صاحب‌خبر - نویسنده: منصور جهانی دیپلماسی ایرانی: «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق، در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» MERI در شهر اربیل گفت: دیدار و ملاقات با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران و دیدار با رئیس جمهوری (سابق) «ابراهیم رئیسی» و همچنین سفر دکتر «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری ایران به اربیل و بغداد، مرحله جدید و فصل تازه‌ای از روابط با ایران است. «نیچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق، در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» The Middle East Research Institute (MERI) در شهر اربیل، درباره روابط با همسایگان خود گفت: موضع اقلیم کردستان در یک مورد، خیلی شفاف و روشن است و آن این است که می‌خواهیم فاکتور اصلی در برقراری آرامش و ثبات در منطقه باشیم و با ایران و ترکیه هم در چارچوب همکاری و هماهنگی با بغداد؛ در ارتباط مداوم هستیم. برای نمونه، در حال حاضر با ترکیه رابطه خیلی خوبی داریم و مبادلات بازرگانی ترکیه با عراق در حدود 12 میلیارد دلار است و به نظرم مبادلات تجاری با ایران هم در همین حدود است. سال گذشته توانستیم مشکلاتی را که با ایران داشتیم تا حدود زیادی برطرف کنیم. معتقدم بعد از سفری که بنده به تهران انجام دادم و دیدار و ملاقات با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، مقام معظم رهبری جمهوری اسلامی ایران و رئیس جمهوری «ابراهیم رئیسی» و سفر دکتر «مسعود پزشکیان» رئیس جمهوری جدید ایران به اربیل و بغداد، همچنین دومین سفر رئیس جمهوری ترکیه به اربیل، ثابت شد که در مرحله جدید و فصل تازه‌ای از روابط با همسایگان خود قرار داریم. برای ما خیلی مهم است که منشاء امنیت و آسایش برای همسایگان باشیم وی همچنین گفت: برای ما خیلی مهم است که منشاء امنیت و آسایش برای همسایگان خود باشیم. در این زمینه، همکار تأثیرگذاری برای بغداد هم بوده‌ایم و همه این اقدامات با هماهنگی و روابط نزدیک با بغداد انجام شده است. هیچ سفری را بدون اطلاع بغداد انجام نداده‌ایم؛ هر کجا رفته‌ایم و از هر سفری هم که به اقلیم کردستان برگشته‌ایم، همه با هماهنگی بغداد انجام شده است. اقلیم کردستان، می‌تواند در حال حاضر و در آینده هم همکار بسیار بزرگی برای بغداد باشد. برگزاری انتخابات پارلمان، مقطع مهمی برای اقلیم کردستان بود این مقام ارشد اقلیم کردستان درباره برگزاری ششمین دوره انتخابات پارلمان اقلیم کردستان گفت: برگزاری انتخابات پارلمان، مقطع مهم دیگری برای اقلیم کردستان بود؛ همه شما مطلع هستید که انتخابات، سرچشمه شرعیت به حاکمیت اقلیم کردستان است و واقعاً موکول کردن انتخابات به زمان دیگری، برای ما خیلی گران تمام می‌شد. بدون شک، با تلاش و کوشش زیاد با بغداد، که در حقیقت در اینجا باید اشاره کنم که شخصیت‌های تأثیرگذاری در بغداد از جمله؛ شخص آقای «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر محترم عراق، «فایق زیدان» رئیس محترم شورای عالی قضایی، «جاسم محمد عبود» رئیس دادگاه فدرالی و همچنین رئیس پارلمان عراق، در برگزاری ششمین دوره انتخابات پارلمان اقلیم کردستان خیلی نقش مهمی داشتند. همچنین ضروری است که از کمیساریای عالی مستقل انتخابات عراق به صورت ویژه، تشکر و قدردانی کنم که به شیوه‌ای حرفه‌ای و بی‌طرفانه کارهای خودشان را بدون نقص انجام دادند. بارزانی درباره اهمیت برگزاری ششمین دوره انتخابات پارلمان اقلیم کردستان گفت: انتخابات به این دلیل حائز اهمیت است، چون مردم به کسانی که در انتخابات برنده می‌شوند؛ حاکمیت و مشرعیت می‌بخشند و اقلیم کردستان نیز در چهارچوب عراق، این شیوه را برای خود برگزیده است. عراق نیز این شیوه دموکراسی و برگزیدن حاکمیت توسط برگزاری همه‌پرسی از طریق صندوق رأی‌گیری را برای خود انتخاب کرده است. به همین دلیل، این نوع انتخابات؛ برای اقلیم کردستان بسیار بااهمیت بوده است. من معتقدم آنچه اهمیت آن را دوچندان می‌کند، برنده بودن مردم اقلیم کردستان و به طور کلی کشور عراق بود، حدود 72 درصد مردم در این انتخابات شرکت کردند. همانند همه انتخابات در اکثر کشورهای جهان، نکات جزئی و مسائل کوچکی نیز روی داده است؛ اما اگر بخواهیم به صورت کلی و در مقایسه با انتخابات قبلی به آن نگاه کنیم، خوشبختانه متوجه می‌شویم که مسیر دموکراسی در اقلیم کردستان، به شیوه‌ای درست ‌و اصولی در حال رشد است. رئیس اقلیم کردستان در ادامه سخنانش تصریح کرد: منظورم این نیست که همه چیز خوب است و هیچ مشکلی وجود ندارد؛ ولی در چارچوب پروسه دموکراسی؛ مردم کردستان ثابت کردند که بیشتر از این‌ها شایسته و لایق هستند که به آن‌ها خدمت شود. چون این ملت، شایسته تقدیر و تشکر ویژه هستند؛ به دلیل این‌که به این هوشیاری و درایت رسیده‌اند و در این مرحله حساس کنونی، معتقدند که مشکلات و مسائل مختلف، از طریق برگزاری همه‌پرسی و صندوق رأی، برطرف می‌شوند. وطیفه خود می‌دانم که از همه مردم اقلیم کردستان که در انتخابات شرکت کردند؛ تشکر و قدردانی کنم. از هر زاویه‌ای که نگاه کنیم و با هر معیاری که آن را بسنجیم؛ انتخابات اقلیم کردستان به صورت موفقیت‌آمیز برگزار شد. «یونامی» سازمان ملل متحد در عراق و چندین سازمان بین‌المللی دیگر نیز از این انتخابات به عنوان انتخاباتی بدون شک و شبهه و پاک نام می‌برند. وی در مورد تشکیل کابینه جدید حکومت اقلیم کردستان گفت: باید در کوتاهترین زمان ممکن، با تلاش و کوشش خود، سعی کنیم که حکومت را تشکیل دهیم و احزاب، گروه‌ها و جزیان‌های سیاسی اقلیم کردستان با یکدیگر گفت‌وگوی سازنده داشته باشند؛ تا کابینه جدید کار خود را آغاز کند. کمیسیون عالی مستقل انتخابات عراق نیز نتایج انتخابات را به صورت رسمی اعلام کرد و با احترام به کسانی که در مورد برخی مشکلات جزئی نظراتی دارند؛ معتقدم این انتخابات، یکی از پاکترین انتخاباتی بود که تاکنون در اقلیم کردستان برگزار شده است. در این مرحله هم احزاب، گروه‌ها و جریان‌های سیاسی باید با دلی گشاده و روی باز، با همدیگر گفتمان داشته باشند؛ تلاش کنند میان خود، هم‌پیمانی برقرار کنند و کابینه جدید حکومت اقلیم کردستان را تشکیل دهند. چون مردم اقلیم کردستان، بی‌صبرانه منتظر تشکیل حکومت هستند؛ این کار ارزشمند، امروز برای کردستان حائز اهمیت است و جایگاه و موقعیت ما را نیز در بغداد محکم خواهد کرد. اقلیم کردستان یک قواره سیاسی در چارچوب قانون اساسی عراق است «نیچیروان ادریس بارزانی» درباره رابطه اقلیم کردستان با حکومت فدرالی عراق گفت: اقلیم کردستان از یک چهارچوب قانونی برخوردار است و بر اساس قانون اساسی عراق که حدود 80 درصد به آن رأی دادند؛ با این شرعیت مدنی بنیاد نهاده شده است. اقلیم کردستان یک قواره سیاسی در چارچوب عراق و بر اساس قانون اساسی کشور است. راهکار قانونی اقلیم کردستان نیز واضح و آشکار است که باید به چه شیوه‌ای باشد. اکنون هم در وضعیت قابل قبولی قرار داریم؛ انتخابات موفقی را برگزار کردیم. به نظرم از سال 1991 این مهمترین انتخابات اقلیم کردستان است و بعد از مشکلات متعددی که پشت سر گذاشتیم، هم اکنون زمان مناسبی است تا به یک مدل کاملی دست پیدا کنیم که چگونه با بغداد مشکلات فی‌مابین را برطرف کنیم. باید سعی کنیم راهکار تفاهم و وفاق را برای حل مشکلاتی که با بغداد وجود دارد، پیدا کنیم و بدون تعارف در مورد این موضوعات با همدیگر به گفت‌وگو بنشینیم. چون بغداد با اقلیم کردستان به صورت فدرالی تعامل نمی‌کند، به هیچ شیوه‌ای فدرالی نیست، بلکه خیلی هم مرکزی است. سیستمی در عراق وجود دارد که به آن سیستم فدرالی گفته می‌شود؛ در حقیقت، در ذات خود همه چیز است، ولی فقط فدرالی نیست. آنچه در این زمینه من را نگران می‌کند و برای حل آن دغدغه زیادی دارم، این است که باید هر دو طرف، به شیوه‌ای استراتژیک به فکر حل این مشکلات باشیم. وی همچنین گفت: بدون شک، این صحبت‌ها را به صورت مداوم با بغداد هم مطرح کرده‌ام، نه این‌که فقط آن‌ها را در اینجا بیان کنم. با برادران خودمان در بغداد، با همه گروه‌های سیاسی بغداد، در جلسات متعدد؛ خیلی واضح و بدون تعارف این صحبت‌ها را مطرح کرده‌ام. به آن‌ها گفته‌ام که اگر بخواهیم عراق، با ملت خودش و از نظر سیاسی هم در وضعیت آرام و باثباتی باشد؛ کلید حل آن، برطرف شدن مشکلات با اقلیم کردستان است. از سال 2003 صحبت‌های ما دو طرف این است که قانون اساسی بین ما حاکم باشد؛ ولی در حقیقت ما مشاهده نمی‌کنیم که این شیوه رعایت شود. بدون شک، این گلایه‌ای نیست که فقط متوجه بغداد باشد، بلکه در مورد اقلیم کردستان نیز همیشه این را گفته‌ام. ولی معتقدم این انتخابات، فرصت بزرگی را فراهم کرده است تا با بغداد به یک راه حل مشترک و تفاهم برسیم که هم اقلیم کردستان و هم بغداد از آن راضی باشند و خیر همه عراق نیز در آن گنجانده شود. این انتخابات مهم است و باید ما در سریعترین زمان ممکن، حکومت فعال، کارا و قوی خود را تشکیل دهیم و با بغداد هم بر سر همه مسائلی که تاکنون به صورت حل‌نشده، باقی مانده است، به گفت‌وگو بنشینیم، از جمله؛ مسئله بودجه، مسئله ماده 140، یعنی فقط این دو مشکل نیست که حل نشده باقی مانده باشند؛ بلکه در این بین، مشکلات زیادی وجود دارد. در سال 2003 کُردها در پروسه سیاسی عراق حضور جدی داشتند رئیس اقلیم کردستان در ادامه سخنانش تأکید کرد: در سال 2003 کُردها در پروسه سیاسی عراق حضور جدی داشتند، به این امید که عراق به کشوری دموکراسی و فدرال تبدیل شود. ما قبل از سال 2003 همین وضعیت الآن را داشتیم، خیلی متفاوت نبود؛ ولی ما با این امید به بغداد رفتیم و در این مرحله سیاسی به صورت فعال حضور داشتیم؛ برای این‌که این سیستم حکمرانی تثبیت شود. امروزه سؤال اصلی این است که به چه سمتی داریم حرکت می‌کنیم؟ تا چه زمانی ما فقط بگوئیم: قانون اساسی، قانون اساسی، قانون اساسی؛ که تا این لحظه هم مشاهده نمی‌کنیم که هیچ گامی برای اجرا و انجام‌ دادن این قانون اساسی برداشته شده باشد. خیلی وقت‌ها می‌گویم این کشورهای خارجی اعم از اروپا و آمریکا؛ بزرگترین همکاری‌شان با اقلیم کردستان و عراق که ارائه می‌دهند، یک چیز باشد و آن هم به ما کمک کنند که چگونه قانون اساسی عراق در بغداد برقرار شود. چون نباید به صورت مداوم به این شیوه باشد؛ در حال حاضر، زمانه جدیدی است و باید به شیوه‌ای متفاوت و رویکردی نوین با این اتفاقات و مشکلات فی‌مابین برخورد شود. این مقام ارشد باتجربه در ادامه سخنانش افزود: مسئله حقوق کارمندان، معیشت و رزق و روزی مردم کردستان، برای ما در اولویت اصلی قرار دارد، با سپاس از نخست وزیر، دادگاه فدرالی و رئیس دادگاه، در این زمینه تاکنون جلسه مشترک سه جانبه‌ای هم بدون حضور رسانه‌ها برگزار کرده‌ایم. هر سه نفر هم نظرات خود را به صورت شفاف اعلام کردیم و با تشکر از پایبندی، تلاش جدی و پیگیری مداوم آقای السودانی در این چارچوب، تا این لحظه این مشکل برطرف شده است. نفت یک مسئله اقتصادی است، نه سیاسی بارزانی درباره برطرف شدن مشکل صدور نفت اقلیم کردستان به خارج از کشور گفت: تعدادی از گروه‌ها در عراق معتقدند که نفت یک مسئله سیاسی است و ما هیچ‌وقت به نفت به ‌عنوان یک موضوع سیاسی نگاه نکرده‌ایم؛ بلکه نفت یک مسئله اقتصادی است. چون اگر به جغرافیای اقلیم کردستان هم بنگریم؛ ما نمی‌توانیم نفت را به این شیوه ببینیم که مسئله‌ای سیاسی است، بلکه یک کالای بازرگانی است و ما آن را بدین‌گونه می‌بینیم. با تشکر از ترکیه که به ما اجازه داد، نفت را به خارج از کشور صادر کنیم. ترکیه در این زمینه هیچ نفعی نبرد، بلکه بیشتر همکار عراق و اقلیم کردستان بود. نه ما هیچ‌وقت به ترکیه نفت فروخته‌ایم و نه آن‌ها هم هیچ‌وقت به ما فشار آورده‌اند که به آن‌ها نفت بفروشیم؛ نفت به کمپانی‌های خارجی فروخته شده است. با در نظرگرفتن همه این جوانب، شرایطی که هم اکنون وجود دارد؛ این است که نفت نباید از طریق لوله‌های نفتی به خارج از کشور صادر شود، خود عراق بیشتر از همه ضرر کرده، منظورم سراسر کشور عراق است که در این قضیه متضرر بوده‌اند. او همچنین گفت: به دلیل بستن لوله‌های نفتی اقلیم کردستان و جلوگیری از صدور نفت؛ تا این لحظه، عراق حداقل 15 میلیارد دلار ضرر کرده است. که این به هیچ شیوه‌ای معقول نیست، نمی‌دانم چرا بغداد در این زمینه چاره‌ای اساسی نمی‌اندیشد؟ آن‌ها خودشان بارها اعلام کرده‌اند که قراردادهای اقلیم کردستان با عراق متفاوت است. قرارداد ما، قراداد مشارکتی است، کمپانی‌ها باید در این زمینه راضی باشند که آن را تحویل بگیرند و آنچه در عراق وجود دارد؛ بیشتر قرداداد خدمت‌گذاری است. در اینجا فرصت مناسبی است که از بغداد درخواست کنم؛ به شیوه‌ای درست، منطقی و عاقلانه به این موضوع بیاندیشد و از زاوبه دیدِ اقتصادی و نه سیاسی به این موضوع بنگرد. از نگاه اقتصادی دقت کند که کجا عراق متضرر شده و از کجا منتفع شده است؟ باید بدین شیوه، به موضوع نگریسته شود. به نظر من، حل دقیق و درست مسئله این است که یک بار دیگر، نفت اقلیم کردستان همچون نفت عراق؛ وارد لوله‌های نفتی شده و به خارج از کشور صادر شود. ترکیه هیچ مشکلی با این قضیه ندارد؛ بلکه مشکل اصلی در حال حاضر در بغداد و همچنین در پارلمان عراق است. در اینجا دوباره تأکید می‌کنم در این مرحله، متضرر اصلی عراق است و باید این مشکل به زودی برطرف شود. در منطقه خاورمیانه، جنگ بزرگی در جریان است «نیچیروان ادریس مصطفی بارزانی» در پاسخ به پرسشی درباره برنامه و استراتژی اقلیم کردستان در وضعیت حساس و کنونی منطقه خاورمیانه گفت: در حقیقت در منطقه خاورمیانه، جنگ بزرگی در جریان است؛ ولی آنچه برای اقلیم کردستان حائز اهمیت است با هماهنگی با بغداد باید تلاش کنیم که عراق، وارد این بحران و ناآرامی‌ها نشود؛ زیرا عراق خودش مشکلات خیلی زیادی دارد و وضعیت عراق خیلی حساس و ویژه است. برای ما نیز در اقلیم کردستان به عنوان بخشی از عراق، مهمترین مسئله این است که به این بحرانی که خاورمیانه را در برگرفته است، ورود پیدا نکنیم، مصلحت عراق و اقلیم کردستان در این چهارچوب قرار دارد. چون معتقدم بعد از تحقیقاتی که انجام داده‌ایم؛ هنوز داعش و گروه‌های تروریستی یک تهدید برای امنیت و ثبات عراق و اقلیم کردستان به شمار می‌روند. وقتی‌که داعش حمله کرد همه با اتهام عراقی بودن مواجه بودیم رئیس اقلیم کردستان عراق، در بخش پایانی سخنانش در پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» MERI تأکید کرد: وقتی‌که داعش در سال 2014 به عراق حمله کرد، نمی‌پرسیدند که این سنی است یا شیعه، یا این کُرد است یا عرب، یا مسیحی و یا ایزدی است؟ بلکه همه ما با یک اتهام مواجه بودیم و آن عراقی بودن همه ما بود. در نهایت، متأسفانه حمله کرد و هر آنچه از دستش برمی‌آمد را انجام داد. در جبهه‌های جنگ با داعش هم، خون همه با هم قاطی شد، از پیشمرگه گرفته تا سرباز عراقی و حشد الشعبی؛ این‌ها در کنار هم برای دفاع از خاک عراق، شهید شدند، هیچ تفاوتی در این زمینه وجود نداشت. به نظرم در حال حاضر هم عراق به حمایت و پشتیبانی نیروهای خارجی نیاز دارد؛ بخصوص آمریکا که ریاست نیروهای هم‌پیمان و ائتلاف ضدداعش را بر عهده دارد. پنل کنفرانس سالانه انستیتوی پژوهشی خاورمیانه تحت عنوان «میری» MERI که با حضور مسئولان حکومت عراق فدرال، سفرای کشورهای مختلف جهان در بغداد، کنسول و نماینده کشورها در اربیل، شخصیت‌های برجسته سیاسی، نماینده احزاب و جریان‌های سیاسی، اساتید دانشگاه‌های عراق، محققان، پژوهشگران و دانشجویان رشته‌های روابط بین‌الملل، علوم سیاسی، حقوق بین‌الملل و ... به مدت دو روز در شهر اربیل پایتخت اقلیم کردستان برگزار شد.∎​