رسول سلیمی: مذاکرات محرمانه و غیرمستقیم علی باقری با امریکایی ها در دولت شهید رئیسی در حالی ناتمام ماند که شدت یافتن جنگ در اوکراین و سایه سنگین جنگ غزه و حملات اسرائیل به پشتیبانی امریکا به حماس، مذاکره ایران و امریکا را ناتمام گذاشت. این در حالی بود که بعد از حادثه بالگرد رئیس جمهور سیزدهم که به شهادت ابراهیم رئیسی منجر شد، تلاش ها برای احیای مذاکره با امریکا ادامه داشت.

چه آنکه علی باقری‌کنی از ادامه مذاکرات خبر داد، در حالی که وزارت خارجه آمریکا این موضوع را رد و اعلام کرد مذاکرات متوقف شده است. باقری‌کنی تلاش داشت مسیر ارتباطی ایجاد شده بین دو طرف را حفظ کند. باقری کنی روز چهارشنبه ۲۰ تیر، در گفتگویی با صداوسیما با اشاره به آنچه «محرمانه» بودن فرایند مذاکرات نامید، مسیر پیش‌رو در عرصه مذاکرات را «مسیر رو به جلو» خواند و افزود: «تلاش ما این است که در مقطع باقی مانده تا زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم بتوانیم زمینه‌های مناسبی را برای حرکت جدی در دولت جدید فراهم کنیم.»

این در حالی بود که سه روز قبل از شهادت ابراهیم رئیسی، پایگاه خبری - تحلیلی «آکسیوس» گزارش داد که دو مقام ارشد دولت بایدن مذاکرات غیرمستقیمی با مقامات ایرانی در عمان درباره جلوگیری از تشدید درگیری‌های منطقه‌ای داشتند. این مذاکرات با حضور برت مک‌گورک، مشاور ارشد بایدن در امور خاورمیانه و آبرام پالی، معاون نماینده ویژه آمریکا در امور ایران برگزار شد.

در حالی که آمریکا مذاکرات را متوقف شده اعلام کرده بود، باقری‌کنی در مصاحبه‌ای با صداوسیما اعلام کرد که مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان همچنان ادامه دارد و ابراز امیدواری کرد که با تشکیل دولت جدید، زمینه مناسب برای رفع تحریم‌ها فراهم شود.

حالا با گذشت بیش از چهار ماه از آغاز دولت چهاردهم خبر رسیده که ایلان ماسک از افراد نزدیک دونالد ترامپ با حضور در اقامتگاه سفیر ایران در سازمان ملل، با ایروانی ملاقات داشته است. در اولین خبر، روزنامه نیویورک‌ تایمز به‌نقل از منابع خود گزارش داد که ایلان ماسک، کارآفرین سرشناس و مشاور ارشد رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، با امیرسعید ایروانی، سفیر ایران در سازمان ملل، دیدار و گفت‌وگو کرده است.

این در شرایطی بود که چند روز پیش نیز برایان هوک، نماینده دولت قبلی ترامپ در امور ایران که گفته می‌شود در دولت جدید نیز حضور دارد، بر «تضعیف و انزوای» جمهوری اسلامی تاکید کرد. او به شبکه سی‌ان‌ان گفت که «هدف ترامپ تغییر رژیم جمهوری اسلامی نیست، چرا که مردم ایران باید در رابطه با آینده خود تصمیم بگیرند» و رئیس جمهور جدید آمریکا در پی «انزوای دیپلماتیک جمهوری اسلامی و تضعیف اقتصاد آن» است.نیویورک تایمز در گزارش جدید خود نوشته است که نشست یک مقام ارشد ایرانی با ایلان ماسک احتمالا نشانگر تغییر لحن تهران و واشینگتن نسبت به یکدیگر در دولت آینده ترامپ، به رغم تنش‌های قبلی بین دو طرف، باشد.

انتشار خبر حضور ایلان ماسک در دفتر نمایندگی ایران در نیویورک در حالی بود که روزنامه کیهان در مطلبی با عنوان «بوی تکرار دیپلماسی التماسی به مشام می‌رسد! ملاقات پنهان با نماینده ترامپ ساده‌لوحی یا خیانت!؟» نوشت: «مدعیان اصلاحات می‌خواهند ایران در جایگاه متهم به میز محاکمه برود و این در حالی است که ایران طرف طلبکار است و آمریکا باید خسارت نقض عهد خود در برجام را به ایران بپردازد. ایران پیام اقتدار برای دنیا می‌فرستد، معادلات منطقه را مقتدرانه رقم می‌زند و محافل خارجی معتقدند خاورمیانه که روزگاری طولانی در دست آمریکا بود، دیگر در دست کاخ‌سفید نیست اما رکن داخلی کارزار غرب علیه ایران در سودای تکرار دیپلماسی التماسی است. بی‌اعتنایی به غیرقابل اعتماد بودن آمریکا، ملاقات پنهان با نماینده ترامپ و تقلای مجدد مذاکره از روی ساده‌لوحی است یا خیانت!؟»

همزمان با انتقاد روزنامه کیهان از استمرار مذاکرات شهید رئیسی با امریکا در دولت چهاردهم، «جوئیش اینسایدر» رسانه حامی اسرائیل و یهودیان امریکا از این دیدار انتقاد کرد و نوشت: «تهران می‌داند که ایلان ماسک اکنون هر روز تمام وقت با رئیس‌جمهور است. اگر او پیامی را منتقل می‌کند، در واقع ترامپ است که سخن می‌گوید. اگر این ایده بزرگ ماسک باشد و نه تهدیدی واضح که از سوی فرمانده کل قوای  آینده به ایران منتقل می‌شود، این ماجرا می‌تواند خیلی سریع به مشکل تبدیل شود.»

مخالفت همزمان تندروها در ایران و اسرائیل زنگ خطری جدی برای مخالفان کاهش تنش ها در خاورمیانه است. ناظران سیاسی می گویند کاهش تنش ها، با منافع بسیاری از حامیان رسانه های استمرار جنگ در تعارض است. چه آنکه مذاکرات ایران و امریکا به سرپرستی علی باقری در اوج جنگ غزه نیز با هدف کاهش تنش ها ادامه یافت و مشخص نیست چرا روزنامه اصولگرای کیهان با رسانه های حامی یهودیان تندرو اسرائیل در مخالفت با مذاکرات، هم آوایی سیاسی داشته است.

این در حالی است که نبی بری در لبنان از یک ماه گذشته مذاکره مستقیم با امریکا را برای آتش بس در این کشور آغاز کرده و با آغاز فصل زمستان، آوارگان فلسطینی و لبنانی بیش از هر زمان خواهان توقف حملات اسرائیل هستند. اما در سوی دیگر در صورت پایان جنگ در اسرائیل، موقعیت سیاسی نتانیاهو تضعیف خواهد شد. هر چند هنوز مشخص نیست اولویت امریکا برای مذاکره با ایران کدام یک از سه پرونده هسته ای، تحریم ها و بحران های خاورمیانه خواهد بود اما به نظر می رسد وحشت روزنامه کیهان و مخالفان هرگونه گفتگو با امریکا اگرچه در دولت شهید رئیسی سابقه نداشته اما در شرایط فعلی ادامه رقابت های انتخاباتی است که محور مهم آن، رای اکثریت مردم به پزشکیان بود تا مسئله تحریم ها را حل کند. تحریم هایی که در داخل کشور حامیان سرسختی دارد.

311213