به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیت‌الله احمد مبلغی، نماینده خبرگان رهبری در مراسم بزرگداشت آیت‌الله حاج آقا روح‌الله کمالوند (لرستانی) با عنوان «سفیر نهضت» ۲۳ آبان ۱۴۰۳ در سالن داوری اردکانی فرهنگستان علوم گفت: نظریه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه هر تحول و حرکت اجتماعی باید بر پایه نگاه به جامعه و شناخت مناسبات آن باشد و اگر با نگاه به این صورت نگیرد یا عقیم است یا مضر.
وی افزود: شخصیت‌های مهمی را در حوزه علمیه از نظر اجتماعی داریم. مرحوم آیت‌الله حائری نهاد روحانیت را به گونه‌ای بدیع و هوشمندانه مدیریت کرد. درک ژرفی از شرایط داشت و نقشی دوگانه را ایفا کرد. تلاش دقیقی برای یک نقش ایجابی داشت و سنگ بنای حوزه علمیه را بر جا گذاشت که زمینه‌ساز اقدامات اجتماعی بعدی شد. او توانست این نقش اساسی را ایفا کند.
آیت‌الله مبلغی بیان کرد: دومین شخصیت اثرگذار مرحوم آیت‌الله بروجردی بود که استانداردهای مرجعیت را رعایت می‌کرد. اشخاصی با نگاه به مناسبات اجتماعی داخل و خارج و فراتر از جهان اسلام نقش بی‌بدیلی ارائه کردند و مرجعیت شیعه را تا بالاترین سطح ارتقا دادند. سومین شخصیت که دارای این نگاه اساسی بوده، امام خمینی (ره) است که با درک عمیق از اجتماع، جامعه و مردم توانست یک انقلاب بی‌نظیری را پایه‌گذاری کند. امام به لحاظ آشنایی و آگاهی با جامعه کاری کردند که سیاست آن روز درها را بر خود بسته ببیند و در اسرع وقت انقلاب را به پیروزی رسانید. امام بر خروجی‌های آیت‌الله بروجردی حرکت خود را بنا گذاشت.
نماینده خبرگان رهبری در ادامه گفت: آیت‌الله کمالوند یک شخصیت آگاه به رموز گفت‌وگو و رموز ارتقا بود. در زمان آیت‌الله حائری در سطح اول‌ها جای گرفت. در زمان آیت‌الله بروجردی با هوشمندی به پیش رفت و در زمان امام خمینی (ره) جذب نهضت امام شد و این سفیر نهضت به این معناست. از این جهت آیت‌الله کمالوند را باید باز شناخت. او شم گفت‌وگو و برقراری ارتباط داشت. بسیار خویشتندار بود. فراهم‌آوری و تقویت سرمایه اجتماعی و به گردش درآوری این سرمایه از آن او بود و برای روحانیت به عنوان یک الگو محسوب می‌شود.
آیت‌الله کمالوند مطیعا لامر مولا بود
در این نشست همچنین علی خاکی صدیق، استاد گروه کنترل دانشکده برق دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی گفت: چنین جلساتی تجلیل از مقام فقها و دانشمندان است که مطیعا لامر مولا بودند و کمالوند یکی از مصادیق این مثال است. در مورد رفتار او بسیار گفته شده است.
وی افزود: آیت‌الله سید مصطفی خرم‌آبادی خاطره‌ای از آیت‌الله کمالوند در کتاب خود ذکر می‌کند که به دوره طلبگی او اشاره کرده است. او می‌نویسد جلسات هفتگی حاج آقا را می‌رفتم که هر بار در منزل یکی از بزرگان شهر برگزار می‌شد. از حاج‌آقا کمالوند پرسیدم که چرا سر جای خودتان نمی‌نشینید و دم در می‌نشینید؟ لبخندی زد و گفت از آیت‌الله حاج شیخ عبدالله حائری نیز همین سوال را پرسیدم، آیه‌ای از سوره قصص را خواند که به مخالفت با هوی اشاره داشت. توجه به این نکته مهم است که این حد مخالفت با هوی مثال‌زدنی است. خداوند رحمان به همه ما توفیق رحمت عنایت بفرماید.
سه ویژگی اقتدار، استقلال و تاثیرگذاری در او کاملاً برجسته است
حجت‌الحق حسینی، پژوهشگر و نویسنده در این مراسم گفت: در سال ۱۳۷۱ تصمیم گرفتم به دانشگاه فردوسی مشهد بروم. آقا سید عزالدین زنجانی را می‌شناختم و شاگردی کرده بودم. در آن سال سه توفیق به من دست داد، زیارت امام علی (ع)، دیدار با سیدتقی فاطمی، پدر علم ریاضیات نوین و دیدار با حضرت آیت‌الله زنجانی. عزالدین زنجانی برای من تعریف می‌کرد که یکی از یاران صدیق امام خمینی (ره) حاج آقا کمالوند بود. او با شجاعت در مبارزات با امام همراه بود.
وی افزود: در منزل او با علامه حسن حسن‌زاده آملی آشنا شدم. آیت‌الله کمالوند معتقد بود که باید طلاب زبان خارجی بیاموزند و به علوم جدیده مسلط شوند. من کتاب «مرد علم و سیاست» را دو بار خواندم. سه ویژگی اقتدار، استقلال و تاثیرگذاری در او کاملاً برجسته است. اقتدار آیت‌الله کمالوند هم ظاهری بود و هم باطنی. او به فضل خدا ثروتمند بود که در راه رضای خدا هزینه کرد. او اقتدار قدرت داشت. با افراد زیادی در ارتباط بود اما هیچگاه اقتدار خود را از دست نداد.
حسینی بیان کرد: آیت‌الله شخصیت اثرگذاری است که یادگیری زبان‌های خارجه در حوزه را مدیون او هستیم. او مرد اولین‌ها بود. دارنده اولین ماشین در لرستان، اولین محضر در لرستان. او چک صد هزار تومانی را از دربار قبول نکرد. او سنجیده و آگاه سخن می‌گفت. خاندان کمالوند هنوز جزو اثرگذارترین‌ها در لرستان هستند. او در نهایت اقتدار از لرستان به هامبورگ کتاب ارسال می‌کرد. از رموز موفقیت او را در تقوی اداری و صمیمیت می‌دانم.
کل ارجاعات کتاب بر اساس مستندات است
همچنین سیدبابک قیاسیان، مولف کتاب «مرد علم و سیاست» گفت: عنوان کتاب را «سفیر نهضت» گذاشته بودیم، چون پشت کتاب طرز فکر دیگری بود و به دلیل مسائل اداری عنوان تغییر کرد. چون جایگاه سیاسی از جایگاه علمی برتر است. آیت‌الله کمالوند با حکومت مذاکراتی انجام داد و ما اولین مجموعه‌ای هستیم که این رویداد تاریخی را به نقد کشیدیم.
وی افزود: تاریخچه‌ای از مذاکرات علما در زمان آیت‌الله بروجردی و در دوره مشروطه هم داشتیم. جامعه علما یک مشخصه‌هایی را در آیت‌الله کمالوند دیدند که او را به عنوان نماینده انتخاب کردند. باید یک روحانی با حکومت مذاکره می‌کرد. اولین بار در انقلاب سفید و دومین بار بعد از حوادث فیضیه برای مذاکره رفت.
قیاسیان با اشاره به کتاب بیان کرد: کل ارجاعات کتاب بر اساس مستندات است. شانزده مصاحبه شخصی انجام شده و همه اسناد بررسی و استحصال شده است. هزار و شصت ارجاع در کتاب آمده است و یک پنجم کتاب بر اساس مستندات تالیف شده است. مصاحبه‌هایی را نیز خودمان انجام دادیم و از آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی و مصاحبه‌های چاپ شده‌ای که در کتاب‌های تاریخ شفاهی و… به چاپ رسیده است نیز بهره بردیم.
∎