزدهای اعلام شده و واقعی نمایندگان تندرو کنگره، مانند مارکو روبیو، به عنوان وزیر امور خارجه، و مایک والتز، به عنوان مشاور امنیت ملی، امیدهایی را در میان متحدان ایجاد کرد که ممکن است ترامپ به یک رئیس جمهور متعارف جمهوری خواه تبدیل شود. گفته می شود که او گفتگویی با پوتین داشته است (که کرملین آن را تکذیب کرد) و در آن به روسیه هشدار داد که درگیری در اوکراین را تشدید نکند. سپس، پسر بزرگتر ترامپ با خوشحالی کلیپی را بازنشر کرد که می‌گفت اوکراین در شرف از دست دادن «کمک هزینه» است. در عین حال نامزدی یک مجری تلویزیونی یعنی پیت هگزث، به عنوان وزیر دفاع، نگرانی از هرج و مرج در پنتاگون را افزایش می دهد.

خاورمیانه نیز چندین خطر را ایجاد می‌کند. یکی از آنها این است که جنگ منطقه‌ای یک ساله که از غزه آغاز شد و به لبنان و فراتر از آن افزایش یافت، گسترش یابد. ایران و اسرائیل در چرخه‌ای از بمباران متقابل گرفتار شده‌اند. اسرائیل آخرین حمله را در ۲۶ اکتبر با حملات هوایی علیه سیستم‌های دفاع هوایی ایران و تأسیسات تولید موشک انجام داد. ایران متعهد شده است که به اسرائیل ضربه بزند. ممکن است این کار را از طریق نیابتی در عراق انجام دهد، نه مستقیماً با موشک‌های بالستیک، همانطور که امسال دو بار انجام داده است.

ایران می‌داند که ترامپ به سیاست «فشار حداکثری» علیه آن باز خواهد گشت. برخی از دیپلمات‌ها معتقدند که ایران اکنون خویشتن‌داری خواهد کرد. اما برخی دیگر فکر می‌کنند که به هر حال حمله خواهند کرد. 

خطر دیگر این است که اسرائیل به دنبال بهبود موقعیت خود باشد، شاید با حمله پیشگیرانه به ایران و زدن تاسیسات هسته‌ای یا انرژی که بایدن در دوره های قبلی مانع آن شده بود. اسرائیل همچنین ممکن است در جبهه‌های دیگر نیز حرکت کند. ارتش آن در حال محاصره شمال غزه است، جایی که سازمان ملل متحد نسبت به قحطی قریب‌الوقوع هشدار داده است. به نظر می‌رسد که مصمم است فلسطینی‌ها را از این بخش از سرزمین بیرون کند - جایی که برخی از اسرائیلی‌های راست‌گرا امیدوارند شهرک‌های یهودی را که در سال ۲۰۰۵ تخریب شده بودند، بازسازی کنند. بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی راست افراطی اسرائیل، در ۱۳ نوامبر گفت که دستور آماده‌سازی برای الحاق شهرک‌های کرانه باختری اشغالی را صادر کرده است.

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، دلیلی دارد که باور کند آزادی عمل زیادی خواهد داشت. ترامپ در دوره اول خود از اسرائیل حمایت قوی کرد. با وجود تنش‌های اخیر بین این دو رهبر، او اخیراً مایک هاکابی، فرماندار سابق آرکانزاس و یک اونجلیکال طرفدار شهرک‌سازی را به عنوان سفیر خود در اسرائیل منصوب کرده است.

بایدن به طور مداوم در میانجیگری برای آتش‌بس یا وادار کردن نتانیاهو به کاهش رنج غیرنظامیان در غزه ناکام مانده است. ضرب‌الاجل ۳۰ روزه آمریکا برای اسرائیل برای گسترش جریان کمک‌ها به غزه، که با تهدید از دست دادن برخی از تسلیحات پشتیبانی می‌شد، منقضی شده است و آمریکا هیچ اقدامی انجام نداده است.

نگرانی نهایی این است که ایران، با غنی‌سازی ذخیره‌ای از اورانیوم نزدیک به سطح تسلیحاتی، ممکن است در ساخت بمب هسته‌ای تعجیل کند.

در آسیا، ماه‌های آینده نیز ممکن است پرتنش باشد. چین امسال دو تمرین نظامی بزرگ در نزدیکی تایوان انجام داد. مانورهای بعدی ممکن است در اوایل ژانویه، زمانی که رئیس جمهور تایوان، لای چینگ-ته، سخنرانی سال نو را ایراد می‌کند، انجام شود. چین احتمالاً صرف نظر از اینکه او چه می‌گوید، واکنش تند نشان خواهد داد. یکی دیگر از نقاط تنش ممکن است زمانی باشد که او یک سفری به آمریکا داشته باشد، همانطور که معمولاً روسای جمهور جدید تایوان انجام می‌دهند.

 بایدن بارها گفته است که آمریکا از تایوان در صورت حمله چین دفاع خواهد کرد. ترامپ این موضوع را زیر سوال برده است. یا با مقایسه خود با یک گانگستر، گفته است که تایوان باید پول «محافظت» بیشتری پرداخت کند. برخی در تایوان فکر می‌کنند که این کشور باید هزینه‌های دفاعی خود را از ۲.۵٪ به ۴٪  افزایش دهد. به طور قابل توجهی، مقامات تایوان همچنین در حال بحث در مورد یک سفارش بزرگ سلاح‌های آمریکایی هستند، از جمله جنگنده‌های اف-۳۵، سیستم‌های دفاع هوایی، کشتی‌های جنگی ایجیس و سیستم رادار هوایی پیشرفته ای-۲دی هاوک آی. دولت‌های متوالی آمریکا از تایوان خواسته‌اند از چنین تجهیزات گران قیمتی که به سرعت در جنگ از بین می‌رود، خودداری کند. اما تایوان ممکن است احساس کند که به آن کمک می‌کند تا با آزار و اذیت فعلی چین، به دور از جنگ مقابله کند و اگر توجه ترامپ را جلب کند، همه چیز بهتر خواهد شد.

فیلیپین که با گارد ساحلی چین بر سر آب‌های مورد اختلاف در دریای چین جنوبی درگیر شده است، اعلام کرده است که می‌خواهد سیستم موشکی میان‌برد تایفون را از آمریکا خریداری کند.

ممکن است در جاهای دیگر نیز مشکلاتی ایجاد شود. کره شمالی در حال آزمایش موشک‌هایی است که قادر به رسیدن به ایالات متحده قاره‌ای هستند و ممکن است با توجه به ائتلاف دفاعی اخیر خود با روسیه جسورتر شود. ترکیه ممکن است احساس کند که این لحظه مناسبی برای آغاز یک حمله جدید علیه مبارزان کرد در شمال سوریه است. ممکن است موجی از مهاجران سعی کنند قبل از اینکه ترامپ محدودیت‌های جدیدی اعمال کند، به مرز آمریکا هجوم ببرند.

عدم قطعیت زیادی در مورد ترامپ وجود دارد. طرفداران او معتقدند که غیرقابل پیش‌بینی بودن، بازدارندگی آمریکا را تقویت می‌کند. اما یک رئیس جمهور تحریک‌پذیر و معامله‌گر همچنین متحدان را می‌ترساند - به ویژه اگر قصد داشته باشد تعرفه‌های ۱۰ تا ۲۰ درصدی را بر همه کشورها، دوست یا دشمن، اعمال کند. و همه می‌دانند که خیلی زود، این ترامپ است که کنترل موشک‌های مینوتمن ۳ آمریکا و سایر ابزارهای قدرت آن را در دست خواهد داشت.

*منبع: economist

۳۱۱۳۱۱