به گزارش ایرنا، بیماری دیابت در اثر ناتوانی بدن در تولید انسولین یا کاهش و موثر نبودن انسولین در سوخت و ساز مواد قندی پدید میآید و این بیماری یکی از معضلات جوامع توسعه یافته و در حال توسعه است.
از این بیماری به عنوان قاتل خاموش یاد می‌شود، طبق آمارهای رسمی وزارت بهداشت ابتلا به این بیماری در پنج سال گذشته با رشد ۳۰ درصدی روبه رو بوده و شمار مبتلایان به دیابت به بیش از ۲۰ میلیون نفر افزایش یافته و سهم بالایی از بار بیماریهای غیرواگیر در دنیا را در اختیار دارد؛ این بیماری که از آن به عنوان بیماری سبک شهرنشینی نیز یاد می‌شود، با توسعه زندگی شهری شیوع بسیار زیادی داشته‌است.
اکنون در دنیا حدود ۵۰۰ میلیون بیمار دیابتی وجود دارد، یعنی از هر ۱۰ نفری که در کره زمین هستند، یک نفر آنها مبتلا به دیابت است و با توجه به روند ابتلا، به نظر می‌رسد در ۲۰سال آینده آمار بیماران دیابتی به حدود ۷۰۰ تا ۷۵۰ میلیون برسد که آمار بالایی است.
این بیماری شایع‌ترین علت بیماریهای قلبی عروقی، سکته‌ها، نارسایی کلیه، کوری و قطع اندام است، بیماران مبتلا به دیابت ۲ برابر افراد عادی مبتلا به بیماری قلبی شده و به دلیل این بیماری فوت می‌کنند.
خیلی از افراد جامعه، دیابت را تنها به عنوان یک بیماری ساده اختلال در قند خون می شناسند که فرد می تواند پس از ابتلا به آن تا آخر عمر از طریق مصرف قرص های کاهنده قند خون و در نوع شدیدترش تزریق انسولین به زندگی عادی اش ادامه دهد.
اما واقعیت این است که وجود اختلال در قندخون تنها یک بیماری ساده نیست بلکه در صورت عدم شناسایی و مراقبت می تواند منشا بسیاری از بیماریهای غیرواگیر شده و بسیاری از اعضای مهم و اساسی بدن از جمله قلب، کلیه و چشم ها را از بین ببرد.
کم‌تحرکی، چاقی، استعمال سیگار، الکل، رژیم‌های غذایی فرآوری‌شده رایج امروزی و همین طور کاهش مصرف میوه، سبزی و غذاهای سالم از مهم‌ترین دلایل شیوع دیابت است؛ این بیماری شایع‌ترین علت بیماریهای قلبی عروقی، سکته، نارسایی کلیه، کوری و قطع اندام است.
نکته امیدوار کننده درباره دیابت این است که این بیماری با روش‌های پیشگیرانه و درمانی قابل مهار است اما نقش بیمار دیابتی در تغییر سبک زندگی در کنترل این بیماری بسیار مهم است.
شهرنشینی و تغییر در سبک زندگی انسان‌ها در نیمه دوم قرن گذشته که شامل مصرف انرژی زیاد و تغذیه ناسالم و نیز کاهش فعالیت بدنی است، شیوع اضافه وزن و چاقی و بروز بیماری دیابت را افزایش داده است ، اصلاح شیوه زندگی شامل تغذیه سالم و فعالیت بدنی مطلوب و احتراز از اضافه وزن و چاقی می‌تواند از افزایش شیوع بیماری دیابت جلوگیری کند.
همچنین بررسی ها نشان می دهد، شیوع این بیماری در استان یزد از میانگین کشوری بالاتر است و در رتبه نخست کشور قرار دارد و از مجموع جمعیت یک میلیون و ۷۰ هزار نفری استان یزد ۱۰۰ هزار نفر به بیماری دیابت مبتلا هستند.
شیوع این بیماری طی چند سال گذشته در استان یزد از ۱۴ درصد در افراد بالای ۳۰ سال به ۱۸ درصد رسیده است و پیش بینی شیوع این بیماری در آینده در استان ۲ برابر می شود و این یک فاجعه است.
همچنین استان یزد در صدر استان‌های کم تحرک کشور قرار دارد و براساس آخرین مطالعات انجام شده در گروه سنی ۱۸ تا ۷۵ سال در استان، ۶۳ درصد آنها فعالیت فیریکی ندارند.
نکته قابل توجه در استان یزد این است از لحاظ درصد آگاهی مردم در زمینه پیشگیری و کنترل دیابت در رتبه هشت کشور قرار دارد اما از لحاظ موثر واقع شدن درمان این بیماری در رتبه ۲۲ قرار گرفته و این جای سوال دارد که استانی که در رتبه نخست کم تحرکی و ابتلا به دیابت در کشور قرار دارد، چرا از نظر میزان آگاهی و درمان موثر این بیماری در رتبه های پایین قرار دارد؟
ضرورت توجه به این موضوع گزارشگر ایرنا را بر آن داشت تا در زمینه افزایش شیوع دیابت، راه‌های کنترل و پیشگیری و علت موثر واقع نشدن درمان با پزشکان و کارشناس تغذیه به صحبت بنشیند و دلیل آن را جویا شود.
تاریخچه دیابت
برای اولین بار ۱۵۰۰ سال قبل از میلاد دیابت در مصر مورد توجه قرار گرفت، یک پزشک مشهور هندی ۲۶۰۰ سال پیش این بیماری را شناخت و علایم آن را شرح داد و نام مدهومها (بیماری ادرار شیرین) را روی آن گذاشت، پزشکان هندی برای تشخیص این بیماری، ادرار بیمار را روی زمین ریخته و مشاهده کردند که مورچه ها به سمت آن جذب می شوند.
سال ۱۷۷۶ ماتو دایسون اثبات کرد که ادرار شیرین مزه به دلیل زیاد بودن نوعی ماده قندی در ادرار و خون است، اولیت توصیف کامل بیماری دیابت شیرین و افتراق آن از دیابت بی مزه توسط ابوعلی سینا انجام شد و نخستین تست شیمیایی برای تشخیص قند در ادرار در قرن نوزدهم ابداع شد و اوایل قرن بیستم ۲ دانشمند کانادایی انسولین را از لوزالمعده استخراج کردند.
موثر واقع نشدن درمان در یزد/ تغییر نکردن سبک زندگی
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد در زمینه شیوع بیماری دیابت در استان با بیان اینکه این استان از لحاظ درصد آگاهی در زمینه پیشگیری و کنترل این بیماری در رتبه هشت کشور قرار دارد گفت: با وجود اینکه استان یزد یکی از قطب‌های پزشکی کشور محسوب می‌شود، از لحاظ درمان دیابت در رتبه ۲۲ کشور قرار دارد که مبین اثربخشی پایین درمان به دلیل عدم همراهی برخی بیماران است.
"محمد امین فرحزادی" با بیان اینکه این استان در زمینه شیوع بیماری دیابت، رتبه نخست کشور را دارد، افزود: تحقیقی که در زمینه موثر واقع نشدن درمان این بیماری در استان انجام شده ، نشان می دهد بیماران در کنار استفاده از دارو، سبک زندگی خود را تغییر نداده‌اند.
وی اظهار کرد: تمام شرایط درمان در زمینه کنترل بیماری دیابت در استان وجود دارد اما برخی بیماران به تغذیه، تحرک و ورزش برای کنترل و پیشگیری از این بیمار بی توجه هستند و فقط به مصرف دارو اکتفا می کنند.
فرحزادی شیوه زندگی سالم، فعالیت بدنی و تغذیه سالم را در اثربخشی کنترل دیابت مهم خواند و گفت:: از نظر فعالیت‌های بدنی و تحرک یزد جزو سه استان آخر کشور و از نظر مصرف سبزیجات و سبک زندگی سالم در رتبه آخر کشور قرار دارد.
وی ادامه داد: این آمارها نشان از بی توجهی افراد به پیشگیری و کنترل بیماریهای غیرواگیردار است، در صورتی‌که با رعایت این موارد می‌توان با دیابت و سایر بیماری ها زندگی کرد.
بی اطلاعی ۵۰ درصد افراد دیابتی
مدیر مرکز تحقیقات درمانی دیابت استان یزد نیز از درصد قابل توجه ابتلای جمعیت بالای ۲۰ سال استان به دیابت خبرداد، گفت: این رقم در کشور ۱۴.۵ درصد و در استان ۱۸.۵ درصد است که به میزان قابل توجهی بیشتر از متوسط کشور است.
"سیدعلیرضا پورمازار" با بیان اینکه ۵۰ درصد افراد دیابتی از بیماری خود بی‌اطلاع هستند، افزود: در هر پنج ثانیه در جهان یک نفر به علت دیابت یا عوارض ناشی از آن، جان خود را از دست می‌دهد،
وی تصریح کرد: ۶۵ هزار بیمار دیابتی در مرکز تحقیقاتی درمانی استان دارای پرونده هستند که از این تعداد ۵۲ هزار و ۵۳۴ نفر آنان دیابت نوع یک و ۲ دارند و از مجموع بیماران یاد شده ۶ هزار پرونده مربوط به مادران بارداری دیابتی و ۵۰۰ مورد نیز کودک و نوجوان دارای دیابت نوع یک هستند.
پورمازار با بیان اینکه ۸۱ درصد از این بیماران بومی استان و بقیه بیماران غیربومی هستند، تصریح کرد: کمتر از ۳۰ درصد از بیماران دیابتی استان از انسولین استفاده می‌کنند و مابقی به واسطه دارو، بیماری آنان تحت کنترل است.
پور مازار اضافه کرد: یکی از مشکلات و عوارضی که بیماران دیابتی دارند، مشکلات جنسی است که کلینیک جنسی از سال گذشته در مرکز تحقیقات دیابت استان راه اندازی شده و متخصصان این بخش خدماتی ویژه و محرمانه به متقاضیان ارائه می‌دهند که در این زمینه برای ۲۸۱ نفر پرونده تشکیل و خدمات دریافت می کنند.
۹۰ درصد کنترل دیابت توسط خود بیمار
یک فوق تخصص بیماریهای غدد درون‌ریز و متابولیسم در یزد به ایرنا گفت: دیابت یک بیماری متابولیکی است، که قند خون بیمار به صورت مزمن بالاست و این بالا بودن قند خون بیمار در طول زمان، یک سری عوارضی را در بدن او ایجاد می‌کند که مهم‌ترین آن عوارض قلبی و عروقی، کلیوی و چشمی است.
"دکتر محمد افخمی اردکانی" چاقی، تغییر ندادن سبک زندگی، بی‌تحرک و رژیم غذایی نامناسب را در ابتلا به دیابت مهم خواند، افزود: سبک زندگی افراد که معمولا بی‌تحرکی، نداشتن فعالیت‌های ورزشی روزانه و استفاده از غذاهای چرب و فست فودها از مشخصه‌های آن است، بیمارهای زیادی را زمینه سازی می کند که یکی از آنها، دیابت است.
وی مهم‌ترین اقدام در پیشگیری و کنترل این بیماری را اصلاح سبک زندگی فرد با کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب دانست و افزود: بیمارانی که اضافه وزن یا سبک زندگی بی‌تحرکی دارند، سابقه خانوادگی دیابت، چربی خون یا فشار خون بالا دارند یا خانم‌هایی که مبتلا به سندروم تخمدان پلی‌کستیک یا همان تنبلی تخمدان هستند حتما باید غربالگری دیابت انجام دهند.
در عصر حاضر با توجه به سبک زندگی افراد که معمولا بی‌تحرکی، نداشتن فعالیت‌های ورزشی روزانه و استفاده از غذاهای چرب و فست فودها از مشخصه‌های آن است، بیمارهای زیادی را گریبان‌گیر شهروندان کرده است. از جمله این بیماری‌ها، دیابت است،سرپرست مرکز تحقیقات درمانی دیابت یزد اضافه کرد: برای پیشگیری از بیماری دیابت تنها پایین آوردن قند خون کافی نیست و مهم این است که در کنار آن، فشارخون و چربی خون فرد هم تنظیم شود.
دکتر افخمی اردکانی با تشریح برنامه‌های آموزشی در زمینه کنترل و پیشگیری از دیابت در مدارس استان افزود: در این زمینه همایش ها و سیمنارهای مختلفی از سوی مرکز تحقیقات درمانی دیابت استان برگزار می شود.
وی با بیان اینکه ۹۰ درصد کنترل دیابت مربوط به خود بیمار است گفت: سیستم بهداشتی و درمانی در کنترل این بیماری با تجویز دارو و توضیح عوارض و پیشگیری از آن فقط ۱۰ درصد نقش دارد.
این فوق تخصص غدد اضافه کرد: باید با کنترل وزن ، جلوگیری از اضافه وزن و چاقی ، ورزش و تعذیه مناسب دچا ردیابت نشویم و اگر هم مبتلا شدیم ، آن را کنترل کنیم .
دیابت درمان قطعی ندارد / مردم فریب تبلیغات کاذب را نخورند
یک متخصص طب سنتی در یزد نیز در خصوص "تبلیغات درمان قطعی دیابت" در فضای مجازی گفت: مردم فریب تبلیغات کاذب و دروغین را نخورند چرا که دیابت درمان قطعی ندارد و با سبک زندگی سالم کنترل می شود.
"دکتر سیدکاظم کاظمینی" با تاکید بر آگاهی بخشی در خصوص سبک زندگی سالم به شهروندان، افزود: لازم است سواد سلامت مردم در زمینه دیابت افزایش یابد و درمان سنتی آن نیز زیر نظر متخصص طب سنتی و ایرانی انجام شود.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط بدنی هر فرد داروهای مناسب سنجیده و برای درمان تجویز می شود و همه افراد دیابتی با یک دارو نمی توانند بیماری خود را کنترل کنند.دکتر کاظمینی یادآور شد : شهروندان برای درمان دیابت از مصرف خود سرانه داروهای گیاهی که از سوی عطاری‌ها و فروشگاه ها تجویز می شود، خودداری کنند و داروها را فقط با تجویز پزشک متخصص و از مراکز معتبر عرضه داروهای گیاهی تهیه کنند.
کنترل دیابت با تغدیه مناسب
یک متخصص تغذیه در خصوص اهمیت تغذیه در کنترل قند خون گفت: در شرایط کنونی که کار و زندگی ماشینی و تحرک افراد کم شده است، نوع تغذیه باید متعادل باشد، چاقی شکم و اضافه وزن عامل مهمی برای دیابت و فشار خون و مشکلات قلبی و عروقی است.
دکتر" یوسف نقیایی" با بیان اینکه باید سبک زندگی اشتباه را تغییر داد، افزود: مبتلایان به دیابت با رعایت توصیه های تغذیه ای می توانند تا حدود زیادی بر بیماری خود غلبه و از بروز عوارض ثانویه آن جلوگیری کنند.
وی با بیان اینکه به اندازه نیاز باید از خانواده‌های غلات استفاده کرد و هر واحد غلات معادل ۳۰ گرم نان یا نصف لیوان برنج است، تصریح کرد: نوشابه از مواد قندی فراوانی برخوردار است که مصرف آن می‌تواند زمینه بروز دیابت را فراهم کند و بیماران دیابتی باید از خوردن آن پرهیز کنند.
بیماران مبتلا به دیابت باید دقت داشته باشند که برای کنترل قند، اصلا نباید وعده‌های غذایی خود را حذف کنند و فقط باید مقدار و نوع غذای دریافتی را به اندازه و در زمان مناسب میل کنند.وی با بیان اینکه کم کردن حجم غذا و افزایش تعداد وعده های غذایی روزانه در کنترل این بیماری مهم است، گفت: بیماران مبتلا به دیابت باید دقت داشته باشند که برای کنترل قند، نباید وعده‌های غذایی خود را حذف کنند و فقط باید مقدار و نوع غذای دریافتی را به اندازه و در زمان مناسب میل کنند.
نقیایی ادامه داد: مصرف میان وعده های غذایی و عصرانه می تواند کمک قابل توجهی به سیر شدن فرد و از پرخوری غذایی در روز جلوگیری کند.
این متخصص تغذیه بر گنجاندن مصرف سبزیجات در وعده غذایی بیماران دیابتی تاکید کرد و افزود: مصرف انواع سبزی ها در جذب قندها و چربی‌ها نقش مهمی دارد.
طعم تلخ دیابت با سبک زندگی درست شیرین می‌شود
یک بیمار دیابتی که به مرکز تحقیقات درمانی دیابت یزد مراجعه کرده بود در مورد بیماری اش به گزارشگر ایرنا گفت: در سن ۴۸ سالگی با انجام یک آزمایش ساده متوجه ابتلا به دیابت شدم.
این بیمار که اکنون سن ۵۲ سالگی را سپری می کند، افزود: از آن زمان به بعد تحت نظر پزشک داروی خود را به طور منظم مصرف کردم و با ورزش و مشاوره تغذیه ای توانستیم دیابت خود را کنترل کنم.
وی اضافه کرد: در اوایل ابتلا به این بیماری فقط دارو مصرف می کردم و احساس می کردم با دارو بیماری من کنترل می شود و به ورزش و تغذیه اهمیتی نمی دادم و غافل از این بودم طعم شیرین زندگی ام با این بیماری تلخ می شود و عوارض بسیاری را به دنبال دارد.
وی ادامه داد: اکنون با پیاده روی و اصلاح سبک زندگی و پرهیز از غذاهای پرچرب و فست و فودها بیماریم کنترل و از عوارض آن جلوگیری شده است.
این شهروند گفت: دیابت بیماری ساده ای نیست و از کنار آن به راحتی نمی توان عبور کرد زیرا دیابت تمام سیستم بدن را درگیر می کند.