محبوبه ولی
ابتدای هفته وقتی منابع آمریکایی خبر دادند که دونالد ترامپ برای دولت تازه‌اش، مایک پمپئو وزیر خارجه پیشین و نیکی هیلی سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل، بسیاری آن را یک خبر خوش برای «ایران» قلمداد کردند.
رسانه‌ها و برخی تحلیلگران در داخل کشور آن را «اولین گام مثبت ترامپ به نفع ایران» تعبیر کردند. هرچند که دلیل این تصمیم ترامپ هیچ ارتباطی با ایران و پیام‌هایی که او برای توافق با تهران می‌فرستد، نداشت.
منابع آمریکایی اشاره می‌کنند که نیکی هیلی پیشتر برای کسب عنوان نامزد نهایی حزب جمهوریخواه برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری 2024 آمریکا با دونالد ترامپ به رقابت پرداخته بود و مایک پمپئو نیز به گفته حامیان ترامپ در طول رقابت‌های انتخاباتی اخیر آن طور که باید از دونالد ترامپ حمایت نکرده است.
آنها این موارد را به عنوان دلایل دونالد ترامپ برای عدم دعوت از پمپئو و هیلی مطرح می‌کنند و یادآور می‌شوند که این دو دیگر جزو حلقه مردان نزدیک به دونالد ترامپ نیستند.
در این صورت اما باز هم عدم حضور این دو چهره ضدایرانی و مشتاق اسرائیل، برای بسیاری در ایران مسرت‌بخش بود. برای نمونه احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی اصلاح‌طلب درباره آن نوشت: «حداقل برای من خبر خوبی است! پمپئو در زمان حضورش در رأس وزارت خارجۀ آمریکا در دولت قبلی ترامپ، نقش «خدمتگزار» ساکنان شهرک‌های یهودی‌نشین در کرانۀ باختری را به عهده گرفته بود و بدون هر نوع شرم و حیایی، قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل در مورد فلسطین را طبق میلِ مجانینی چون بن‌گویر و اسموتریچ تفسیر می‌کرد. حتی منکر اشغالی بودن کرانۀ باختری شده بود!»
عمر این «خبر خوب» اما همانگونه که انتظار می‌رفت، بسیار کوتاه بود؛ چراکه جایگزین احتمالی مایک پمپئو اگر بیشتر از او در خدمت اسرائیل و علیه ایران نباشد، کمتر از او نخواهد بود!
به نظر می‌رسد این گزاره خوش‌بینانه که «ترامپ امروز با ترامپ چهار سال پیش فرق دارد» را باید با احتیاط بیشتری تکرار کرد؛ تا این جای کار چهره‌هایی که از آنها رونمایی می‌شود و مواضع آنها، به مراتب نشان از رادیکال‌تر و تندروتر شدن دولت جدید دونالد ترامپ دارند
توافق با تهران محتمل نیست
رسانه‌ها و منابع خبری در آمریکا از احتمال بالای انتخاب مارکو روبیو، سناتور تندروی جمهوریخواه برای پست وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ خبر می‌دهند.
نیویورک تایمز دیروز نوشت: دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب امریکا، به زودی سناتور مارکو روبیو از فلوریدا را به عنوان وزیر امور خارجه معرفی کند. سه نفر از افراد مطلع از تصمیم ترامپ روز دوشنبه اعلام کردند که وی به سرعت در حال تکمیل تیم سیاست خارجی و امنیت ملی خود است.
نیویورک تایمز اشاره کرده که روبیو جزو گزینه‌های معاونت ترامپ نیز بوده و با توجه به روابط و همکاری‌هایی که با کمیته روابط خارجی و کمیته اطلاعات سنا داشته، احتمالا بدون مشکل از فرایند رأی اعتماد عبور خواهد کرد. روبیو از پدر و مادری کوبایی که سال 1956 به آمریکا مهاجرت کردند، سال 1971 در میامی فلوریدا به دنیا آمد و سال 2010 به عنوان سناتور ایالت فلوریدا وارد سنای آمریکا شد و اکنون به عنوان یکی از چهره‌های برجسته و تاثیرگذار حزب جمهوریخواه به ویژه در حوزه سیاست خارجی شهرت دارد؛ عمده شهرتش نیز به دلیل سیاست‌های سختگیرانه‌اش در قبال چین، کوبا و ایران است.
در دولت باراک اوباما، روبیو از جمله جمهوری‌خواهانی بود که از همان ابتدا به شدت نسبت به توافق هسته‌ای و رویکرد نرم در قبال ایران انتقاد کرد و خواستار سیاست‌های سختگیرانه‌تر علیه تهران شد.
دونالد ترامپ در جریان تبلیغات انتخاباتی و حتی پیش و پس از آن، بارها از توان و اراده‌اش برای مذاکره و توافق با تهران صحبت کرده است. گاه اظهاراتش لحن بسیار ملایمی نیز به خود گرفته است؛ مصداقش اظهاراتی که در پادکست «پاتریک پت دیوید» مطرح کرد و گفت: «من دوست دارم ایران را بسیار موفق ببینم، تنها چیزی که وجود دارد این است که آنها نمی‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند.»
ترامپ همچنین به دفعات اعلام کرده که قصد تغییر رژیم در ایران را ندارد. برخی نزدیکانش نیز از آماده‌سازی یک توافق هسته‌ای جدید توسط او خبر داده‌اند.
مجموع اینها منجر به ایجاد نوعی خوش‌بینی برای تغییر رویکرد و سیاست ترامپ در دولت جدیدش نسبت به ایران شده است. واکنش مارکو روبیو، گزینه او برای تصدی وزارت خارجه اما آب سردی است بر این خوش‌بینی‌ها.
او در مورد تمایل دونالد ترامپ در مورد دستیابی به توافق با تهران در مورد برنامه هسته‌ای ایران گفته است که چنین توافقی «محتمل» نیست. روبیو همچنین تهران را به تلاش برای ترور دونالد ترامپ متهم کرده است.
موضع روبیو در مورد اسرائیل نیز هم‌راستا و هم‌گام با ایران‌ستیزی‌اش است. در ویدئویی که از او منتشر شده، وقتی یک فعال صلح از او می‌پرسد که آیا تقاضای آتش‌بس می‌کند یا نه، می‌گوید: «نه برعکس.»
زبان آمریکایی نتانیاهو!
موضع روبیو در مورد اسرائیل نیز هم‌راستا و هم‌گام با ایران‌ستیزی‌اش است. در ویدئویی که از او منتشر شده، وقتی یک فعال صلح از او می‌پرسد که آیا تقاضای آتش‌بس می‌کند یا نه، می‌گوید: «نه برعکس.» سپس رو به دوربین تاکید می‌کند: «این پیام را بگیرید؛ می‌خوام هر عنصر حماس را نابود کنند. اینها حیوانات وحشی‌ای هستند که جنایت هولناکی کردند.»
او در واکنش به تلفات غیرنظامیان فلسطینی، همان بهانه همیشگی دولت اسرائیل را تکرار کرده و با این ادعا که حماس پشت مردم قائم می‌شود و تاسیسات نظامیش را زیر بیمارستان‌ها می‌سازد، تصریح می‌کند که حماس را مسئول مرگ کودکان و زنان در غزه می‌داند. در جریان حمله اسرائیل به کنسولگری ایران و پیرو آن، گزارش‌ها درباره تصمیم تهران برای اجرای عملیات انتقام‌جویانه، روبیو در ایکس نوشت که «اسرائیل فورا با حمله‌ای بزرگتر به داخل خاک ایران، این حمله را تلافی خواهد کرد.»
از مواضع و اظهارات روبیو پیداست که او یکی از افراد در حلقه نزدیکان ترامپ است که پروژه اتهام ترور دونالد ترامپ به تهران را گسترش می‌دهد. در پی ترور نافرجام او، روبیو مدعی شد که «منبع اصلی بی‌ثباتی در خاورمیانه آیت‌الله‌ها هستند.» وی با این استدلال که ترامپ تهدیدی برای حکومت ایران است، در ایکس نوشت که «ایران می‌خواهد ترامپ را بکشد، زیرا رژیم از او می‌ترسد.»
گزینه وزارت خارجه دولت دونالد ترامپ همواره به شدت طرفدار تشدید فشار اقتصادی، تحریم ایران، ممانعت از گونه فروش نفت ایران و قطع دسترسی آن به منابع سیاستم مالی جهانی بوده است.
جانشین جان بولتون،
تندروتر از بولتون
فارغ از روبیو، چهره‌های دیگری که احتمال حضور آنها در دولت جدید دونالد ترامپ مطرح شده است، به مواضع تند و سختگیرانه خود مشهورند.
رسانه‌ها از احتمال بالای انتخاب مایک والتز به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا خبر می‌دهند؛ یعنی همان سمتی که جان بولتون، دیپلمات جمهوریخواه و ضدایرانی در دولت قبلی دونالد ترامپ داشت. مرور مواضع والتز اما نشان می‌دهد که او به مراتب از جان بولتون تندروتر است.
والتز عضو سابق نیروهای ویژه ارتش ایالات متحده و مشاور سیاست‌گذاری در دوران دونالد رامسفلد و رابرت گیتس، دو وزیر دفاع سابق آمریکاست؛ نماینده فلوریدا در کنگره است و مانند روبیو واضع تندی علیه چین و ایران دارد.
در مصاحبه‌ای که از او منتشر شده، تنها راه برای جلوگیری از وسواس اتمی ایران را «اقدام و هشدار موثر نظامی» می‌داند و تاکید می‌کند که این تنها چیزی است که ایران و را متوقف می‌کند. او همچنین اضافه می‌کند که باید تجهیزات پیچیده و فنی نظامی را که اسرائیل درخواست کرده بود اما دولت بایدن تحویل نمی‌داد، به اسرائیل بدهیم.
«آمریکا آماده بازگشت به سیاست فشار حداکثری به ایران است»
چهره بعدی؛ الیز استفانیک، جوان‌ترین زن نماینده جمهوریخواه مجلس نمایندگان آمریکا که به عنوان سفیر جدید ایالات متحده در سازمان ملل از سوی دونالد ترامپ معرفی خواهد شد.
او دیروز پیش از آنکه مسئولیت جدیدش رسانه‌ای شود، در ایکس نوشت: «آمریکا آماده بازگشت به سیاست فشار حداکثری رئیس جمهور ترامپ بر ضد ایران است. برای مدت طولانی، دشمنان ما به خاطر ضعف دولت جو بایدن و کامالا هریس جسورتر شده‌اند. با رئیس‌جمهور ترامپ، «برقراری صلح از طریق قدرت» برگشته است.»
با این وصف به نظر می‌رسد این گزاره خوش‌بینانه که «ترامپ امروز با ترامپ چهار سال پیش فرق دارد» را باید با احتیاط بیشتری تکرار کرد؛ البته باید منتظر ماند و دید که دولت او پس از استقرار در 25 ژانویه رسما چه رویکردی را در قبال ایران اتخاذ خواهد کرد اما تا این جای کار چهره‌هایی که از آنها رونمایی می‌شود و مواضع آنها، به مراتب نشان از رادیکال‌تر و تندروتر شدن کابینه او دارند.