آفتاب‌‌نیوز :

عمل بلع به وسیله عضلات و اعصاب دهان، گلو و مجاری غذایی صورت می‌گیرد. بسیاری از افراد حداقل یکبار در طول زندگی خود دچار بلع دردناک می‌شوند. در اصطلاح پزشکی به «بلع دردناک»، «ادینوفاژی» می‌گویند.

بیشتر اوقات می‌توان با بررسی علایم، علت درد را مشخص کرد. درد به هنگام بلع بسته به علت آن، درد شدید یا مبهمی در ناحیه فک، گلو، سینه یا مری خواهد بود. گاهی ممکن است این درد تنها در یک طرف گلو حس شود و با نفس عمیق بدتر شود.

در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به علل و نشانه‌های بلع دردناک می‌اندازیم و از چگونگی تسکین آن صحبت به میان می‌آوریم.

علل بلع دردناک

بیماری‌ها و عارضه‌هایی که باعث عفونت، التهاب و انسداد گلو، دهان و مری می‌شوند، باعث ناراحتی در بلع خواهند شد. بسته به علت این عارضه، علایم متفاوت خواهند بود. عوامل زیر منجر به بلع دردناک می‌شوند:

۱- گلودرد استرپی

عفونت‌های گلو یکی از شایع‌ترین علل بلع دردناک است. از جمله این عفونت‌ها می‌توان به «گلودرد استرپی» اشاره کرد که عفونتی است که با باکتری استرپتوکوک منتشر می‌شود.

افراد مبتلا به گلودرد استرپی دچار علایم زیر می‌شوند:

 تورم و حساسیت غدد لنفاوی در یک یا هر دو طرف گردن

 درد در ناحیه کام نرم

 لکه‌های قرمز روی کام نرم

 تب

 لکه‌های سفید روی لوزه‌ها

۲- تونسیلیت

تونسیلیت به عفونت و التهاب لوزه‌ها می‌گویند. لوزه‌ها دو گره لنفاوی در پشت حلق هستند. تونسیلیت عاملی شایع برای بلع دردناک است.

تونسیلیت یک بیماری مسری است. ویروس‌ها یا عفونت‌های باکتریایی، از جمله گلودرد استرپی، می‌توانند باعث بروز تونسیلیت شوند. اگر بلع دردناک ناشی از تونسیلیت باشد، علایم زیر هم امکان بروز دارند:

 تورم لوزه‌ها

 لکه‌های سفید یا زرد در لوزه‌ها

 بوی بد دهان

 حساسیت به لمس در ناحیه گردن یا فک

 تب

۳- اپیگلوتیت

اپیگلوتیت نوعی عفونت گلو است که سبب التهاب اپیگلوت می‌شود. اپیگلوت بافتی غضروفی در پشت حلق است که از ورود غذا به مجرای تنفس جلوگیری می‌کند.

علاوه بر بلع دردناک، علایم شایع اپیگلوتیت عبارتند از:

 مشکل بلع- دیسفاژی

 تب بالا

 ریزش آب دهان

 خم شدن به سمت جلو به هنگام نشستن

۴- عفونت مخمر

عفونت‌های مخمری در دهان، گلو و یا لوله غذا هم می‌توانند منجر به ناراحتی بلع شوند. مخمر نوعی قارچ است که اگر شرایط داخل بدن تغییر کند ممکن است بیش از حد رشد کند.

باکتری به نام کاندیدا یکی از عوامل شایع عفونت‌های مخمر است.

علایم دیگر عبارتند از:

 از دست دادن قوه چشایی

 تکه‌های سفید روی زبان

 قرمزی گوشه‌های دهان

۵- ازوفاژیت
لوله غذا -که مری هم نامیده می‌شود- مجرایی است که مواد غذایی و مایعات را از دهان به معده حمل می‌کند. ازوفاژیت به التهاب مری می‌گویند.

شایعترین علت ازوفاژیت «ریفلاکس معده» است. این عارضه باعث می‌شود اسید معده به مری باز گردد.

بعضی از دارو‌ها و واکنش‌های آلرژیک هم می‌توانند باعث بروز ریفلاکس شوند.

ازوفاژیت علاوه بر بلع دردناک علایم زیر را هم ایجاد می‌کند:

 درد قفسه سینه

 دل درد

 خشونت صدا

 سرفه

 سوزش سر دل

 حالت تهوع

۶- آسیب گلو

آسیب به گلو گرچه عاملی با شیوع کمتر است، اما گاهی ممکن است باعث بلع دردناک شود.

خوردن یا نوشیدن غذا‌های داغ غشای داخل گلو یا لوله غذا را می‌سوزاند. خوردن بیسکویت یا چیپسی که لبه تیز دارد هم می‌تواند باعث خراشیدگی گلو شود. بسته به محل و میزان آسیب، ممکن است درد در سمتی از گلو یا در مری حس شود.

تشخیص

درمان بلع دردناک نیاز به تشخیص دقیق دارد. پزشکان روش‌های مختلفی را برای تشخیص توصیه می‌کنند. پس از بررسی سابقه پزشکی فرد و انجام معاینه فیزیکی، احتمال انجام آزمایشات تشخیصی زیر وجود دارد:

 تست کِشت– کالچر گلو

 آزمایش خون

 بلع باریم

 سی تی اسکن

درمان بلع دردناک

درمان بلع دردناک معمولا به علت آن بستگی دارد. دارو درمانی روشی استاندارد برای درمان عفونت هاست. پزشکان معمولا دارو‌های ضد قارچی را برای درمان عفونت‌های مخمر و آنتی بیوتیک‌ها را برای درمان عفونت‌های باکتریایی-از جمله گلو درد- توصیه می‌کنند.

اگر تونسیلیت مکررا عود کند یا به دارو پاسخ خوبی ندهد، پزشک احتمالا توصیه به جراحی لوزه خواهد کرد.

درمان خانگی بلع دردناک

درمان‌های خانگی زیر برای تسکین کوتاه مدت بلع دردناک مفیدند:

 مصرف دارو‌های ضد التهابی غیر استروییدی –NSAIDs: مصرف این دارو‌ها تورم و التهاب دهان، گلو و لوله‌های غذا را کاهش می‌دهد، درد بلع را کاهش داده و خوردن را آسان می‌کند.

 مصرف آنتی اسیدها: آنتی اسید‌های بدون نسخه برای کاهش درد ناشی از ریفلاکس اسید موثرند.

 استفاده از اسپری گلو: اسپری‌های گلو، گلو را بی حس می‌کنند و بلع را راحت‌تر و درد را کاهش می‌دهند. این دارو‌ها بدون نیاز به نسخه هستند.

 غرغره کردن آب نمک: آب نمک التهاب را کاهش می‌دهد و درد را کمتر می‌کند. کمتر از ۲۵۰ گرم آب گَرم را با ۱ قاشق چایخوری نمک مخلوط کنید و چند بار در روز آن را غرغره کنید.

 مزه مزه کردن نوشیدنی‌های گرم: نوشیدنی‌های گرم مانند چای‌های گیاهی به کاهش درد کمک می‌کنند. از مصرف مایعات داغ پرهیز کنید، زیرا باعث سوزش بافت گلو می‌شوند.

 دوش آب داغ: بخار آب داغ هر التهابی که مسوول بلع دردناک باشد را کم خواهد کرد.

 اجتناب از مصرف الکل و تنباکو. مواد موجود در الکل و تنباکو بافت نرم دهان، گلو و لوله‌های غذایی را تحریک می‌کنند.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟

این عارضه اغلب ظرف چند روز بهبود می‌یابد، به ویژه اگر علت آن سرماخوردگی باشد. با این حال، در بعضی موارد، نیاز به مراقبت‌های پزشکی است.

بهتر است در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

 علت بلع دردناک ناشناخته باشد

 درد بیش از یک هفته ادامه داشته یا بدتر شده است

 نقاط سفیدی در پشت حلق مشاهده شود

به نقل از «مدیکال نیز تودی»، اگر بلع دردناک در کنار موارد زیر رخ دهد، به سرعت می‌بایست با اورژانس تماس بگیرید:

 تورم گلو

 دشواری تنفس

 مشکل در باز کردن دهان

 ریزش غیر عادی آب از دهان