شناسهٔ خبر: 69724721 - سرویس سیاسی
نسخه قابل چاپ منبع: خبرآنلاین | لینک خبر

وقتی آمریکا شاه را به تسلیحات ضد شورش تجهیز کرد

جان دی استمپل، دیپلمات و وابسته سیاسی آمریکا در تهران که حوادث انقلابی ایران در سال 1357 را مشاهده کرده بود در خاطرات خود بیان می دارد که در روزهای نیمه دوم آبان ماه 1357 دولت آمریکا شاه را برای سرکوب تظاهر کنندگان به ابزار و وسایل ضدشورش مجهز کرد.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرگزاری برآنلاین، جان دی استمپل (John D. Stempel) یک دیپلمات و وابسته‌ سیاسی آمریکایی بود که در سفارت ایالات متحده در تهران در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی ایران (۱۹۷۹) خدمت می‌کرد. او در آن زمان به عنوان یکی از کارشناسان ارشد سیاسی سفارت آمریکا در تهران فعالیت داشت و تحلیل‌ها و گزارش‌های متعددی در مورد وضعیت سیاسی ایران و تحولات آن دوره ارائه می‌کرد.استمپل پس از انقلاب و گروگان‌گیری کارکنان سفارت آمریکا در تهران، به دلیل تجربیات و اطلاعات خود درباره ایران، به یکی از منابع کلیدی در تحلیل روابط ایران و آمریکا و پیامدهای انقلاب اسلامی تبدیل شد. او همچنین کتابی به نام درون انقلاب ایران ( (Inside the Iranian Revolution نوشته است که تجربیات و مشاهدات خود از سال‌های منتهی به انقلاب را شرح می‌دهد.

بنابر روایت پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز اسناد انقلاب اسلامی، از آبان­ماه سال ۱۳۵۷ (نوامبر ۱۹۷۸) آمریکا رفته رفته با این واقعیت مواجه شد که شاه توان پایش و مدیریت اوضاع در هم­آشفته کشور را ندارد. شاه که در راهبردهای متناقضی که درماه­های واپسین عمر سیاسی­اش در پیش می­گرفت همواره بیم حمایت آمریکا از خود را داشت و با حالتی مستأصل از سفیر آمریکا درباره همراهی دولت متبوعش با خود می­پرسید توانست متأثر از شرایط خاص جهانی همواره حمایت آمریکا را برای خود داشته باشد.

می­توان گمانه زد که آمریکا در بهت شرایط انقلابی ایران فرو رفت و چنین انتظاری نداشت که در چهار ماه(آبان تا بهمن) انقلابی با این پس­زمینه بتواند طومار سلطنت قوی­ترین متحدش در خاورمیانه را برچیند. برای مقابله چنین پیامدی از جانب نیروهای انقلابی در ایران، آمریکا با هدف از دست ندادن متحدی جدی در خاورمیانه که از جمله در همایسگی شوروی به ­عنوان اصلی­ترین خطر آمریکا در دوران جنگ سرد قرار دارد درباره هرگونه تمهیدی متناسب با پا برجا نگاه داشتن رژیم پهلوی اندیشه کند. بر همین اساس بود که حاضر شد برای مقابله عملیاتی­تر با تظاهرکنندگان و سرکوب آن­ها ابزار و سایل ضد شورش به شاه بدهد. آمریکا شاه را به­منزله شاه ایران نمی­دید بلکه حمایتش از او در گرو تضمین بیشتر منافع خودش در عرصه بین­المللی بود.

محل تأمل است که دولت کاتر به­عنوان مدعی پر سر و صدای دموکراسی، حقوق بشر و آزادی­های اجتماعی حاضر شده­است که متحدی در خاورمیانه را که با سیل عظیم جنبش اعتراضی مردمی مواجه شده­است را در راستای بقا و تضمین منافع خود به وسایل ضد شورش تجهیز کند.

استمپل در خاطرات خود این­چین نوشته است:

«روز ۹ نوامبر بود که سرانجام ایالات متحده اعلام کرد باتون­های پلیس، ۲۵ هزار کپسول اشک­آور و وسایل ضد شورش را به شاه خواهد فروخت. این اقدام تا آغاز سال توسط دائره حقوق بشر (دفتر سابق) در وزارت امور خارجه متوقف شده بود. این لوازم کم کم وارد شد اما هرگاه چند ماه قبل این وسائل رسیده بود به­طور قابل توجهی مفیدتر واقع شده بود. وسایل ضد شورش اگرچه از نظر روانی کمک می­کرد اما در فرونشاندن تظاهرات هرگز بیش از یک وسیله جنبی مؤثر واقع نشد»

۲۹۲۱۹