آینوها مردمی بومی هستند که بهطور عمده در هوکایدو، ژاپن و بخشهایی از جزایر کوریل و جزیره ساخالین در روسیه سکونت دارند. فرهنگ آنها متمایز از جریان اصلی جامعه ژاپن است و با زبان منحصربهفرد، معنویت و شیوههای سنتی مشخص میشود که بر احترام عمیق به طبیعت تأکید میکند.
زبان و ارتباطات
به گزارش ایمنا، زبان آینو بهطور قابلتوجهی با زبان ژاپنی متفاوت است و هیچ پیوندی با خانواده زبانی اصلی این کشور ندارد. از نظر تاریخی شفاهی، اکنون با استفاده از الفبای لاتین یا کاتاکانا با بعضی از نویسههای منحصربهفرد رونویسی میشود. این زبان با کاهش قابلتوجهی در کاربران خود روبهرو شده است و به دلیل سرکوب تاریخی و تلاشهای مدرنسازی در دوران میجی (۱۸۶۸-۱۹۱۲)، توسط یونسکو بهعنوان زبان در خطر انقراض طبقهبندی شده است.
باورهای معنوی
معنویت آینو، جانگرایی است و همه عناصر طبیعت را دارای ارواحی معروف به کاموی میداند. این ارواح در گیاهان، جانوران و پدیدههای طبیعی زندگی میکنند و بر زندگی روزمره و شیوههای فرهنگی تأثیر میگذارند. مراسم آیومانته iyomante نمونهای از باورهای معنوی آنهاست و در آن میهماننوازی به این ارواح قبل از بازگرداندن آنها به قلمروشان تعمیم داده میشود. این نوع جهانبینی رابطه عمیق و هماهنگی با طبیعت دارد و این رابطه را تقویت میکند که در هویت آینو نقش اساسی دارد.
اعمال سنتی
فرهنگ آینو شامل اعمال سنتی مختلف است که عبارتند از:
هنرهای دستی: آینوها بهواسطه کندهکاری و حکاکی روی چوب شهرت دارند. آنها طرحهای پیچیدهای ایجاد میکنند که دارای اهمیت فرهنگی عمیق است که اغلب در لباسها و وسایل خانه دیده میشود.
هنرهای نمایشی: پایکوبیهای سنتی و موسیقی نقش حیاتی در بیان فرهنگی آینو دارند. ایکور Ikor (یک تئاتر سرپوشیده در آکانکو آینو کوتان)، نمایشهایی را ارائه میدهد که تاریخ و داستانهای آینو را بازگو میکند.
سنتهای آشپزی: رژیم غذایی آیتو از نظر تاریخی شامل شکار حیوانات وحشی، ماهی (بهویژه قزلآلا) و گیاهان فصلی میشود که نشاندهنده روابط نزدیک آنها با محیط طبیعی است.
مکانهای فرهنگی و تلاشهای حفاظتی
چندین مکان در هوکایدو (دومین جزیره بزرگ ژاپن) بهعنوان مرکز فرهنگی آینو عمل میکنند که عبارتند از:
موزه و پارک ملی اوپوپوی آینو: این مرکز که در سال ۲۰۲۰ افتتاح شد، نمایشگاهها، کارگاهها و اجراهای تعاملی با هدف حفظ فرهنگ آینو و آموزش بازدیدکنندگان در مورد میراث آنها ارائه میکند.
آکانکو آینو کوتان: سکونتگاهی است که به بازدیدکنندگان اجازه میدهد زندگی سنتی آینو را از طریق صنایع دستی، نمایشها و برگزاری تور در خانههای سنتی بازسازیشده تجربه کنند.
در سالهای اخیر، بهعنوان بخشی از تلاشهای گستردهتر برای احیای هویتهای بومی در سراسر ژاپن، علاقه دوباره به فرهنگ آینو افزایش پیدا کرده است. دولت ژاپن آینوها را بهعنوان یک مردم بومی بهرسمیت شناخته که این امر منجر به افزایش حمایتها از ابتکارات حفاظت فرهنگی از این فرهنگ شده است.
چالشها و زمینه مدرن
آینو بهرغم تحولات مثبت، همچنان با چالشهای مربوط به حفظ هویت در میان فشارهای اجتماعی مدرن روبهرو است. تبعیض از لحاظ تاریخی بسیاری از افراد آینو را وادار کرد تا اعمال فرهنگی خود را کنار بگذارند. با این حال، جنبشهای معاصر در جهت بازپسگیری و بزرگداشت میراث خود تلاش میکنند. امروزه جامعه آینو فعالانه تلاش میکند هنرها و زبانهای سنتی خود را احیا و در عین حال با جامعه گستردهتر ژاپنی ادغام پیدا کند.