نورنیوز – گروه اجتماعی: زنجیره حمله به کادر درمان،‌اعم از پزشکان و پرستاران،‌ هر روز یا هرهفته حلقه‌های جدیدی پیدا می کند. ظرف تنها 10 روز اخیر، سه حمله به کادر درمان بیمارستان‌ها رسانه ای شده است که در یک مورد از آنها پزشک متخصص قلب در یاسوج، با حمله مسلحانه یک فرد جان خود را از دست داد. در دو مورد دیگر، پرستارانی در بجنورد و کازرون، از سوی همراهان و نزدیکان بیمار مورد هجوم قرار گرفتند و مصدوم شدند.‌ تعرض به کادر درمان البته مختص این سه حادثه نیست و تقریبا هیچ هفته ای را نمی توان پیدا کرد که اتفاقی از این جنس در مراکز درمانی رخ ندهد. با اینهمه سه اتفاقی که ظرف چند روز اخیر در این عرصه رخ داد هفته گذشته را به "هفته سیاه" برای امنیت کادر درمان تبدیل کرد.

هفته سیاه در امنیت کادر درمان

دوشنبه 21 آبان ماه خبری تلخ روی خروجی خبرگزاری ها قرار گرفت. خبر حکایت از آن داشت که دکتر مسعود داوودی، پزشک متخصص قلب، توسط برادر یکی از بیماران که فوت کرده است مورد حمله قرار گرفته و درگذشته است. برادر این پزشک فقید درباره این حادثه تلخ گفته است:« ماجرا این است که سه سال قبل یک نفر سکته‌ی قلبی کرده بود و با این شواهد به اورژانس مراجعه می‌کند.

اورژانس با برادرم تماس می‌گیرند. در یاسوج، کادر پزشکی کم است و برادرم ناچار بود در چند بیمارستان کار کند. برادرم آن موقع سر یک بیمار دیگر بوده و شرح حال این بیمار را تلفنی می‌پرسد و تجویز دارو می‌کند تا خودش برسد. در عین حال کادر درمان هم هنگام تعویض شیفت بوده‌اند و دستور برادرم را درست انجام ندادند.

کادر بعدی هم فراموش کرده بود. وقتی برادر من بالای سر بیمار می‌رسد، دیگر کار از کار گذشته بود. خانواده‌ی بیمار می‌گفتند چرا پزشک در بیمارستان نبوده است.  این ماجرا سه مرحله در یاسوج و شیراز در دادگاه بررسی شده بود و برادر من بی گناه شناخته شده بود. قاتل، اما برداشت دیگری داشت.»

 به این ترتیب،‌فردی که علیرغم نظر مراجع قضایی، معتقد بود "قصور پزشکی" باعث مرگ برادرش شده به فجیع ترین شکل ممکن، پزشک متخصص را قربانی کینه ورزی خود کرد و بدتر اینکه،‌ تصاویر و فیلم هایی از این جنایت را در شبکه های مجازی به اشتراک گذاشت. البته نیروی انتظامی در زمانی کوتاه، قاتل را که به شکل مسلحانه مقاومت می کرد دستگیر کرد. اقدام زشت این قاتل، ‌تاآنجا احساسات عمومی مردم سراسر کشور خصوصا شهروندان یاسوجی را جریحه دار کرد که روز تشییع جنازه پزشک متخصص به یکی از مراسم ماندگار و باشکوه این شهر تبدیل شد.

تنها 4 روز پس از فاجعه قتل پزشک متخصص قلب در یاسوج،‌ خبر دیگری از ضرب و شتم پرستاران، این بار در شهر کازرون مخابره شد. روز 25 آبان ماه، رئیس بیمارستان ولیعصر این شهر خبر داد که تعدادی از پرستاران این بیمارستان توسط همراه یکی از بیماران مورد ضرب و شتم قرار گرفتند. مسئولان ارشد وزارت بهداشت که در ماجرای قتل پزشک متخصص قلب، به میدان آمده بودند، این بار به هواخواهی از جامعه پرستاری موضع گرفتند. دکتر عباس عبادی معاون پرستاری وزارت بهداشت در واکنش به این حادثه، بر ضرورت بازنگری جدی در تأمین امنیت کادر درمان، به‌ویژه در بخش‌های اورژانس، تأکید و اظهارکرد پرستاران خط مقدم خدمت‌رسانی به بیماران هستند، این‌که افرادی که برای درمان به بیمارستان مراجعه می‌کنند، به‌جای قدردانی از زحمات کادر درمان، دست به چنین اعمال خشونت‌آمیزی بزنند،بسیار تأسف‌بار است.

معاون پرستاری وزارت بهداشت با اشاره به تکرار این‌گونه حوادث در مراکز درمانی مختلف کشور، تصریح کرد که این موضوع نشان می‌دهد اقدامات پیشین برای تأمین امنیت کادر درمان کافی نبوده است و باید تدابیر جدی‌تری اتخاذ شود که وزارت بهداشت پیگیر جدی این موضوع است.

درست در همان روز حمله به پرستاران در کازرون، خبر ضرب و شتم کارشناس اورژانس در شهر بجنورد هم رسانه ای شد. رئیس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت حوالی ساعت ۱۸ جمعه ( ۲۵ آبان )، تماسی با مرکز ارتباطات اورژانس ۱۱۵ با موضوع درد پهلوی یکی از مددجویان در یکی از کمپ‌های ترک اعتیاد سطح شهر بجنورد داشتیم و بلافاصله کارشناسان فوریت‌های پزشکی نزدیکترین پایگاه اورژانس ۱۱۵ به محل اعزام و چند دقیقه بعد در صحنه حاضر شدند. متاسفانه در هنگام انجام معاینات تکمیلی، کارشناس اورژانس توسط همراه فرد بیمار مورد ضرب و شتم و آسیب از ناحیه سر، بینی و چشم چپ قرار گرفت‌.

این سه اتفاق تلخ، نمونه‌هایی از خشونت‌های شغلی‌اند که به شکل مستمر،‌ کادر درمان را در ایران آزار می دهد. در شرایطی که پرستاران کشور،‌از ناعدالتی‌ در پرداخت دستمزد و نیز کمبود نیرو و اضافه شدن بار سنگین خدمات درمانی روی دوش‌شان گلایه دارند و این گلایه گاهی با موج مهاجرت یا ترک خدمت همراه می شود، وجود این خشونت‌ها عامل مضاعفی در دلسرد شدن فعالان کادر درمان می شود.‌

خشونت در محل کار

  خشونت در محل کار مسأله‌ای جدی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. این خشونت در برخی محیط‌های کاری، بیشتر اعمال می‌شود و شکل جدی‌تری پیدا می‌کند. بر اساس مطالعات و نظرسنجی‌هایی که در سراسر دنیا در این باره انجام شده، بیمارستان‌ها، خانه‌های سالمندان و سایر مراکز مراقبت‌های بهداشتی از جمله محیط هایی هستند که احتمال اعمال خشونت در آنها برای کارکنان بیشتر است. این خشونت ها عمدتا از سوی بیماران و منسوبان شان یا همراهان و عیادت کنندگان اعمال می شود و شامل تهدیدهای کلامی یا حملات فیزیکی است.

 بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بیش از 38 درصد از کادر درمان در مقطعی از دوره اشتغال خود، خشونت فیزیکی را تجربه کرده‌اند. پزشکان،‌ تکنیسین های فوریت های پزشکی و اورژانس، کادر اداری بیمارستان ها و درمانگاه ها، نیروهای حراست و نگهبان، و حتی نیروهای خدماتی این مراکز به درجات مختلف، چنین خشونت هایی را تجربه می کنند. با اینحال پرستاران به عنوان قشری که ارتباط اولیه و مستقیم با بیماران و همراهان دارند، بیش از سایر کادر درمان مورد این حملات قرار می‌گیرند.

گزارش‌های مختلفی از اعمال خشونت علیه پرستاران در کشورهای مختلف، از جمله ایران ارائه شده است. یکی از مسئولان ارشد سازمان نظام پرستاری، ‌سال گذشته گفته بود که پرستاران بخش اورژانس در معرض انواع استرس‌های ناشی از مراجعات حاد، بیماران تصادفی، سوختگی یا مصدومیت‌ها قرار دارند چرا که عمده افرادی که به اورژانس مراجعه می‌کنند، حال خوبی ندارند و با بحران تهدیدکننده زندگی روبه‌رو هستند.

به گفته او کمبود نیروی انسانی در این بخش سبب می شود پرستار با سرعتی که مدنظر بیمار است نتواند رسیدگی لازم را انجام دهد. رئیس کل سازمان نظام پرستاری هم روز شنبه در مراسم بزرگداشت مرحوم دکتر مسعود داوودی (پزشک مقتول در یاسوج) گفت: «سازمان نظام پرستاری از دادستانی کشور، نیروی انتظامی و وزارت بهداشت درخواست کرده است که نیروی انتظامی در بیمارستان‌ها مستقر شود؛ چرا که حضور نیروی انتظامی در بیمارستان‌ها به کاهش خشونت کمک می‌کند.» احمد نجاتیان با بیان اینکه خشونت فیزیکی و کلامی علیه کادر درمان در حال افزایش است، گفت بررسی‌ها بیانگر این است که ۷۰ درصد پرستاران، خشونت کلامی و فیزیکی را در هر سال تجربه می‌کنند.

از سوی دیگر پس از آنکه وزیر بهداشت اعلام کرد این وزارتخانه ماجرای تلخ قتل دکتر داوودی را در دستور پیگیری قضایی قرار می دهد، محمد رییس‌زاده، رییس‌کل سازمان نظام پزشکی کشور هم از دولت و وزارت بهداشت خواست که به بحث تامین امنیت کادر درمان ورود کنند و گفت: «موضوع امنیت کادر درمان می‌بایست در کانون توجه دولت قرار گیرد. رییس‌جمهور از اعضای جامعه پزشکی کشور است و وزیر بهداشت نیز در برهه‌ای از زمان در سازمان نظام پزشکی کشور حضور داشته و باید به موضوع هجمه‌ها علیه کادر درمان توجه ‌کنند به نحوی که فضای کنونی کینه‌توزانه و عنادی که به غلط بر علیه کادر درمان ایجاد شده تغییر کند.»

شرایط نگرانی و استرس ممکن است سبب بروز احساسات منفی و به دنبال آن ایجاد خشونت‌هایی در مراکز درمانی شود. برای آن که پرستاران از آثار این خشونت‌ها در امان باشند می‌توان از تجربه دیگر کشورها نیز استفاده کرد و راهکارهایی را برای جلوگیری از این خشونت‌ها اندیشید. پرستاران قشر زحمتکش و نیز حساسی هستند که در شرایط سختی مثل همه گیری کرونا شاهد فداکاری و جانفشانی آنها بوده‌ایم. پس لازم است برای فراهم کردن آسودگی خاطر آنها و ایجاد حس امنیت، آنچه در توان است انجام شود.