به گزارش ستاد خبری سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، نشست تخصصی «آیا هوش مصنوعی می‌تواند ادبیات تولید کند؟» با حضور امیرحسین ثقةالاسلام، احسان رضایی و حسام آبنوس، چهارشنبه (۲۳ آبان ۱۴۰۳) و همزمان با نخستین روز از هفته کتاب در سرای اهل قلم برگزار شد.
نگرانی‌ها درباره تولید ادبیات توسط ماشین‌ها
احسان رضایی، داستان‌نویس و منتقد ادبی در این نشست به نگرانی‌های موجود درباره تولید ادبیات توسط هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: احتمالاً ماشین‌هایی که داستان می‌نویسند یا شعر می‌گویند، زیاد خواهند بود، اما آیا این آثار می‌توانند به پای شاهکارهایی مانند حافظ و شکسپیر برسند؟
وی افزود: زبان همیشه یک موجود زنده است که واژه‌های جدید می‌سازد یا واژه‌هایی از زبان‌های دیگر می‌گیرد. یکی از معیارهای ادبیات و نویسندگی این است که نویسنده پیشنهادهای زبانی جدیدی ارائه دهد که هوش مصنوعی در این زمینه نمی‌تواند جایگزین خلاقیت نویسنده شود.
او تأکید کرد: ما باید در نظر داشته باشیم که ماشین‌ها قادر به تولید ادبیات خواهند بود، اما احتمال تکرار شاهکارها وجود ندارد.
این منتقد ادبی با اشاره به اینکه انسان همواره در برابر تغییرات و فناوری‌های نوین مقاومت داشته است، گفت: هوش مصنوعی واقعا مسئله نگران‌کننده‌ای در حوزه نویسندگی محسوب نمی‌شود، بلکه می‌تواند به عنوان مکمل خوب و کمک‌کننده به نویسندگان عمل کند.
رضایی ادامه داد: در حال حاضر، ماشین‌ها می‌توانند داستان‌هایی برای سرگرمی و فیلم‌نامه‌ها تولید کنند. به عنوان نمونه، امسال یکی از جوایز معتبر ادبی ژاپن به اثر یک نویسنده که با کمک هوش مصنوعی نوشته شده بود، اعطا شد. این موضوع بحث‌هایی هم درباره اعتبار این جایزه ایجاد کرد.
روند رو به رشد هوش مصنوعی در ادبیات
امیرحسین ثقه‌الاسلامی، مشاور و مدرس بازاریابی نیز در این نشست به روند سریع پیشرفت هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: نسخه‌های جدید هوش مصنوعی با سرعتی بی‌سابقه در حال توسعه هستند. برای مثال، نسخه ۳.۵ این نرم‌افزار تنها یک سال بعد از نسخه قبلی منتشر شد و گفته می‌شود که معادل یک دانشجوی دکتری است.
وی افزود: در یک مطالعه در ایران، از دانش‌آموزان خواسته شد تا ۱۰ اپلیکیشن پرکاربرد بنویسند و ۷۰ درصد آنها از هوش مصنوعی استفاده کردند. این نشان‌دهنده پیشرفت نسل آلفا در آشنایی با تکنولوژی است.
پیشرفت‌های هوش مصنوعی در تولید محتوا و تعامل با زبان فارسی
ثقه‌الاسلامی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر، هوش مصنوعی به‌ویژه در زمینه تولید آثار ادبی و محتوای متنی، پیشرفت‌های چشمگیری داشته است گفت: این تکنولوژی اکنون قادر است ساختارهای دستوری و روایتی را به خوبی تحلیل کرده و بازسازی کند. به طور خاص، توانایی هوش مصنوعی در فهم و تولید متن به زبان فارسی به طرز قابل توجهی بهبود یافته است.
وی ادامه داد: نسخه‌های جدید هوش مصنوعی به کاربران این امکان را می‌دهند که به‌صورت آنی و در کمتر از ۳ ثانیه با این سیستم‌ها به زبان فارسی شیوا ارتباط برقرار کنند. این در حالی است که در نسخه‌های قبلی، لهجه و بیان آنها به زبان‌های دیگر مانند پشتو نزدیک‌تر بود.
این مشاور و مدرس بازاریابی و برندینگ در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به سرعت تحولات تکنولوژیکی هوش مصنوعی گفت: تحولات پر سرعت سال‌های اخیر در هوش مصنوعی نشان‌دهنده یک تغییر بزرگ در این عرصه و توانایی‌های آن در تولید محتوای ادبی و کاربردی هستند که می‌توانند به کاربران کمک کنند تا نتایج بهتری را در پروژه‌های خود کسب کنند.
در پایان این نشست هر دو کارشناس بر اهمیت همکاری بین انسان و هوش مصنوعی تاکید و بیان کردند که هوش مصنوعی باید به عنوان ابزاری برای تسهیل خلاقیت انسانی مورد استفاده قرار گیرد.
سی‌ودومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «خواندن برای همدلی» از ۲۳ تا ۳۰ آبان ۱۴۰۳ برگزار می‌شود.