به گزارش میراث آریا، گرگور نوعی تور یا قفس ماهیگیری نیمه‌کروی است که برای صید ماهی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این صنعت با استفاده از مهارت‌های بومی و با تکیه بر دانش و تجربه محلی در مناطق ساحلی هرمزگان، به‌ویژه جزایر و بنادر رواج دارد.
گرگور به دلیل ویژگی‌های خاصش، به‌عنوان یکی از ابزارهای پایدار و مؤثر در صید ماهی استفاده می‌شود. برخلاف برخی ابزارهای صید که به محیط‌زیست دریایی آسیب می‌زنند، گرگور کمتر به موجودات دیگر آسیب می‌زند و به دلیل طراحی هوشمندانه‌اش، صیدهای بزرگ‌تر و باکیفیت‌تری را فراهم می‌آورد.
طریقه ساخت گرگور
ساخت گرگور به مهارت و دقت بالایی نیاز دارد و معمولاً این هنر از نسلی به نسل دیگر در بین صیادان و هنرمندان ساحلی هرمزگان منتقل می‌شود.
برای ساخت گرگور از سیم‌های گالوانیزه استفاده می‌شود، زیرا این سیم‌ها ضدزنگ هستند و در آب دریا مقاومت خوبی دارند و برای ساخت به ابزارهایی مانند انبردست، سیم‌چین و گیره نیاز است که در ساخت و خم کردن سیم‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرند.
برای ساخت گرگور ابتدا حلقه‌هایی با اندازه‌های مختلف از سیم گالوانیزه ساخته می‌شود. حلقه بزرگ‌تر به‌عنوان پایه یا قاب اصلی گرگور استفاده می‌شود. سپس حلقه‌های کوچک‌تر به‌صورت متوالی به حلقه بزرگ وصل می‌شوند تا قاعده نیمه کروی شکل بگیرد.
پس از ساخت قاب اولیه، سیم‌ها به‌صورت شبکه‌ای به هم متصل می‌شوند تا بدنه نیمه کروی گرگور شکل بگیرد. این مرحله نیاز به‌دقت زیادی دارد، زیرا باید فاصله میان شبکه‌ها یکدست باشد.
بااتصال حلقه‌ها و شبکه‌ها، بدنه نیمه کروی گرگور ساخته می‌شود که ماهی‌ها به‌راحتی وارد آن شوند.
یکی از بخش‌های حساس در ساخت گرگور، ساخت ورودی است. این ورودی به‌صورت طراحی می‌شود که ماهی‌ها به‌راحتی وارد شوند، اما نتوانند به‌راحتی از آن خارج شوند.
سیم‌ها در دهانه به‌صورت مخروطی یا قیفی شکل قرار داده می‌شوند و خم کردن سیم‌ها به صورتی انجام می‌شود که خروج ماهی‌ها دشوار شود.
تمامی اتصالات و شبکه‌های سیمی با استفاده از گره‌های مخصوص و ابزارهایی مانند انبردست محکم می‌شوند تا ساختار گرگور استحکام کافی داشته باشد و در برابر فشار آب و وزن ماهی‌ها مقاومت کند.
پس از اتمام ساخت، گرگور برای اطمینان از صحت ساخت و مقاومت آن بررسی می‌شود. در این مرحله ممکن است برخی از اتصالات دوباره محکم شوند یا اصلاحاتی در ساختار انجام شود.
گرگورهای ساخته‌شده، آماده استفاده در صید می‌شوند و به‌صورت مرتب مورد نگهداری قرار می‌گیرند. در صورت زنگ‌زدگی یا آسیب به سیم‌ها، گرگور باید تعمیر شود تا کارایی خود را حفظ کند.
کمبود مواد اولیه عمده مشکل هنرمندان این رشته
محمد فولادی یکی از هنرمندان رشته گرگور بافی است که برای معرفی این رشته در سی و هفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی تهران به اجرای زنده و تولید این محصول می‌پردازد.
او گفت: که ۲۵ سال است که در این رشته، مشغول فعالیت است و در بخش بمانی شهرستان سیریک یک کارگاه گرگور بافی دارد و امرارمعاش او از این هنر و صنعت است.
هنرمند گرگور باف هرمزگانی اظهار کرد: هر کارگر گرگور باف می‌تواند روزی دو گرگور تولید کند اما به دلیل کمبود مواد اولیه تولیدات این محصول کم است.
فولادی عمده مشکل این رشته را کمبود مواد اولیه می‌داند و اظهار کرد: مواد اولیه (سیم گالوانیزه) در کشور کم است و از کشور چین وارد می‌شود و مواد اولیه‌ای که به دست ما می‌رسد محصولات بی‌کیفیت و درجه چندم چینی است.
او افزود: از مسئولین می‌خواهم که یارانه‌ای برای مواد اولیه محصولات صنایع‌دستی اختصاص دهند تا مواد اولیه باکیفیت باقیمت پایین در اختیار هنرمندان و صنعتگران رشته‌های مختلف صنایع‌دستی قرار گیرد.
هنرمند گرگور باف هرمزگانی حضور در سی و هفتمین نمایشگاه ملی صنایع‌دستی را خوب ارزیابی کرد و گفت: استقبال مردم از نمایشگاه خوب بود و فرصتی برای هنرمندان و صنعتگران بود که بتوانند محصولات خود را معرفی کنند.
سخن آخر
ساخت گرگور به مهارت و صبر زیادی نیاز دارد و این هنر اصیل همچنان در میان جوامع صیادی هرمزگان زنده است اما به دلیل تغییرات در روش‌های صید و واردات ابزارهای صید صنعتی، با چالش‌هایی روبه‌رو است. کاهش تقاضا و کمبود مواد اولیه از مشکلات این صنعت است.
توسعه این صنعت می تواند علاوه بر اشتغال زایی نقش مهمی در حفظ فرهنگ سنتی استان هرمزگان داشته باشد. رفع چالش‌های این صنعت نیازمند برنامه ریزی دقیق و همکاری همه جانبه بین تولیدکنندگان و دولت است.
گزارش: صدیقه غلامی
انتهای پیام/