میراث‌آریا: هر اثر ساخته دست بشر روایتی از یک فرهنگ، سنت، آیین، تفکر، مهارت و دانش بومی را در خود جا داده و بخشی از داستان قومی خاص را بازگو می‌کند؛ چراکه این آثار خلق شده از اعماق فرهنگ‌ها و باورها روح تاریخ را سینه به سینه با خود حمل کرده‌اند و از نسلی به نسلی تا امروز آمده‌اند.

صنایع‌دستی و هنرهای سنتی جذاب‌ترین راه‌ شناخت فرهنگ و اقوام‌ مختلف‌اند که هنرمندان‌ آن با بازگو کردن روایت تاریخی‌ ساخته‌هایشان جهانی تازه را به روی مخاطب باز می‌کنند و ذهن‌های کنجکاو را ترغیب به شناخت بیشتر فرهنگ آن قوم و حتی سایر اقوام می‌کنند.

نمایشگاه‌های صنایع‌دستی بهترین محل برای بازگو کردن این روایت‌ها و شناساندن فرهنگ‌هاست که در سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی به شکلی محسوس و پررنگ این امر جریان داشت. این نمایشگاه که امسال پس از چندین سال ادغام با گردشگری به‌طور جداگانه برگزار شد، اتفاق خوبی را برای حضور هرچه بهتر هنرمندان و شنیدن روایت‌هایشان رقم زد. در هر غرفه هنرمندی مشغول به کار بود که داستانی را از یک شهرستان یا روستایی کوچک در دورترین نقطه کشور با خود آورده تا رسالتش را برای اشاعه فرهنگ و آیین اجدادی‌اش اشاعه دهد.

رضا موسوی یکی از این هنرمندان خلاق و دغدغه‌مندی‌ است که با هنر ۸ هزار ساله لاک تراشی یا به زبان محلی چُوتراشی روایتگر داستان جنگل‌نشینان شمال کشور و یکی از کهن‌ترین اقوام ایرانی‌ است.

او که از شهرستان میاندورود برای نمایش هنر خود به نمایشگاه صنایع‌دستی تهران آمده، برای تراش، خراش و طراحی روی چوب با ابزار ساده‌ای که آنها نیز ساخته دست خودش هستند از نمادهای متعلق به منطقه مازندران الهام گرفته؛ از حیوان‌های جنگل‌های هیرکانی، موج دریا، باران، کوه و دره و پروانه گرفته تا ساخت ظروف و ابزار مینیاتوری که مردمان بومی برای گذران زندگی خود در ییلاق و قشلاق با چوب می‌ساخته‌اند.

این هنرمند خوش ذوق که با چوب از بچگی انس گرفته و قریحه‌ای ذاتی در این هنر دارد، با دریافت سیزدهمین مُهر اصالت یونسکو برای ساخت مجموعه‌ای مینیاتوری‌ که نام آن را «اشیای کهن» گذاشته نه تنها خود به هنرمندی جهانی تبدیل شده، بلکه یک فرهنگ بومی را در جهان پرآوازه کرده و این یعنی ترویج و شناساندن فرهنگ یک قوم ایرانی به دنیا.

این هنرمند دارای مهر اصالت یونسکو درباره این اثر می‌گوید: این اشیا به علاوه چند ابزار دیگر وسایل زندگی بومیان شمال ایران در گذشته‌های دور بوده است. آنها در طول سال در مناطق مختلف جنگل ییلاق و قشلاق می‌کردند و به این دلیل که جابجایی وسایل برایشان کار سختی بود با استفاده از چوب که به راحتی در دسترس‌ بود وسایل اولیه مورد نیاز زندگی خود را می‌ساختند و نقوش و المان‌های منطقه را روی آنها حک می‌کردند. نقوشی که تا به امروز آمده و در شرق، غرب و مرکز مازندران مشترک است.

او با عشقی که به هویت و اصالت بومی خود دارد با علاقه و حوصله‌ای مثال زدنی آن را معرفی و به بازدیدکننده‌هایی که در غرفه مازندران توقف می‌کردند، می‌شناساند.

مشتریان این هنرمند اول با یک فرهنگ آشنا می‌شوند، حض ظرافت و هنرش را می‌برند و بعد شی‌ءای را می‌خرند. آنها حتی اگر چیزی از او نخرند دست خالی نرفته‌اند؛ هنرمند کنجکاوی را در آنها برانگیخته که به راحتی دست از سرشان بر نخواهد داشت.

استفاده از روایت‌گری در صنایع‌دستی درست همین کاری‌ است که موسوی انجام می‌دهد.

او که بخشی از این روایت‌گری تاریخ را با جان بخشیدن به چوب با استفاده از المان‌ها و عناصر طبیعت، حیوان‌های هیرکانی و وسایل روزمره بومیان شمال کشور انجام داده، بخش دیگر رسالت روایتگری‌اش را با تعامل، ایجاد ارتباط و آگاهی بخشی انجام می‌دهد و با درگیر کردن احساس مخاطب جذابیت اثر هنری‌اش را دو چندان به رخ او می‌کشد.

۲۹۹ رشته صنایع‌دستی ایران که در ۱۸ گروه تخصصی طبقه‌بندی شده‌اند، داستان‌هایی دارند از جای جای ایران پهناور و اقوام مختلف ترک، کرد، لر، بلوچ، عرب و … که با برگزاری رویدادهای ملی و بین‌المللی مانند سی‌وهفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی مجالی برای بازگو شدن پیدا می‌کنند و نه تنها نگاه صرفا شیء محور به صنایع‌دستی را تعییر می‌دهند، بلکه اهمیت هویت و اصالت را در جامعه ارتقا می‌بخشند.

انتهای پیام/