سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - مرجانه حسین زاده: سی‌ودومین هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران که با شعار «خواندن برای همدلی» در آستانه برگزاری است، بهانه‌ای شد برای گپ و گفت با ناشران خراسانی. در یک ظهر پاییزی به دفتر انتشارات «سیمرغ خراسان» در خیام شمالی ۴۸ می‌روم و محمد حقیقت‌خواه، مدیر این انتشارات با سابقه، گرم و صمیمی به استقبالم می‌آید. بارها با او مصاحبه‌ام کرده‌ام و می‌دانم این معلمِ دلسوز و بازنشسته آموزش و پرورش متولد ۱۳۳۶ است، از سال ۸۶ نشر سیمرغ خراسان را راه‌اندازی کرده و این انتشارات تاکنون بیش از ۳۵۰۰ کتاب را رهسپار بازار کتاب کرده که اغلب نویسندگان آنها خراسانی بوده‌اند و برخی از کتاب‌های این انتشارات هم متعلق به نویسندگانی در دیگر شهرها و کشورها بوده است.
محمد حقیقت‌خواه تاکنون بیش از ۵۰ کتاب چاپ کرده که «دانشنامه مصور نیشابور»، «نیشابور شکوه تمدن» و «کاکتوس را هم می شود بغل کرد» برخی از مهم‌ترین کتاب‌های او هستند. وقتی از او در مورد مشکلات و چالش‌های ناشران سوال کردم، گفت: یکی از فرآیندهای مهم در ارتقا فرهنگ مطالعه و کتابخوانی، تقویت، رشد و حمایت از نشر کتاب در جامعه است. همانطور که در رسیدن به فرهنگ صحیح مطالعه نیاز به برنامه صحیح و دقیق داریم، مسئله نشر کتاب هم در مسیرِ تکمیل فرآیند کتابخوانی، یکی از عوامل موثر در این مسیر است.
موسس و دبیر انجمن نویسندگان اهل قلم خراسان اظهار کرد: هرچند امروز دنیای دیجیتال خیلی از افراد را متقاعد کرده که نیازی به چاپ کتابِ مکتوب نیست، اما باید اعتراف کرد که صنعت چاپ دیجیتال از سال‌های دور در دیگر کشورهای پیشرفته در بین خانواده‌ها و مردم متداول بوده و شاهد هستیم که مردم کشورهای پیشرفته در کنار این کتاب‌های دیجیتال و صوتی و.. هنوز هم به مطالعه کتاب‌های مکتوب اقبال نشان می‌دهند و برای چاپ و خوانش آثار جدید، از ماه‌ها قبل به انتظار می‌ایستند؛ پس نباید چاپ دیجیتال را رقیبی در صنعت چاپ برای ناشران چاپ بدانیم و یا نسبت به چاپ و نشر کتاب مکتوب احساس ناامیدی داشته باشیم.
مطالعه کتاب‌های چاپی آثار روانی مثبتی برای افراد دارد
حقیقت‌خواه با بیان اینکه کتاب‌های صوتی و دیجیتال مطالعه را برای مردم سهل کرده، تصریح کرد: در کنار این مسئله بر این باور هستم که مطالعه کتاب به صورت فیزیکی آثار روحی و روانی بسیاری دارد که در ایجاد انگیزه و رشد فکری موثر است.
کتاب دیجیتال مانع رشد کتاب مکتوب نیست
وی افزود: از همه مهمتر؛ تمرکز فرد در حین مطالعه اثر مکتوب می‌تواند از عیار بیشتری برخوردار باشد و آثار دیجیتال این تمرکز را به فرد نمی‌دهند چراکه جهان دیجیتال بسیار پر زرق و برق است و فرد در لحظه در برابر هزاران پیام و داده و اطلاعات قرار می‌گیرد و نمی‌تواند روی مطالعه متمرکز باشد، پس کتاب دیجیتال نمی‌تواند مانع رشد کتاب‌های مکتوب باشد یا باعث افت فعالیت ناشران شود.
این ناشر باسابقه ابراز کرد: اما اگر توسط دستگاه‌های متولی نسبت به نشر مکتوب و چاپ کتاب‌های نویسندگان و شاعران عنایت ویژه‌ای نشود، چاپ کتاب در سطح جامعه افت پیدا می‌کند و دیگر کتابی باقی نخواهد ماند تا به بالا بردن رشد فرهنگی جامعه کمک کند.
وی افزود: یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در جامعه، برگزاری یک نمایشگاه کتاب است که شاهد هستیم بعد از شیوع کرونا این نمایشگاه به حداقل رسید و دیگر تنها در تهران برگزار می‌شود. شاید یکی از عوامل دوری مردم از مطالعه و کم شدن سرانه مطالعه، عدم دسترسی سهل و آسان به کتاب است. ما به عنوان ناشر در جامعه در تلاش هستیم تا کتاب را عرضه کنیم اما دیگر ناشران هم چنین کاری را می‌کنند و آفاتی هم بین ناشران وجود دارد که اگر متولیان فرهنگی به این مسئله دقت کامل نداشته باشند، مردم دسترسی خوبی به کتاب نخواهند داشت، ما باید کتاب‌هایی را چاپ کنیم که در حد استانداردهای عددی و قانونی باشد، نه اینکه تلاش کنیم تا کتابی چاپ کنیم که سرآمدی داشته و فقط بیلان کاری باشد.
ناشران، سربازان فرهنگی جامعه هستند
حقیقت‌خواه اظهار کرد: ناشران، کاسبان جامعه نیستند بلکه سربازان فرهنگی هستند که باید از معضلات و مشکلات فرهنگی جلوگیری کنند برای همین ناشران ما باید قبل از هر چیز خودشان فرهنگی باشند.
وی گفت: ناشران قطعاً تلاش خود را می‌کنند اما متولیان فرهنگی هم باید دقت بیشتری را در نظارت و همراهی با ناشران داشته باشند که می‌توانند با اختصاص سهمیه کاغذ و یا دیگر تسهیلات این مسیر را به منظور دلگرمی بیشتر به ناشران بدهند تا ناشران هم به منظور چاپ کتاب خوب، به مسیر خود ادامه دهند.
این ناشر نویسنده بیان کرد: بر این باور هستیم که در جامعه ما کتابخوان خوب وجود دارد، به شرطی که کتاب خوب وجود داشته باشد. اگر مردم در نمایشگاه‌های کتاب حضوری حداکثری دارند و این نمایشگاه با استقبال خوب مردم همراه است، دلیلش این است که این مردم طالبان علم و علاقه‌مندان به مطالعه هستند اما خیلی از آنها از نمایشگاه‌های کتاب دست خالی بر می‌گردند؛ پس باید کاری کرد که مردم بتوانند کتاب مورد علاقه‌شان را تهیه کنند.
ضرورت وجود کتابِ خوب
حقیقت‌خواه با اشاره به معضل چاپ و گرانی گفت: این مسائل مانند بسیاری مشاغل دیگر، گریبانگیر ناشران هم هست، اما خدمت‌رسانی صحیح چه از سمت ناشران و چه متولیان برای مردم کافی نیست، ما باید کتاب را بخشی از سبد خانواده قرار بدهیم چراکه همانطور که جسم ما به غذای سالم نیاز دارد، روح ما هم به غذا نیاز دارد و غذای روح، کتاب است.
این ناشر بیان کرد: هرکجا که از فرهنگ مطالعه کاسته شده به آن بی‌دقتی و بی توجهی شده، مردم هم از آگاهی دور شده‌اند و استکبار همین را می‌خواهد که کتاب در بین خانواده‌های ما نباشد.
وی افزود: برای رسیدن به دانایی اولین گام مطالعه کتاب است و برای رسیدن به یک جامعه مترقی باید کتاب خوب داشته باشیم چراکه اگر کتاب خوب داشته باشیم مردمان آگاهی خواهیم داشت که در مقابل استکبار آگاهانه مبارزه خواهند کرد.
∎