مهستی، خواننده محبوب و خاطره‌ساز ایرانی، با نام اصلی افتخار دده‌بالا، یکی از برجسته‌ترین چهره‌های موسیقی ایران بود که بیش از چهار دهه در عرصه هنری فعالیت کرد. وی در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۲۵ در تهران به دنیا آمد و در ۴ تیر ۱۳۸۶ در سن ۶۰ سالگی بر اثر بیماری سرطان روده بزرگ در لس‌آنجلس درگذشت.
دوران کودکی و ورود به دنیای موسیقی
افتخار دده‌بالا در خانواده‌ای مذهبی و فرهنگی متولد شد. او در سنین جوانی به تشویق خواهرش، هایده، که خود یکی از خوانندگان برجسته موسیقی ایران بود، به عرصه هنر وارد شد.
مهستی فعالیت هنری خود را در برنامه «گل‌ها» با قطعه «آنکه دلم را برده خدایا» آغاز کرد که با آهنگسازی بیژن ترقی و در سبک موسیقی سنتی اجرا شد. این اجرا به سرعت وی را به یکی از چهره‌های شاخص موسیقی ایران تبدیل کرد.
دوران حرفه‌ای و محبوبیت
مهستی در طول فعالیت خود با آهنگسازان بزرگی همچون پرویز یاحقی، انوشیروان روحانی، حسن شماعی‌زاده و شادمهر عقیلی همکاری داشت و ترانه‌های ماندگاری در سبک‌های مختلف، از سنتی تا پاپ، اجرا کرد.
برخی از معروف‌ترین آثار او شامل «دلم تنگه»، «بیا بنویسیم» و «طعنه» هستند. صدای گرم و دلنشین او توانست ارتباط عمیقی با مخاطبان برقرار کند.
مهاجرت
پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، شرایط برای فعالیت خوانندگان زن در ایران تغییر کرد و بسیاری از هنرمندان این حوزه امکان ادامه فعالیت را نداشتند. مهستی نیز در همین دوران تصمیم به ترک ایران گرفت و به ایالات متحده مهاجرت کرد. او در ابتدا به لندن رفت و پس از مدتی، سکونت خود را در لس‌آنجلس، کالیفرنیا، که به مرکز هنری ایرانیان مهاجر تبدیل شده بود، تثبیت کرد.
مهستی با برگزاری کنسرت‌ها در شهرهای مختلف جهان، از جمله ایالات متحده، کانادا و کشورهای اروپایی، توانست ارتباط خود را با مخاطبان ایرانی حفظ کند. او یکی از اولین خوانندگان زن ایرانی بود که پس از مهاجرت، حضور پررنگی در تلویزیون‌ها و رسانه‌های فارسی‌زبان خارج از کشور داشت و راه را برای سایر هنرمندان هموار کرد.
زندگی شخصی
بالا: مهستی و کورس ناظمیان، پایین: بیژن مراد و هایده
اولین ازدواج مهستی در سن ۲۱ سالگی (سال ۱۳۴۶) با کورس ناظمیان، رئیس شرکت واحد و اهل کرمانشاه، بود. حاصل این ازدواج یک دختر به نام سحر ناظمیان است که در سال ۱۳۴۷ به دنیا آمد.
مهستی و دخترش سحر
اما این زندگی مشترک چند سال بعد به دلیل اختلافات شخصی به طلاق انجامید. گفته می‌شود که همسر اول مهستی پس از آنکه عاشق فیروزه خواننده کوچه‌بازاری شد، از مهستی جدا شد. مهستی پس از جدایی، ترانه‌هایی مانند «بیا خونه»، «بازیچه»، و «دلقک» را با الهام از این دوران دشوار اجرا کرد.
مهستی در کنار دختر و نوه‌هایش
مهستی بار دیگر پیش از انقلاب با بهرام سنندجی، صاحب کارخانه کفش، ازدواج کرد. این ازدواج نیز دوام چندانی نداشت و به جدایی ختم شد. پس از آن، مهستی دیگر ازدواج نکرد و زندگی خود را وقف حرفه موسیقی و خانواده‌اش کرد.
مبارزه با بیماری و درگذشت
در سال ۱۳۸۲، مهستی به بیماری سرطان روده مبتلا شد و چند سال با این بیماری مبارزه کرد. او حتی در دوران درمان نیز به فعالیت‌های هنری خود ادامه داد و در سال ۱۳۸۴ آلبوم «از خدا خواسته» را منتشر کرد که با آهنگسازی شادمهر عقیلی تولید شده بود. با این حال، بیماری او پیشرفت کرد و سرانجام در ۴ تیر ۱۳۸۶ در بیمارستانی در کالیفرنیا چشم از جهان فروبست.
میراث هنری
در سال ۲۰۰۵ میلادی، آکادمی جهانی هنر، ادبیات و رسانه از وی برای بیش از ۴۰ سال فعالیت در زمینه موسیقی سنتی ایرانی و مردمی و پاپ ایرانی تقدیر به عمل آورد و به وی نشان شیر طلایی اهدا گردید.
پس از درگذشت مهستی، مراسم تشییع پیکر او به عنوان یکی از بزرگ‌ترین مراسم یادبود در لس‌آنجلس برگزار شد. پیکر او در کنار خواهرش هایده و مادرش به خاک سپرده شد. صدای او همچنان از طریق آثارش در دل طرفداران باقی مانده و نسل‌های جدید نیز با موسیقی او ارتباط برقرار می‌کنند.
آلبوم‌شناسی
در فهرست زیر نام آلبوم‌های مهستی به ترتیب حروف الفبا آمده‌است:
- آشفته (۱۳۷۲)
- آوازک (۱۳۷۸)
- اسیر (۱۳۷۱)
- اوج صدا (با همراهی هایده)
- از خدا خواسته (۱۳۸۴)
- بزم (آواز دلدادگان)
- بزم بهار (با همراهی ستار)
- بیگانه (۱۳۷۳)
- بی‌نوا دل
- ترانهٔ سال (با همراهی معین و هایده)
- تقدیر (۱۳۷۶) (با همراهی گلپا)
- تو بزن تا من برقصم (۱۳۵۶)
- حقیقت (با همراهی ستار)
- دلداده (۱۳۸۰)
- سراب عشق (۱۳۵۷)
- سپیده‌دم (۱۳۶۰)
- ضیافت (۱۳۷۰) (با همراهی ستار و فرامرز آصف)
- قسم (۱۳۷۸)
- گل گندم (۱۳۷۴) (با همراهی ستار)
- گل امید (۱۳۷۲)
- گل‌های رنگارنگ
- همیشه عاشق (۱۳۷۸)
- همیشه سبز (۱۳۸۲)
- هوای یار
- هوای عاشقی (۱۳۷۷)
- لبخند (با همراهی شهرام صولتی)
- مستی (۱۳۷۱)
- مهمان (با همراهی هایده)
- موج (۱۳۷۲)
- مسافر (۱۳۷۰)
- نامه (۱۳۷۳)