به گزارش قدس خراسان، گزارش‌های فراوانی از حوادث آتش‌سوزی در شهرک‌های صنعتی کشور طی چند ماه اخیر رسانه‌ای شده که می‌توان از آخرین مورد به آتش‌سوزی روز گذشته در شهرک صنعتی رشت اشاره کرد که در آن یک انبار کارخانه تولیدی دچار حریق شد و اطفای آن چند ساعت زمان برد.
همچنین در ۱۵ مهر خبر آتش‌سوزی گسترده در شهرک صنعتی خضرای کرمان از آن قبیل حوادثی بود که دست‌کم یک کشته و ۱۳ مصدوم برجای گذاشت و در کنار این حادثه تلخ نمی‌توان از خبر انفجار و آتش‌سوزی گسترده یک واحد تولیدی میعانات گازی و نفتی در شهرک صنعتی فجر گرمسار در دوم مهر ماه به راحتی گذشت.
۳۷درصد فوتی‌های ناشی از حوادث کار در حوزه صنعت است
در نیمه مهر ماه سال جاری علیرضا دشتدار، دبیر کمیته پدافند غیرعامل وزارت کار در گفت‌وگو با رسانه‌ها گفت: ۳۷درصد فوتی‌های ناشی از حوادث کار در حوزه صنعت است و بیشترین مشکلات و رعایت نکردن ایمنی‌ها در حوزه صنعتی و اغلب شهرک‌های صنعتی وجود دارد.
نخستین پرسشی که از رصد این اخبار کشوری به ذهن می‌رسد، این است با توجه به اینکه در خراسان رضوی بخش خصوصی گرداننده اصلی اقتصاد استان است و در استان ۴۴ شهرک و ناحیه صنعتی در حال واگذاری وجود دارد، رصد مباحث ایمنی و جلوگیری از تکرار این حوادث چگونه است؟
ایمنی تعطیل‌بردار نیست
در همین راستا مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار ما می‌گوید: حوادث با صنعت و تولید عجین است؛ اما اتفاقات اخیر در کشور ممکن است این بار روانی را ایجاد کرده باشد که حوادث در کشور بیشتر شده؛ ولی برداشت کارشناسی این‌گونه نیست و بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد حوادث چندان زیاد نشده؛ بلکه حوادثی داشته‌ایم که گستره وسیعی را تحت تأثیر خود قرار داده و بار روانی بیشتری داشته‌اند. در بررسی موضوع ایمنی در شهرک‌های صنعتی استان باید گفت یک برنامه‌ریزی همیشگی در این زمینه وجود دارد که براساس پیشگیری است و شامل موارد برگزاری کلاس‌های آموزشی با همکاری آتش‌نشانی و اداره‌های کار و مؤسسات مرتبط در این زمینه و انجام ممیزی‌های ایمنی و ارزیابی ریسک‌هایی است که به صورت همیشگی توسط ایستگاه آتش‌نشانی شهرک‌ها و مشاوران ایمنی شرکت شهرک‌های صنعتی اتفاق می‌افتد.
علی هوشمند ادامه می‌دهد: همچنین در مرحله صدور پروانه ساختمان در شهرک‌های صنعتی، پیش از شروع عملیات ساختمانی و در مرحله اتمام کار و صدور پایانکار ساختمانی حتماً الزامات ایمنی در هنگام ساخت و ساز رعایت و کنترل می‌شود و باید گفت طبق ماده ۸۷ قانون کار، واحدهای صنعتی موظف‌اند ابتدا نقش‌های واحد خود را به اداره کار برای تأیید ارائه دهند و شرکت شهرک‌های صنعتی هم در این زمینه به عنوان مرجع صدور پایانکار در زمان صدور آن با اداره‌های کار هر شهرستان که واحد صنعتی در آن قرار دارد، هماهنگی لازم را به وجود می‌آورد و مجوزها را تأیید می‌کند.
وی برخی اقدام‌ها را مربوط به زمان وقوع حادثه می‌داند و عنوان می‌کند: باید این آمادگی برای مقابله با حوادث وجود داشته باشد تا در کوتاه‌ترین زمان بتوانیم به حادثه رسیدگی کنیم که در این زمینه وجود خودروها وایستگاه‌های آتش‌نشانی مطرح می‌شود. در استان ۱۶ایستگاه آتش‌نشانی با ۲۵ خودرو سبک و سنگین آتش‌نشانی در شهرک‌های صنعتی به تفکیک مستقر هستند که نقش پررنگی در تسریع انجام عملیات‌ها دارند و می‌توان به تفکیک در شهرک صنعتی توس به سه خودرو سنگین آتش‌نشانی، ماشین‌سازی و فناوری‌های برتر یک خودرو، شهرک صنعتی چناران سه خودرو سنگین، شهرک صنعتی کلات دو خودرو، شهرک صنعتی کاویان سه مورد و خیام نیشابور دو خودرو آتش‌نشانی اشاره کرد. باید گفت آتش‌نشانی‌های مجاور هر شهرک صنعتی در استان هماهنگی بسیار خوبی دارند که در هر حادثه‌ای کمک حال امداد و نجات هستند.
برق علت عمده حوادث آتش‌سوزی در شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی
مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی این استان را بدون شهرک بحرانی از نظر ایمنی معرفی می‌کند و توضیح می‌دهد: نمی‌توان گفت یک شهرک صنعتی کاملاً بحرانی از نظر ایمنی در استان داریم؛ اما حوادث در همه شهرک‌ها و نواحی صنعتی استان پراکنده است و بیشترین حادثه‌هایی که در شهرک‌های صنعتی اتفاق می‌افتند، از نوع آتش‌سوزی هستند که عمده دلیل آن‌ها به موارد مرتبط با برق منتهی می‌شود.
هوشمند در پاسخ به این پرسش که آیا در شهرک‌های صنعتی واحدهایی داریم که اخطار ایمنی داشته باشند، عنوان می‌کند: برخی از واحدها بنا به نوع فعالیت خود به ویژه فعالیت‌های پالایشگاهی پرخطر هستند و جنس مخاطرات این نوع واحدها بیشتر است و طبیعتاً اخطارهای بیشتری می‌گیرند و بعضی واحدها بنا به نوع فعالیت، تنها اخطار به آن‌ها در حد شارژ کپسول آتش‌نشانی است؛ اما بازدیدها، صدور اخطارهای لازم و بازدید دوباره تا رفع آن مخاطره به تناسب از همه واحدهای صنعتی در سطح شهرک‌ها انجام می‌شود و باید تأکید کرد قانون‌گذار در چنین مباحثی اداره‌های کار و بازرسان را ذی‌حق می‌داند و اهرم قانونی در دست این بازرسان است. تعداد واحدهای پرخطر هم بستگی دارد چه مواردی را پرخطر بدانیم؛ اما ۱۰ تا ۱۵ درصد واحدهای فعال در شهرک‌های صنعتی استان را می‌توان جزو واحدهای پرخطر به حساب آورد که بیشترین تهدید برای این واحدها، وقوع آتش‌سوزی است.
وی بازدیدهای دوره‌ای را همیشه برقرار می‌داند و می‌گوید: بازرسی یک امر دائمی در شهرک‌های صنعتی است و در واحدهای پرخطر بازدید بیشتری صورت می‌گیرد. اگر اخطاری صادر می‌شود، کنترل‌های بعدی هم اتفاق می‌افتد تا الزامات لازم از سوی واحد صنعتی رعایت شود و یک موضوع جاری است و نمی‌توان برای آن بازه زمانی مشخص و معین صادر کرد؛ زیرا باید این امر پیوسته صورت بگیرد.
ایمنی انتها ندارد
مدیر ایمنی، بهداشت، محیط زیست و انرژی شرکت شهرک‌های صنعتی خراسان رضوی در پاسخ به این پرسش که آیا این تعداد خودرو آتش‌نشانی در شهرک‌های صنعتی برای هر شهرک کفایت می‌کند یا خیر، اظهار می‌کند: برای مقابله با حوادث باید امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در کنار هم و مکمل یکدیگر باشند. برای ایمنی انتهایی وجود ندارد و هر میزان در بحث ایمنی، آموزش و امکانات سخت‌افزاری مانند تجهیزات انفرادی و خودرویی هزینه کنیم، باز هم جای کار هست؛ اما در این زمینه ظرفیتی وجود دارد و همه چیز را باید با هم دید.
هوشمند در تشریح رویکرد واحدهای صنعتی مستقر در شهرک‌های صنعتی نسبت به مسائل ایمنی عنوان می‌کند: واحدهای صنعتی در برابر مسائل ایمنی مقاومت ندارند؛ اما در بحث هزینه، واحدهایی که در آن‌ها حادثه‌ای اتفاق افتاده، راحت‌تر برای موارد ایمنی، امکانات و تجهیزات هزینه می‌کنند یا تعدادی از واحدهای بزرگی که بابت ایزوها الزامات استانداردی برای واحدهای خود تعریف کرده‌اند هم الزاماتی را رعایت می‌کنند و ساختارهای درستی دارند. گاهی در برخی از واحدهای تولیدی ساختارهای ایمنی خوبی وجود دارد که براساس آن هم هزینه می‌شود؛ اما نکته مهم این است که همه چیز به مالک و کارخانه‌دار برمی‌گردد که او چه دیدی نسبت به مسائل ایمنی داشته باشد. در سطح شهرک‌ها نکات ایمنی لازم رعایت می‌شود؛ اما کانون رعایت در کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی است. مهم‌ترین بحث آموزش است که در بخش پیشگیری وجود دارد و خاص مالک، مدیرعامل و هیئت مدیره تعریف می‌شود که باید در این زمینه دغدغه‌مند باشند.
وی در پایان عنوان می‌کند: به جز حوادث آتش‌سوزی، سقوط از ارتفاع و حوادث هنگام کار با دستگاه‌ها در شهرک‌های صنعتی پررنگ است که تنها به کنترل‌های ایمنی مسئولان ذی‌ربط برنمی‌گردد و خود واحدهای تولیدی و صنعتی و نیروی انسانی هم باید در این زمینه همکاری لازم را داشته باشند تا از وقوع حوادث تا حد ممکن پیشگیری شود.