به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مازوت یا نفت کوره، یکی از محصولات جانبی فرایند پالایش نفت خام است که عمدتاً در نیروگاه‌های حرارتی و صنایع سنگین برای تأمین انرژی به‌کار می‌رود. این سوخت سنگین به دلیل داشتن گوگرد و سایر آلاینده‌ها، هنگام سوختن، مقادیر بالایی از آلاینده‌های مختلف از جمله دی‌اکسید گوگرد، اکسیدهای نیتروژن و ذرات معلق را وارد هوا می‌کند و این آلاینده‌ها به‌طور مستقیم بر کیفیت هوا و سلامت شهروندان تأثیر می‌گذارند و از عوامل اصلی آلودگی هوا در فصول سرد سال محسوب می‌شوند.
سهم 30 درصدی مازوت در آلودگی هوای برخی کلانشهرها
به دلیل کمبود گاز طبیعی به عنوان سوخت پاک‌تر، نیروگاه‌های بزرگ کشور همچون نیروگاه منتظرقائم، نیروگاه‌های اطراف اصفهان و اراک، به استفاده از مازوت روی آورده‌اند که پیامدهای زیست‌محیطی جدی در پی دارد. این مناطق به دلیل موقعیت جغرافیایی و صنعتی خود، از قبل نیز با مشکلات زیست‌محیطی و آلودگی هوا دست‌به‌گریبان بوده‌اند و مصرف مازوت در نیروگاه‌ها، وضعیت را بحرانی‌تر کرده است.
طبق آمارهای منتشر شده، سهم مازوت در آلودگی هوا در کلانشهرهای ایران حدود 30 درصد تخمین زده شده است. به عنوان مثال، در شهر اراک که به عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای ایران شناخته می‌شود، بخش عمده‌ای از آلودگی هوا مربوط به سوخت مازوت در نیروگاه‌های اطراف شهر است. در اصفهان نیز این وضعیت مشابه است، به‌گونه‌ای که ساکنان این شهر طی سال‌های اخیر با روزهای بیشتری از آلودگی شدید هوا روبرو بوده‌اند. همچنین نیروگاه منتظرقائم که از بزرگترین نیروگاه‌های کشور به‌شمار می‌رود، به دلیل استفاده از مازوت، سهم زیادی در افزایش آلودگی هوای تهران و البرز دارد و به صورت سالانه مقادیر بالایی دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق را وارد اتمسفر می‌کند.
آلاینده‌های ناشی از مازوت نه تنها باعث افزایش بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی در جمعیت عمومی می‌شوند، بلکه محیط زیست و منابع طبیعی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهند. دی‌اکسید گوگرد و اکسیدهای نیتروژن حاصل از احتراق مازوت در هوا واکنش‌های شیمیایی پیچیده‌ای را ایجاد کرده و به تشکیل ذرات معلق ریز و باران‌های اسیدی منجر می‌شوند که اثرات مخربی بر جنگل‌ها، خاک و حتی آب‌های سطحی دارد.
همچنین، افزایش مصرف مازوت در نیروگاه‌های ایران برخلاف سیاست‌های کاهش آلودگی هوا و تعهدات زیست‌محیطی کشور در مجامع بین‌المللی است. به گفته کارشناسان محیط زیست، جایگزینی این سوخت آلاینده با انرژی‌های پاک مانند گاز طبیعی و منابع تجدیدپذیر، نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و بودجه‌گذاری کافی است.
بر اساس گزارش‌های اخیر، میزان ذرات معلق در هوا در اراک و اصفهان در فصول سرد سال به چندین برابر حد مجاز رسیده است که این امر با مصرف بالای مازوت در نیروگاه‌ها همزمان بوده است. این وضعیت نشان‌دهنده‌ی ضرورت بازبینی در سیاست‌های مصرف سوخت نیروگاهی کشور است تا علاوه بر حفظ سلامت عمومی، به حفاظت از محیط زیست و کاهش آلودگی هوا نیز کمک کند.
ممنوعیت مازوت‌سوزی در 3 نیروگاه
دست و پنجه نرم کردن شهرهای با مازوت در سال‌های اخیر نیز ادامه داشت و اقدامی درخصوص کاهش مصرف مازوت و یا حذف آن انجام نشده بود. درحالی که انتظار می‌رفت که این معضل را در فصول سرد امسال و همزمان با افزایش ناترازی گاز در کشور باز هم شاهد باشیم، روز چهارشنبه در دومین جلسه کارگروه ملی آلودگی هوا در دولت چهاردهم اتفاق بزرگی افتاد و یکی از خروجی‌های این جلسه "ممنوعیت مصرف مازوت در در نیروگاه‌های شازند اراک، شهید منتظری اصفهان و منتظرقائم البرز" بود.
در همین رابطه، شینا انصاری؛ رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه کشور(نیروگاه‌های شازند اراک، شهید منتظری اصفهان و منتظرقائم البرز) صادر شد. هوای پاک حق همه شهروندان است. از حمایت دکتر پزشکیان برای حفاظت از محیط زیست سپاسگزارم. امیدواریم تلاش دولت برای رفع ناترازی انرژی در آینده‌ای نزدیک هم به بار بنشیند.
ممنوعیت استفاده از مازوت در سه نیروگاه اصلی شازند اراک، شهید منتظری اصفهان و منتظرقائم البرز یکی از اقدامات مهم دولت چهاردهم برای کاهش آلودگی هوا و بهبود سلامت عمومی بوده است. این تصمیم پس از سال‌ها انتقادات گسترده از آثار زیان‌بار استفاده از مازوت در این نیروگاه‌ها گرفته شد. با توجه به ترکیب آلاینده‌های حاصل از سوخت مازوت، همچون دی‌اکسید گوگرد و ذرات معلق، آلودگی هوای شهرهای مجاور این نیروگاه‌ها به سطوح خطرناکی می‌رسید و زندگی و سلامت میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌داد.
از طرفی، این اقدام دولت چهاردهم با هدف تطابق با تعهدات بین‌المللی در زمینه کاهش آلاینده‌ها و حرکت به سمت منابع انرژی پاک‌تر انجام شده است. اکنون این نیروگاه‌ها به منابع جایگزین سوخت، از جمله گاز طبیعی، تجهیز شده‌اند که نقش مهمی در کاهش آلاینده‌های جوی ایفا می‌کند. اجرای این ممنوعیت، به عنوان یک گام کلیدی در مدیریت زیست‌محیطی کشور محسوب می‌شود و می‌تواند به کاهش میزان بیماری‌های تنفسی، قلبی و عروقی در این شهرها کمک شایانی کند و همچنین نمونه‌ای از تلاش برای بهبود پایداری زیست‌محیطی در کشور باشد.
انتظار می‌رود که با تلاش دستگاه‌ها برای رفع ناترازی انرژی شاهد ممنوعیت سوزاندن این سوخت سمی در سایر نقاط کشور نیز باشیم.
مازوت در دیگر کشورها
چندین کشور هنوز در نیروگاه‌های خود از مازوت به عنوان سوخت استفاده می‌کنند، اما این روند با توجه به نگرانی‌های زیست‌محیطی و تلاش‌های بین‌المللی برای کاهش انتشار آلاینده‌ها در حال تغییر است. برخی از کشورهای در حال توسعه مانند هند، پاکستان، مصر، و کشورهای آفریقایی که به گاز طبیعی یا منابع تجدیدپذیر به‌طور گسترده دسترسی ندارند، همچنان در نیروگاه‌های خود از مازوت استفاده می‌کنند. همچنین برخی کشورهای آسیای مرکزی و خاورمیانه که منابع نفتی دارند، مانند عربستان سعودی و عراق، در برخی از نیروگاه‌ها از مازوت بهره می‌گیرند، هرچند این کشورها نیز به تدریج در تلاش برای جایگزینی آن با گاز طبیعی یا توسعه منابع انرژی تجدیدپذیر هستند.
در اروپا، استفاده از مازوت به‌شدت محدود شده و بیشتر در موارد اضطراری یا به عنوان سوخت پشتیبان در برخی کشورها مانند ایتالیا و یونان استفاده می‌شود. با این حال، سیاست‌های زیست‌محیطی اتحادیه اروپا و قوانین سختگیرانه باعث شده‌اند که مصرف مازوت در اروپا به حداقل برسد و بیشتر به سمت انرژی‌های پاک‌تر مثل گاز طبیعی و انرژی‌های تجدیدپذیر مانند باد و خورشید حرکت کنند.
انتهای پیام/