سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ساحل رضایی: آیین نکوداشت زنده‌یاد «ناصر فرخاد» شاعر پیشکسوت افغانستانی و رونمایی از مجموعه شعر وی با عنوان «ساغر شکسته» چهارشنبه شب در حسینه هنر مشهد با اجرای «زینب بیات» و حضور دوستان و خانواده شاعر، تعدادی از نویسندگان، شاعران و فرهنگیان افغانستانی و ایرانی برگزار شد.

محمدکاظم کاظمی شاعر و پژوهشگر افغانستانی در این مراسم گفت: ما طی این سال‌ها در جامعه ادبی افغانستان شاهد چند جریان ادبی بودیم. تعدادی از شاعران پیشکسوت و سنتی‌گرای ما چون مرحوم استاد براتعلی فدایی هروی در دسته شاعران جریان ادبی سنتی و مذهبی قرار می‌گیرند. اما ناصر فرخاد از آن دست شاعرانی بود که با نوپردازی‌هایی خاص در جریان شعر کلاسیک و نو کار می‌کرد.

وی افزود: شاعرانی چون ناصر فرخاد توانستند در ایران، جریان شعر مهاجرت را پایه‌گذاری کنند و عقبه ادبی و فرهنگی ما را از افغانستان به ایران بیاوردند. از این جهت می‌توان گفت همه شاعران افغانستانی که بعدها در جلسات مجال حضور و رشد یافتند وامدار همین جریان شعر مهاجرت بودند. به این نسل باید نسل واسطه گفت.

کاظمی خاطرنشان کرد: اگرچه تعدادی از شاعران ما در اروپا هم این جریان را به راه انداختند اما در ایران بستر بهتری برای شخصیت‌های ادبی ما فراهم بود.

این شاعر و پژوهشگر افغانستانی ادامه داد: بیشتر شعرهای مرحوم ناصر فرخاد مربوط به دهه‌های ۶۰ و ۷۰ است. دقیقاً زمانی که جامعه ما بسیار به شعر و ادبیات نیازمند بود. اما متاسفانه مشکلات مهاجرت و زندگی، میان ناصر فرخاد و شعر فاصله انداخت.

سید علی عطایی، دیگر شاعر افغانستانی که ویراستاری کتاب «ساغر شکسته» را به عهده داشت در این مراسم گفت: تا به حال بسیار دیده بودم که خانواده‌های شاعران با شعر سرودن و کارهای فرهنگی این شخصیت‌ها مخالفت‌های زیادی داشته باشند که این مخالفت‌ها طبیعتاً دلایل داخلی دارد، اما تا به حال ندیده بودم خانواده شاعری چنین به کار فرهنگی و ادبی آن شاعر اهمیت بدهد که پس از درگذشتش تمام تلاشش را روی چاپ کتاب آن مرحوم بگذارد. ناصر فرخاد از یک خانواده ادیب دوست و اهل فرهنگ بود. زمانی که اشعار این شاعر مرحوم را می‌خواندم متوجه شدم که با توجه به اینکه شاعر در زمانه‌ای زندگی می‌کرد که کمتر کسی جرعت داشت به سمت شعرهای آزاد و نیمایی برود، اما ناصر فرخاد به خود شهامت کار کردن در قالب‌های نو را داده بود.

وی افزود: «ساغر شکسته» دارای شعرهایی در قالب‌های متنوع است. در این مجموعه مهارت شاعر در سرودن در انواع قالب‌ها کاملاً احساس می‌شود. اگرچه که شعرهای کلاسیک این شاعر بسیار خوب است اما من اوج قدرت او را در شعرهای نیمایی و آزادش بیشتر احساس کردم. شاید شاعر در این قالب‌ها دستش برای تصویرسازی‌های متنوع بازتر بوده است.

در ادامه این نکوداشت سید ابوطالب مظفری، شاعر و پژوهشگر برجسته افغانستانی در خصوص کارنامه شعری ناصر فرخاد گفت: ناصر فرخاد شاعری معاصر و حرفه‌ای بود. معاصر از این جهت که با قالب‌های شعری جدید چون چهارپاره و نیمایی سر و کار داشت و اما حرفه‌ای از این جهت که تقریباً در تمام قالب‌های شعری زمان خود طبع آزمایی کرده بود.

وی افزود: ناصر فرخاد استعداد بسیار خوبی بود که اگر مجال می‌یافت بسیار بیشتر از این هم رشد می‌کرد. در کتاب ساغر شکسته تعداد قابل توجهی شعر آزاد و نیمایی می‌بینیم. با خواندن این شعرها متوجه می‌شویم که این شاعر چقدر به شعر زمان خود توجه داشته است و با خواندن غزل‌هایش به زبان محکم و استوارش در این قالب پی می‌بریم.

مظفری یادآور شد: اگرچه که این مراسم، مراسم نقد کتاب نیست اما نکته‌ای کوتاه اگر در باب این مجموعه شعر بخواهم بگویم این است که کتاب چاپ شده واقعاً کتابی در خور شأن یک شاعر پیشکسوت است. صفحه‌آرایی و طراحی جلد بسیار شکیل است. اما بهتر بود در بعضی قسمت‌ها پاورقی‌هایی داشته باشیم. در تمام کتاب فقط یک یا دو پاورقی دیدم. اما در خیلی جاهای دیگر شعرها نیازمند پاورقی بود.

وی خاطرنشان کرد: نکته دیگر این است که با توجه به اینکه شعرهای این شاعر دست‌نویس خودش بوده خوب می‌شد اگر در پایان هر شعر تاریخ سرودن آن شعر هم ذکر می‌شد. این ذکر تاریخ‌ها برای تاریخ ادبیات ما به عنوان یک یادگار گرانبها می‌ماند.

مرضیه رجایی، شاعر ایرانی و مدیر انجمن ادبی شعر امین، نیز در این مراسم گفت: اگرچه که مدت زمان زیادی نبود ناصر فرخاد به جلسات شعر ما رفت‌وآمد داشت، اما حضورش همیشه برای شاعران جوان ما دلگرمی بود. او آنقدر برای این جمع دوست داشتنی بود که واقعاً همه شاعران انجمن ادبی امین از درگذشتش متاثر و غمگین شدند.

بصیراحمد حسین‌زاده، نویسنده، پژوهشگر و روزنامه نگار افغانستانی هم که از دوستان نزدیک مرحوم ناصر فرخاد بود و تلاش زیادی برای چاپ این کتاب کرد در این مراسم گفت: مشکل اصلی ما در چاپ کتاب «ساغر شکسته» عدم حضور خود شاعر بود. به دلیل عدم حضور شاعر، شعرهای این کتاب را شاعران زیادی بررسی و ویرایش کردند. پس از درگذشت «ناصر فرخاد» این کتاب با پیگیری و تلاش خانواده مرحوم چاپ شد.

بصیراحمد حسین‌زاده، در پایان سخن خود افزود: در مراحل چاپ این کتاب بسیاری از دوستان و شاعران با ما همکاری داشتند که از همه آن‌ها صمیمانه تشکر می‌کنم.

در این مراسم کوثر فرخاد، دختر مرحوم ناصر فرخاد با ذکر خاطراتی از پدرش این غزل را از مجموعه شعر «ساغر شکسته» خواند:

مرغکی بشکسته بالم، بی‌قرار افتاده‌ام

تیره‌بختی بین که در ذوق فرار افتاده‌ام

خار گشتم زین همه ناسازگاری‌ها کنون

غنچه خاموشم و پهلوی خار افتاده‌ام

گوهر طبع مرا همچون خزف مقدار نیست

پیش گوهرناشناسان ز اعتبار افتاده‌ام

شمع بالین محبت بوده‌ام، وز سوز هجر

سوختم سر تابه‌پا، تا از شرار افتاده‌ام

پیش چشمم با رقیبان او سخن می‌گفت و من

خون دل خوردم بسی کز چشم یار افتاده‌ام

قطره‌بارانی ز ابر نوبهارم ای دریغ

کاین زمان «فرخاد» از گلشن کنار افتاده‌ام

در این نکوداشت تعدادی از شاعران ایرانی و افغانستانی چون زهرا رسولی، ساحل رضایی، مرضیه رجایی، محبوبه شهرام و… اشعاری را قرائت کردند.

به گزارش ایبنا، ناصر فرخاد، متولد سال ۱۳۳۳ در شهر هرات بود و پس از حمله ارتش شوروی به افغانستان، به کشور ایران مهاجر شد و در شهر مشهد سکونت گزید. وی در سال ۱۳۹۰ دچار سکته مغزی ناقص شد و تا آخر عمر در بستر بیماری افتاد و خانه نشین شد. اولین مجموعه اشعار وی در سال ۱۳۹۵ در ایام بیماری‌اش چاپ شد. وی در فروردین ماه ۱۴۰۳ پس از تحمل سال‌ها رنج بیماری، دارفانی را وداع گفت و در بهشت رضای مشهد به خاک سپرده شد.