متاسفانه سرطان ریه در مراحل ابتدایی هیچ نشانه‌ای از خود بروز نمی‌دهد و اغلب، بیماران زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که سرطان در مراحل پیشرفته قرار دارد. با این حال آگاهی از نشانه‌های شایع این بیماری سبب می‌شود که این سرطان مهلک در ابتدایی‌ترین و درمان پذیرترین مرحله ممکن تشخیص داده شود.
شایع‌ترین نشانه سرطان ریه، سرفه است که در صورت تهاجم تومور به لایه پوشاننده مجاری تنفسی به وجود می‌آید. با این حال، علایم زیر هم می‌توانند نشانه وجود یک توده در ریه باشند.
در صورت بروز هر کدام از علائم زیر باید حتما به پزشک مراجعه کنید:
* افزایش تعداد یا شدت سرفه در فرد سیگاری
* سرفه به همراه خلط خونی، حتی اگر میزان خون اندک باشد.
* درد مبهم یا مشخص در قفسه سینه
* تنگی نفس در اثر فعالیت
* خشونت یا تغییر صدا که بیشتر از ۲ هفته طول کشیده باشد.
* عفونت‌های مکرر ریه و مجاری تنفسی
* بروز خس خس سینه به صورت حاد
سرطان ریه ممکن است با یک سری علایم غیر اختصاصی مانند ضعف، خستگی، کاهش وزن و کاهش اشتها و علایم تهاجم به قسمت‌های دیگر بدن مانند درد استخوان و سردرد نیز همراه باشد. کشف سریع و درمان زود هنگام این بیماری در بقا و بهبود کیفیت زندگی بیمار نقش بسیار مفیدی دارد.
علل ایجاد سرطان ریه
علت ایجاد سرطان در همه جای بدن یکسان است. در سیستم کنترل تقسیم سلول‌های قسمتی از بدن اختلال ایجاد می‌شود. این اختلال ممکن است به صورت خود به خودی یا در اثر عوامل ناشناخته و یا در بیشتر موارد به علت تماس سلول با یک سری عوامل مخرب و زیان بار که به عوامل سرطان زا مشهور هستند، ایجاد شود.
مهم‌ترین عامل سرطان زایی که سبب تغییرات سرطانی سلول‌های ریه می‌شود ترکیبات زیان بار مختلف موجود در دود سیگار هستند.
مصرف سیگار هنوز هم مهم‌ترین عامل خطر ابتلا به سرطان ریه محسوب می‌شود. خطر ابتلا به سرطان ریه با افزایش مقدار و مدت تماس با دود تنباکو افزایش می‌یابد و هر چه سن شروع مصرف سیگار پایین‌تر باشد، خطر ابتلا بیشتر است
دانشمندان از حاصل ضرب تعداد پاکت سیگار در روز ضرب در تعداد سال‌هایی که فرد سیگار کشیده است، استفاده می‌کنند. به عنوان مثال کسی که به مدت ۲۰ سال روزی ۱ پاکت سیگار کشیده است از نظر خطر ابتلا به سرطان ریه با کسی که به مدت ۱۰ سال روزی ۲ پاکت کشیده است، برابر است.
مطالعات متعدد هم چنین نشان داده اند که خانم‌های سیگاری بیشتر از آقایانی که همان مقدار سیگار می‌کشند به سرطان ریه مبتلا می‌شوند. این افزایش ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر خانم‌ها به مواد سرطان زای موجود در دود سیگار باشد.
دومین علت شایع ابتلا به سرطان ریه گاز رادون است. رادون گاز بی رنگ و بی بویی است که از تجزیه‌ی طبیعی اورانیوم در آب، خاک و مصالح ساختمانی قدیمی در زیر زمین ساختمان‌های قدیمی تولید می‌شود. تنفس گاز رادون با افزایش خطر ابتلا به سرطان ریه مربوط شناخته شده است.
آلودگی هوای شهر‌های صنعتی از دیگر عوامل مؤثر در بروز این سرطان مهلک است. مطالعات انجام شده در ایران نشان داده است که میزان بروز سرطان‌های ریه غیر وابسته به سیگار در ایران بیشتر از آمار سایر کشور‌ها است.
محققین علت احتمالی این تفاوت را آلودگی هوای شهر‌های بزرگ ایران و وجود مقدار بیشتر مواد سرطان زای ناشی از مصرف سوخت‌های غیر استاندارد می‌دانند.
تماس‌های شغلی با ترکیباتی مانند آزبست، کلرید وینیل، نیکل، کروم و هیدروکربن‌های آروماتیک نیز از دیگر عوامل خطر ساز ابتلا به سرطان ریه به شمار می‌روند.
ترک سیگار در بیمارانی که سال‌ها سیگاری بوده اند، خطر ابتلا به سرطان ریه را به طرز چشمگیری کاهش می‌دهد و هر چه مدت زمان ترک سیگار طولانی‌تر شود، این خطر بیشتر کاهش می‌یابد؛ به طوری که حدود بعد از ۲۰ سال ترک کامل سیگار، خطر ابتلا به سرطان ریه تقریباً برابر با یک فرد غیرسیگاری می‌شود.
عمر مبتلایان به سرطان ریه
دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با عنوان این مطلب که ۹۷ درصد علت ابتلا به سرطان ریه ناشی از مصرف مواد دخانی است، اظهار داشت: مبتلایان به سرطان ریه بعد از سه سال می‌میرند.
دکتر محمدرضا معدنی گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که با استنشاق دود مواددخانی بیش از چهار هزار نوع ماده شیمیایی و ۲۰ نوع ماده سمی خطرناک و کشنده وارد بدن می‌شود که زمینه ابتلا به انواع بیماری‌های خطرناک را فراهم می‌کند.
وی از وجود سیانور، بنزن، فلزات سنگین، سرب و... دود سیگار خبر داد و افزود: وجود این مواد موجب بروز بدخیمی‌های متعدد و سرطان‌هایی همچون ریه، حنجره، حفره دهان، حلق، مری، معده، لوزالمعده، کلیه و... می‌شود.
دبیر اجرایی جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات با اشاره به علاقه برخی خانواده‌ها برای استفاده از قلیان به عنوان یک تفریح، افزود: متاسفانه برخی از خانواده‌ها و والدین تصور اشتباهی از قلیان و مصرف این ماده دخانی دارند و فکر می‌کنند دود قلیان هیچ خطری برای سلامت آن‌ها ندارد. در حالی که هر وعده قلیان نه تنها برابر با استعمال ۷۰ نخ سیگار است بلکه علاوه بر اثرات زیانبار و سوء بر روی بدن موجب بروز عفونت‌های قارچی و میکروبی نیز می‌شود.
سر نخ خطر ابتلا به سرطان ریه در ناخن انگشت پا
پزشکان در یک تحقیق جدید ادعا کرده اند که سرنخ خطر احتمالی ابتلا به سرطان ریه می‌تواند در ناخن‌های انگشتان پا نهفته باشد.
نتایج این تحقیق نشان داده است: مردانی که مقدار نیکوتین در ترکیبات ناخن انگشتان پای آن‌ها زیاد است، ۳/۵ برابر بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند و درعین حال سابقه زمانی سیگار کشیدن فرد در این رابطه تاثیری ندارد بدین معنی که بدون توجه به سابقه استعمال دخانیات، هر فرد سیگاری ممکن است در معرض این خطر قرار داشته باشد.
مجله تخصصی لایوساینس دراین باره گزارش داد: محققان تاکید دارند این یافته به پزشکان هشدار می‌دهد که برای معاینه افراد سیگاری فقط طول مدت سیگار کشیدن را در نظر نگیرند بلکه فاکتور‌های زیان بار و مهم دیگری هستند که در آزمایشات و مطالعات ممکن است نادیده گرفته شوند در حالی که تشخیص احتمال سرطان در این افراد بسیار مهم و تعیین کننده هستند.
متخصصان دانشگاه کالیفرنیا در این پژوهش تاکید کردند: حتی افرادی هم که مدت کوتاهی است سیگار می‌کشند، می‌توانند در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه باشند، چون ممکن است تعداد کمتری سیگار بکشند، اما دود آن را خیلی عمیق‌تر استنشاق کنند که این امر تاثیر منفی‌تر و وخیم تری بر روی بدن فرد می‌تواند داشته باشد.
این متخصصان خاطرنشان کردند: علت انتخاب ناخن انگشتان پا این بوده که ناخن‌ها به کندی رشد می‌کنند و سطح نیکوتین در این بافت در مقایسه با بزاق و ادرار ثبات بیشتری دارد؛ بنابراین اطلاعات دقیق تری را در اختیار پزشکان و محققان قرار می‌دهد.