شناسهٔ خبر: 69692687 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: ایمنا | لینک خبر

ایران؛ سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه

ایران گنجینه‌ای از هنرهای دست‌ساز کهن، با صنایع‌دستی کم‌نظیرش از نسلی به نسل دیگر منتقل شده است؛ از حصیرهای دست‌باف سیستان تا فرش‌های نفیس اصفهان، هر گوشه‌ از این کشور روایتگر داستانی از تلاش، ذوق و فرهنگ دیرینه ایرانی است.

صاحب‌خبر -

به گزارش خبرگزاری ایمنا، کشور پهناور ما ایران، سرزمینی است که علاوه‌بر جاذبه‌های تاریخی زیبایی که دارد، ملیت و قومیت‌های مختلفی را در هر شهر جای داده است. هر شهر، هر روستا و هر نقطه آن ریشه‌ای در فرهنگ، هنر و آداب‌ورسوم گذشته دارد و به همین دلیل تنوع صنایع‌دستی در کشور ما بسیار بالاست و دریچه‌ای به‌سوی فرهنگ مردمان این مرزوبوم است.

نمی‌توان تمام زیبایی‌های صنایع دستی و زحمت دنیای پشت آن، عشق و هنری که برای ساخت آن به کار می‌رود را کامل بیان و وصف کرد، اما در این گزارش سعی کردیم به معرفی چند مورد از این هنرها بپردازیم:

حصیربافی

امروزه حصیربافی در ایران بیشتر به‌عنوان تزئین خانه استفاده می‌شود؛ این هنر که یکی از قدیمی‌ترین صنایع دستی در دنیا است از به هم بافتن رشته‌ها الیاف گیاهی، حصیر ایجاد می‌شود.

حصیربافی صنعتی است که هنوز هم در کشور ما یکی از پرطرفدارترین صنایع دستی ایران به‌شمار می‌رود. این حصیرها در اشکال و اندازه‌های مختلف درست می‌شوند. مواد اولیه حصیربافی، در شهرها و کشورهای مختلف متفاوت است. همچنین انتخاب چوب مناسب برای ساخت حصیر، متناسب با آب‌وهوای اقلیم‌های مختلف انجام می‌شود؛ و نحوه بافت حصیر هم بسته به اقلیم، متفاوت است، اما تمام حصیرها، از تاروپود ساخته شده‌اند.

حصیربافی با انواع مختلفی در تمام شهرهای ایران مشاهده می‌شود، اما استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، خوزستان، بوشهر، خراسان، هرمزگان، کرمان، یزد، فارس، مازندران، گیلان، آذربایجان شرقی و تهران از جمله استان‌های پیشتاز در این صنعت هستند.

ایران، سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه

پارچه ترمه

دومین صنایع دستی ایران که بسیار ارزشمند بوده و چشمان شما را به خود خیره می‌کند، پارچه ترمه است؛ ترمه یکی از پارچه‌های نفیس ایرانی است که همه ما آن را با نقش بته‌جقه می‌شناسیم. الیاف این پارچه بسیار لطیف است و از مواد اولیه مختلفی همچون کرک و پشم یا ابریشم تشکیل می‌شود و در طیف رنگ‌ها، طرح و نقش‌های متنوعی تولید می‌شود.

پشت پارچه ترمه، پود به‌صورت آزاد است و تراکم زیادی دارد، اما روی پارچه کاملاً صاف و یکدست به نظر می‌رسد.

ترمه در شهرهای مختلفی تولید می‌شود، اما خاستگاه آن در شهر یزد است و مرغوب‎‌ترین آن‌ها در این شهر بافته می‌شود.

لازم به ذکر است که از آنجایی‌که یزد در گذشته در مسیر جاده ابریشم بوده است، پارچه‌ها و منسوجات مهم‌ترین کالاهایی بود که در این منطقه خریدوفروش می‌شد. بعضی منابع نیز کرمان را سرآغاز صنعت ترمه‌بافی می‌دانند. با این حال صنعت ترمه‌بافی در حال منسوخ شدن است و تنها در شهرهای یزد، کاشان، کرمان و تهران به‌صورت محدود فعالیت دارند.

ایران، سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه

ظروف مسی

نخستین فلزی که انسان‌ها توانستند کشف کنند فلز مس بود و تاریخ نشان می‌دهد انسان‌ها استفاده‌های بسیار زیادی از مس می‌کردند؛ به‌طوری که آن‌ها فلز مس را ذوب می‌کردند، سپس آن را شکل می‌دادند و ابزارهای مختلفی همچون چاقو می‌ساختند که البته پس از گسترش استفاده از مس علاوه‌بر ابزارهای اصلی مثل چاقو یا وسایل زینتی مثل آویز نیز ساخته شده است.

ظروف مسی یکی از قدیمی‌ترین وسایل برای پخت‌وپز و پذیرایی به‌حساب می‌آید که عمر بالایی دارد، در مقابل حرارت مقاوم است و رنگ بسیار زیبایی هم دارد؛ همچنین ظروف مسی از رایج‌ترین صنایع دستی ایران به‌شمار می‌رود.

قدمت استفاده از مس به ۹۵۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد و در کشور ما، مس و مسگری پیشینه دیرینه‌ای در استان زنجان دارد، همچنین استان زنجان جزو فعال‌ترین استان‌ها در تولید محصولات و ظروف مسی است و پس از آن اصفهان و تهران بیشترین آمار ظروف مسی به‌عنوان صنایع‌دستی ایران را دارند.

ایران، سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه

میناکاری

میناکاری از زیباترین صنایع دستی ایران است که قدمتی پنج هزار ساله دارد؛ خاستگاه میناکاری ایران است و پس از آن، این هنر زیبا به دیگر نقاط جهان راه پیدا کرده است.

این هنر در دوره سلجوقیان با استفاده از ظروفی از جنس برنج که روی آن میناکاری انجام داده بودند، به اوج خود رسید و این ظروف بین مردم بسیار رواج پیدا کرده بود.

هنر میناکاری در دوران حکومت مغول دستخوش تغییر شد و این هنر به روش جدیدی خلق شد که در آن با استفاده از تصاویری با اشکال مختلف، نقش‌ونگار جدیدی ایجاد کردند.

ایران، سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه

فرش دستباف

فرش ایرانی از دیرباز تا کنون شهره جهان بوده است؛ ایرانیان از پیشگامان بافندگی فرش بوده‌اند و فرش ایرانی را به نمادی از هنر و فرهنگ، نبوغ و اصالت تبدیل کرده‌اند.

قدمت فرش‌های دستباف ایرانی به دوره ساسانیان، هخامنشیان و چند صدسال قبل از میلاد برمی‌گردد که با گذشت زمان بر تنوع طرح‌های فرش دستباف همچنین به علاقه‌مندان به این نوع فرش افزوده شده است.

امروزه دقیق نمی‌توان گفت که بهترین فرش دستباف متعلق به کدام شهر است، اما فرش برخی مناطق ایران، همچون اصفهان دارای شهرت و طرفداران بیشتری است.

ایران، سرزمین هنرهای دست‌ساز جاودانه