به گزارش ایرنا، پنج هزار هکتار کشتزار زعفران در خراسان شمالی وجود دارد که بیشترین سطح زیر کشت این محصول ارزشمند و صادراتی با سطح سه هزار و ۴۰۰ هکتار مربوط به شهرستان فاروج است و پیش بینی می‌شود امسال ۲۹ تن محصول به ارزش بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال در این خطه تولید شود.
کار برداشت از کشتزارهای زعفران استان از اوایل آبان ماه آغاز و ۳۰۰ هزار نفر روز در مراحل مختلف این محصول اشتغال دارند ولی زعفران کاران همواره از نبود کارگر و دستمزد بالا گلایه مند هستند و از دولت تقاضای تکمیل زنجیره این محصول را دارند.
کارشناسان بر این باورند که صنایع تبدیلی و تکمیلی به دغدغه زعفران کاران پاسخ می دهد ولی استان کشاورزخیز خراسان شمالی از این بخش رنج می برد و دارای صنایع تبدیلی ضعیفی است.
اگرچه محدود صنایع تبدیلی در زنجیره زعفران فعال است ولی همین تعداد نیز از کمبود نقدینگی رنج می برند و این امر مانع فعالیت با ظرفیت کامل شده است و فعالان این صنعت نیاز به حمایت مالی و تسهیلات بانکی در فصل خرید دارند.
سازمان ها و ارگان های زیادی به عنوان متولی امر ایجاد و حمایت از صنایع تبدیلی و تکمیلی، فراوری محصولات و حوزه صادرات دخیل هستند ولی سازمان جهاد کشاورزی بدلیل نقش مهمی که در تولید دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
بررسی این موضوع در قالب گفت و گویی با «ابراهیم شمشیری» سرپرست مدیریت جهادکشاورزی شهرستان فاروج در خصوص اقدامات انجام شده در راستای فراوری و صادرات را بیشتر بحث می کنیم.
ایرنا: امسال چه میزان برداشت گل زعفران در فاروج پیش بینی می شود؟
شمشیری: شهرستان فاروج در سطح زیر کشت و تولید زعفران در استان خراسان شمالی رتبه اول را دارد و پیش بینی می شود که از این سطح ۲ هزار تن گل برداشت شود که این امر نیز بستگی به شرایط آب و هوایی منطقه دارد.
میزان تولید پیش بینی نگین گل نیز ۱۸ تن برآورد شده است که سال گذشته کشاورزان این شهرستان با سرما، افزایش دما و خشکسالی مواجه بودند و متاسفانه تولید گل زعفران نسبت به سال های گذشته به یک چهارم معادل ۴۴۸ تن رسید که میزان نگین آن نیز حدود پنج تن بوده است.
۵۶۰ کیلوگرم گل زعفران در هر یک هکتار از کشتزارهای این شهرستان برداشت می شود که نگین حاصل از آن معادل ۵.۶ کیلوگرم است.
ایرنا: بازار زعفران در این روزهای برداشت چگونه ساماندهی می شود؟
شمشیری: بازارچه فروش زعفران در شهرستان فاروج راه اندازی و در این فضا تعدادی غرفه برای خرید و فروش گل ایجاد شده است و قیمت گل زعفران نیز در ۲ نوبت با توجه به نظر چندین کارشناس و کشاورزان پیشرو و فعالان این بخش و همچنین با توجه به قیمت گل در سایر استان ها تعیین و در تابلویی نوشته خواهد شد.
مشکلی که وجود دارد این است که غرفه داران به دلیل کمبود نقدینگی توانایی خرید گل بیشتری از زعفران کاران را ندارند و اینجاست که واسطه ها و دلالان وارد کار می شوند و این گل ها را با قیمت پایین خریداری و به مشهد برای فراوری حمل می کنند.
غرفه داران این بازارچه باید با توجه به قیمت تابلو، گل را از کشاورزان خریداری کنند اما به دلیل توان اقتصادی پایین این فعالان نیز نیازمند حمایت های دولت برای دریافت تسهیلات بانکی هستند که متاسفانه در این خصوص کمکی به این قشر نمی شود.
سال گذشته غرفه داران برای دریافت تسهیلات بانکی به بانک ها معرفی شدند اما پرداختی به آنان انجام نشد و در برخی از سال ها دولت محصول زعفران را نیز از کشاورزان خرید می کند که امسال در این خصوص صحبت هایی شده است اما تاکنون خریدی از سوی دولت نشده است.
وی عملکرد تولید در هر یک هکتار را ۵۶۰ کیلوگرم گل زعفران و ۵.۵ کیلوگرم نگین آن دانست.
ایرنا: چه اقداماتی برای فراوری طلای سرخ انجام شده است؟
شمشیری: هفت واحد فراوری در بحث زعفران شهرستان فاروج با ظرفیت ۴۰۶ تن ظرفیت وجود دارد که به دلیل مشکل کمبود نقدینگی و سایر موارد این واحد ها با ظرفیت کامل فعالیت نخواهند کرد و سالانه حدود پنج تن نگین زعفران از این واحدهای تولیدی فراوری و بسته بندی به کشورهای مختلف صادر می شود.
واحدهای فراوری زعفران در فصل برداشت آن نیاز به حمایت برای تامین نقدینگی دارند تا از کشاورزان گل زعفران خرید کنند اما متاسفانه به دلیل نبود نقدینگی گل کمتری برای فراوری خرید خواهند کرد به همین علت این واحدها با ظرفیت کمتری فعال هستند در حالی که بیشتر گل های زعفران این خطه توسط واسطه ها و دلالان خریداری و به مشهد حمل خواهد شد.
ایرنا: حوزه مکانیزاسیون این محصول چگونه است؟
شمشیری: مراحل جمع آوری گل زعفران، پاک کردن این محصول به تعداد زیادی نیروی کاری نیاز دارد که زعفران کاران در این فصل بعضا با کمبود کارگر مواجه هستند و اگر این روند اصلاح شود بخش زیادی از مشکلات این قشر برطرف می شود.
زعفران در چند سال گذشته به صورت مکانیزه برداشت شد ولی متاسفانه این ماشین آلات از کیفیت مناسبی برخوردار نبود و اکنون برداشت زعفران تنها با نیروی انسانی و دستی انجام می شود.
برداشت سنتی عامل ظهور دلالان در بازار است و از گره کمبود نیروی و سختی کار سو استفاده می کند و سود اصلی را به جیب می زند و اکنون کار برداشت و پاک کردن گل زعفران در این شهرستان کاملا سنتی و بدون ماشین آلات مکانیزه انجام می شود.
اکنون بیشتر فعالیت در حوزه زعفران در کشور به صورت سنتی و دستی انجام می شود و نمونه هایی از ماشین آلات مناسب و با کیفیت در این بخش مشاهده شده و اطلاعاتی در خصوص نمونه های خارجی نیز وجود ندارد.
چنانچه نمونه خارجی ماشین آلات وجود داشته باشد به دلیل گرانی توان خرید را از کشاورزان این خطه سلب می کند.
ایرنا: برنامه ریزی سازمان جهادکشاورزی برای رفع دغدغه زعفران کاران چه بوده است؟
شمشیری: سال های گذشته از سوی وزارت جهاد کشاورزی برای تامین نقدینگی واحدهای تولیدی خط اعتباری به بانک ها تعلق گرفت که در این خصوص واحد های تولیدی با توجه به ظرفیت و امکانات به بانک ها برای دریافت تسهیلات معرفی می شدند که در این خصوص ۱۱۰ میلیارد ریال نیز به آنان پرداخت شد.
اما در سال های اخیر پرداخت تسهیلات به واحدهای تولیدی فعال در حوزه زعفران با منابع داخلی بانک ها گره خورد که متاسفانه بانک ها کمبود منابع را بهانه و هیچ تسهیلاتی به این قشر تولید کننده پرداخت نکرده اند.
اکنون واحدهای تولیدی این استان نیازمند حمایت های دولتی هستند تا میزان بیشتری گل برای فراوری و صادرات تولید کنند.
به گزارش ایرنا، شهرستان فاروج به عنوان قطب تولید زعفران در استان استٰ، خراسان رضوی و خراسان جنوبی به ترتیب رتبه اول و دوم را در سطح کشور دارند که خراسان شمالی در رده سوم کشور قرار دارد.
خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی دارد که از این سطح حدود ۴۷ هزار هکتار باغ و مابقی زراعت است.