مرتضی مکی کارشناس سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در ارزیابی سفر گروسی به تهران و تاثیر رفتار آژانس با ایران با جا به جایی قدرت در آمریکا و حضور دونالد ترامپ گفت: آقای رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایط حساسی به ایران سفر کرد که تنش‌های ایران و اسرائیل به نقطه اوج خودش رسیده است. در آمریکا شاهد بازگشت ترامپ به کاخ سفید هستیم. کسی که از برجام خارج شد و عملا باعث فروپاشی توافقنامه میان ایران و گروه ۱+۵ شد. در داخل ایران، شرایط سیاسی و اقتصادی بسیار حساس است و آقای پزشکیان طی چند ماهی که دولت را در دست گرفته آنقدر بحران‌های منطقه‌ای به کشور وارد شده که پیشبرد احیای فضای FAFT و لغو تحریم‌ها عملا به حاشیه رفته است.
وی افزود: آقای پزشکیان در چنین شرایطی قطعا باید به دنبال یک فرصت و روزنه‌ای باشد تا بتواند بخشی از وعده‌های خود را تحقق ببخشد. سابقه هم نشان می‌دهد اگر بخواهیم اقدامی در جهت تنش‌زدایی و گشایشی در روند مذاکرات هسته‌ای ایران انجام دهیم، این کار از کانال آژانس انرژی اتمی می‌گذرد. زمانی که مسائل سیاسی و کارهای فنی خلأ پیدا می‌کند، آژانس هم در این چارچوب سعی می‌کند با پیدا کردن بهانه‌هایی، همچنان پرونده ایران را در آژانس باز نگه دارد و فشارها به جمهوری اسلامی را از این طریق افزایش دهد.
این کارشناس حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: از سوی دیگر اگر بخواهیم شاهد گشایشی در فضای سیاسی و اقتصادی کشور باشیم، قطعا آژانس نقطه شروع خوبی است که می‌توانیم با حل‌وفصل اختلافات و تعامل بیشتر، فضا را برای گفت‌وگوهای هسته‌ای فراهم کنیم. این موضوع، سفر آقای گروسی به تهران را مهم می‌کند. جمهوری اسلامی ایران در مذاکراتی که با آقای گروسی از سطوح بالا صورت گرفت برای اولین‌بار با آقای پزشکیان دیدار کرد، دراین مدت هم تلاش شده حداکثر تعامل را با گروسی برای حل و فصل اختلافات پیرامون موارد ادعایی داشته باشیم تا این مسائل حل و فصل شود. این موارد از چهار مورد به دو مورد کاهش پیدا کرده است. دیداری که برای اولین بار آقای گروسی از تأسیسات هسته‌ای نطنز انجام داد، نیز چراغ سبز دیگر ایران به آژانس بود که حداکثر تعامل با آژانس را برای حل اختلافات و آغاز مذاکره هسته‌ای نشان داده است. حالا همه‌چیز به اجلاس هفته آینده شورای حکام برمی‌گردد. اروپایی‌ها از جمله فرانسه و آلمان تهدید به صدور قطعنامه علیه ایران کردند. متقابلا ایران نیز اعلام کرده اگر قطعنامه‌ای علیه ایران صورت بگیرد، واکنش جدی نسبت به چنین قطعنامه‌ای انجام خواهد داد.
مکی در ادامه تصریح کرد: آقای عراقچی نیز در مذاکرات خود با گروسی به این نکته اشاره کردند که اگر نخواهند مسیر فنی ادامه پیدا کند و سعی کنند مسائل سیاسی را به جای مسائل فنی و نظارتی آژانس بر ایران تحمیل کند، آژانس سودی از این رفتار نخواهد برد. بهترین راه برای خروج از این شرایط سخت، گفت‌وگو و تعامل است و ایران حداکثر تعامل خود را با آقای گروسی در این سفر دو روزه نشان داده است.
وی تصریح کرد: اظهارنظرهایی در آمریکا صورت گرفت و آقای ترامپ گفت من به دنبال لغو تحریم‌ها هستم و از طرف دیگر گفته می‌شود دیدارهایی میان سفیر ایران و آقای ایلان ماسک صورت گرفته این‌ها به عنوان سیگنال‌هایی برای برقراری روابط ایران و آمریکا برداشت شده است. البته تا زمانی که ترامپ به کاخ سفید برنگردد و کارش را شروع نکند، همه این‌ها در حد گمانه‌زنی است و این گمانه‌زنی‌ها می‌تواند خوشبینی‌ها نسبت به حل مسائل پرتنش ایران و آمریکا و ایران و غرب را بیشتر از گذشته کند.
مکی در ارزیابی سفر علی لاریجانی به دمشق و بیروت و اینکه چرا او برای این سفر انتخاب شد، گفت: از جزئیات سفر آقای لاریجانی به دمشق و بیروت اخباری منتشر نشده و صرفا تأکید شده که ایشان حامل پیام رهبری برای آقای نبیه بری، رئیس مجلس لبنان بودند. چهره‌ای که این روزها بسیار فعال است و حزب‌الله نبیه بری را مسئول پیشبرد هرگونه آتش‌بسی در لبنان معرفی کرده است.
وی افزود: به نظر می‌رسد چرایی انتخاب آقای لاریجانی برای این سفر و انتقال پیام رهبری به رئیس‌جمهور سوریه و آقای نبیه بری رئیس مجلس ملی لبنان، از این جهت است که هرگونه تصمیم ایران در قبال مسائل منطقه‌ای، سوریه و لبنان و تجاوزاتی که رژیم صهیونیستی انجام می‌دهد، در سطح حاکمیتی بوده و محدود به دولت و رئیس‌جمهور نیست. یعنی عالی‌ترین سطح در مورد برنامه‌ها و تحولات منطقه رایزنی و گفت‌وگو می‌کند. این شاید مهمترین نکته‌ای باشد که باید نسبت به سفر آقای لاریجانی به بیروت و دمشق در مورد آن توجه کرد.
این کارشناس حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: آقای لاریجانی در گفت‌وگو و مذاکراتی که با نبیه بری، بشار اسد و خبرنگاران داشتند، بر این نکته تأکید کردند که ایران هر آنچه که مقاومت بپذیرد را می‌پذیرد و به دنبال اهداف و تحول خاصی که بخواهد در روند مذاکرات با هدف آتش‌بس و توقف تجاوزات صهیونیست‌ها به لبنان انجام شود، اخلالی ایجاد کند، نیست. این نکته مهمی است و شاید این مسأله در برخی از محافل سیاسی و رسانه‌ای منتقد ایران و سوریه وجود دارد که ایران عملا با جنگ نیابتی که در لبنان و فلسطین صورت می‌گیرد، اهداف و منافع خودش را پیش می‌برد نه منافع و فضای سخت و پرتنشی که مردم فلسطین و غزه به آن گرفتار هستند. این نشان می‌دهد که ایران هیچ هدف خاصی جز آرامش، ثبات و امنیت مردم لبنان و فلسطین را دنبال نمی‌کند و تمام اقدامات حوزه سیاست خارجی هم در این جهت صورت می‌گیرد.
وی گفت: بنابراین این نکته مهمی از سفر آقای لاریجانی به لبنان و سوریه است. این سفر برای از بین بردن فضای منفی، گمانه‌زنی‌ها و موضوعاتی که پیرامون عملیات‌ها و واکنش ایران نسبت به اسرائیل در سطح مباحث رسانه‌ها مطرح می‌شود، انجام شده و نمی‌خواهند این‌گونه تلقی شود که واکنش‌های ایران به اقدامات و حملات اسرائیل واکنش‌هایی در سطح انتقام‌جویانه است.