تاریخ و برگ‌های تقویم آن در کنار تأکید بر رد گذار و گذر روزگار، گاه در برخی از روزهای آن تقویم رازهای سربه‌مُهر جاودانی دارد.

گویا بخش مهمی از تقدیر و سرنوشت کشورها و ملت‌ها در جهت تحقق آرمان‌های بلند آنها از پیش و در تاریخی مشخص و متکی بر رخدادها و اتفاق‌های بزرگ و فراموش‌نشدنی بر همان مدار تاریخی نگاشته شده‌ است.

«13 آبان» در تقویم خورشیدی ایران نیز یکی از همین تاریخ‌ها است؛ خاصه که اتفاق‌های بزرگ و مهمی را در مسیر تحقق آرمان «پیروزی انقلاب شکوه‌مند اسلامی» و بیرون راندن و ساقط کردن رژیم ستم‌شاهی با خود به‌ همراه داشته است.

13 آبان 1343؛ بیانگر روزی است که عمال رژیم پهلوی حضرت امام‌خمینی(رحمت‌الله علیه) را به بهانه‌های واهی به ترکیه تبعید کردند؛ در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی و حرکت مردم انقلابی آن در 13 آبان 1357؛ تعدادی از دانش‌آموزان مبارز و آزادی‌خواه ایران‌زمین، توسط نیروهای نظامی رژیم پهلوی با ضرب گلوله به شهادت رسیدند و درنهایت 13 آبان 1358؛ در نخستین ماه‌های پیروزی انقلاب، در مسیر گفتمان مهم فرهنگی و سیاسی آن در حوزه مبارزه با استعمار؛ «لانه جاسوسی» (سفارت ایالات متحده امریکا) در تهران توسط تعدادی از «دانشجویان پیرو خط امام» تسخیر و عوامل جاسوسی و اطلاعاتی آن دستگیر شدند.

اتفاقی که 444 روز بحران و در پس این بحران آن‌چنان که بسیاری از سیاستمداران و دولتمردان دوره ریاست‌جمهوری «جیمی کارتر» در آن سال‌ها از آن به‌ عنوان «تحقیر ملی» ایالات متحده امریکا در جهان یاد می‌کنند؛ بر بنا و مبنای این تاریخ رقم خورد.

بر همین اساس است که «روز مبارزه با استکبار جهانی» و «روز دانش‌آموز» بر بلندای تاریخ یوم‌الله 13 آبان در تقویم فرهنگی انقلاب اسلامی می‌درخشد.

از سوی دیگر نباید فراموش کرد و از خاطر زدود که فصل مهمی از ثبت، ضبط و روایت تاریخ؛ جهت بهره بردن افرادی که در آن زمان زیست کرده و از آن مهمتر، سپردن داشته‌های تمدن‌ساز و توسعه‌دهنده تمدن کشورها بر بلندای ثبت اتفاقات مهم مردمان هر دیار و سامانی بر بلندای نشانِ روشن کتاب استوار است.

این درست همان بزنگاهی است که سهم آثار مکتوب به‌ ویژه آثار مرتبط با وقایع انقلاب شکوه‌مند اسلامی از آغاز حرکت و خیزش مردمی تا تحقق به بار نشستن نهال انقلاب که امروز شاهد تناور و تنومند شدن درخت انقلاب شکوهمند اسلامی و میوه‌های پربارش هستیم؛ بیش ‌از پیش خودنمایی می‌کند.

هرچند در حوزه نگرش‌های تاریخی؛ روایت‌های تحلیلی و تفسیری، دست نویسندگان؛ پژوهشگران و تحلیلگران امور سیاسی و مشرف به تاریخ انقلاب در حوزه آثار مکتوب بسیار پُربار و درخشان است؛ اما باز هم چشم‌اسفندیاری به ‌نام «فقر آثار داستانی و رمان» به‌ عنوان فراگیرترین گونه‌های قلمی شده و مورد اقبال عموم افراد جامعه و نه کتاب‌های خوش‌نشین طبع و کام طبقه‌های خاص یا قشر نخبه و دانشگاهی بر بلندای این روز بزرگ در میان آثار نوشته‌ و منتشر شد رخ‌نمایی می‌کند.

خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) در راستای لبیک به تأکیدات مقام معظم رهبری در حوزه لزوم «روایت اول» در قالب «جنگ نرم دشمنان» و ایستادن در خط مقدم قلب وقایع و اتفاقات تاریخی به‌ ویژه برای نسل نوجوان و جوان امروز که کمتر خاطرات، مخاطرات و خطرات ریز و درشت و شیرین و تلخ سال‌های انقلاب و ماه‌های نخست آن را به‌خاطر سپرده‌اند و دشمن نیز از این خلا برای وارونه جلوه دادن حقانیت تاریخ سرزمینمان به‌ خوبی بهره برده و می‌برد؛ تلاش دارد تا در قالب گزارشی به معرفی مهمترین کتاب‌های مبتنی بر «یوم‌الله 13 آبان» روز مبارزه با استکبار جهانی و روز دانش‌آموز بپردازد.

آنچه در ادامه از خاطر و نظرتان می‌گذرد مرور و معرفی بسته فرهنگی در حوزه کتاب‌های مرتبط با بلندای «یوم‌الله 13 آبان» است.

آمريكا؛ ايران و جهان اسلام در آرای مقام معظم رهبری

با توجه به درگيری و تقابل مستمر انقلاب اسلامی با سياست‌های خصمانه، استكباری و مداخله‌جويانه‌ ايالات متحده‌ آمريكا؛ نوشته‌ها،‌ پيام‌ها و سخنرانی‌های مقام معظم رهبری مملو از مواضع در قبال سياست‌ها، توطئه‌ها و عملكرد رؤسای جمهور و دولت‌های آمريكا است. اين مطالب در دوره‌های مختلف و در قبال مسائل متفاوت مطرح شده و متن جامع، منسجم و نظام يافته‌ای كه بيانگر مواضع رهبر معظم انقلاب اسلامی در قبال آمريكا باشد در حوزه مکتوبات سیاسی کشورمان پیش از این كمتر به رشته‌ تحرير درآمده است.

کتاب «آمريكا از ديدگاه حضرت آيت‌‎الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) به قلم دكتر منوچهر محمدی یکی از آثار به غایت خواندنی در حوزه جریان‌شناسی روابط نظام شاهنشاهی با این کشور استعمارگر و در ادامه نحوه ایستادگی ملت و نظام ایران در قابل با آمریکا، دولتمردان و سیاستمداران این کشور است که توسط انتشارات «دفتر نشر فرهنگ اسلامی» به چاپ رسیده است.

«جامعه‌ آمريكا»؛ «آمريكا و استكبار»؛ «آمريكا و حقوق بشر»؛ «آمريكا و تروريسم»؛ «آمريكا و ساير ملت‌ها»؛ «آمريكا و جهان اسلام»؛ «آمريكا و ايران» و «آينده‌ آمريكا»؛ اسامی هشت فصلی هستند که این کتاب بر مبنای آنها تدوین شده و سامان یافته است.

بنا به قاطبه اهالی قلم و منتقدان؛ برخی از مهمترین و بارزترین ويژگی‌های كتاب «آمريكا از ديدگاه حضرت آيت‌‎الله‌العظمی سيدعلی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) عبارتند از:

الف) مطالب استخراج شده بدون توجه به زمان بيان آن، با نظم منطقی و موضوعی ارائه می‌شود.

ب) با رعايت امانت در حفظ مطالب ارائه شده، امر ويرايش تنها محدود به ويرايش شكلی است و از تأويل و تفسير در متن خودداری شده است.

ج) از آنجا كه اين مطالب ضمن سخنرانی‌های مختلف ارائه شده و امكان بيان تفصيلی برای معظم‌له وجود نداشته، در موارد لازم واژه‌های مشکل در تعريف، آيات قرآن و احاديث؛ مستند‌سازی و در پاورقی ارائه شده است.

«ایستگاه خیابان روزولت» و تقریظی که بر جان نشست

کتاب «ایستگاه خیابان روزولت»؛ روایتی مستندگونه از اتفاقی است که در سیزده آبان 1358 رخ داد و اولین روایت ایرانی از واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا توسط دانشجویان خط امام است که به قلم محمد محبوبی نوشته و توسط انتشارات «موسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی» به زیور طبع آراسته شده است.

روایت کتاب از ساختار اطلاعات‌پایۀ سفارت آمریکا در دورۀ پهلوی آغاز و نحوه تحول این ساختار پیچیده در دوره انقلاب اسلامی را بیان می‌کند. اینها عوامل ساختاری بودند که منجر به فعالیت‌های مداخله‌جویانه سفارت آمریکا در برابر انقلاب ایران در سال 1358 شد. این اثر در بطن و متن خود با تکیه بر اسناد دیده‌ نشده، به بررسی واقعه تسخیر و پیامدهای آن تا زمان آزادی گروگان‌ها پرداخته است.

کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» با روایت صحیح و متقن تاریخی؛ با حفظ ترتیب زمانی و تحلیل مبتنی با واقعیت سعی کرده تا بهترین وجه ماجرای تاریخی را به مخاطب معرفی کند.

نثر روان و جذاب، استفاده از 80 صفحه تصویر؛ سند و افزودن پانوشت‌های توضیحی از ویژگی‌های بارز این کتاب ارزشمند است.

در بیان اهمیت روایت ایرانی از حادثه بزرگ «یوم‌الله 13 آبان» و تسخیر لانه جاسوسی بر مدار تاکید معظم‌له بر روایت اول توسط نویسندگان و پژوهشگران ایرانی، پیش از آنکه ناظر روایت قلب شده دشمنان نظام و انقلاب باشیم همین  بس که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به سبب اهمیت محتوا و روایت ایرانی از این واقعه بزرگ، این اثر را مورد توجه ویژه قرار داده و تقریظی بر آن مرقوم فرموده‌اند.

متن تقریظ رهبر معظم انقلاب اسلامی بر کتاب «ایستگاه خیابان روزولت»:

«بسمه تعالی

این گزارشی متقن و پرفایده از یک حادثه مهم در تاریخ انقلاب؛ یعنی تسخیر لانه جاسوسی در سال ۱۳۵۸ است. این کتاب پُرکننده یکی از خلأهای رسانه‌ای و تبلیغاتی ما است.

ما به جنگ روایت‌ها در پیکارهای جهانی توجه لازم را نکرده‌ایم و دشمنان و بدخواهان ما از غفلت ما بهره برده و بسیاری از حوادث را وارونه نشان‌ داده‌اند.

باید از نویسنده این کتاب و تلاش ارزشمندش قدردانی شود به خاطر اقدام هشیارانه‌اش در این عرصه مهم. نثر کتاب، روان و رسا و تحقیق و تحلیل‌های آن منطقی و صادقانه و قانع‌کننده است.

نام انتخاب شده برای کتاب عالی است.

مهرماه ۱۴۰۳»

روایت تسخیر لانه جاسوسی از «آن سوی دیوار»

پس از دریافت تقریظ کتاب «ایستگاه خیابان روزولت» به قلم محمد محبوبی از سوی رهبر انقلاب، کتاب «آن سوی دیوار» به کوشش همین نویسنده و مبتنی بر روایتی از تسخیر سفارت آمریکا از زبان حبیب‌الله بیطرف، این بار در انتشارات «سوره‌مهر» به چاپ رسید.

حبیب‌الله بیطرف یکی از سه ایده‌پرداز اولیه تسخیر سفارت آمریکا است که در شورای هماهنگی لانه جاسوسی فعالیت داشت. شورایی که در راس تشکیلات دانشجویان مسلمان پیرو خط امام قرار داشت.

بیطرف یکی از دانشجویانی است که خاطرات کمیاب و دست‌اولی از این واقعه دارد. او نخستین مسئول انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه تهران پس از پیروزی انقلاب است و در شهریور ۱۳۵۸ به عنوان عضو اولین شورای مرکزی تحکیم وحدت برگزیده شد. وی همچنین مسئول کمیته امور گروگان‌ها بود و با گروگان‌های آمریکایی مواجهه‌ای نزدیک و دائمی داشت.

«آن سوی دیوار» در ۹ فصل نگارش شده است؛ از جمله «دانشکده فنی؛ تقاطع علم و سیاست»، «خط امام در هندسه ایران»، «در اندیشه بست‌نشینی»، «صبح روز سیزدهم»، «پیدایش خط امامی‌ها»، «شصت‌وشش امریکایی»، «پنجه در پنجه عقاب» و «وداع با لانه جاسوسی». در پایان کتاب نیز «اسناد و عکس‌ها» و «فهرست اعلام» قرار داده شده است.

خاطرات روایت شده از سوی مهندس بیطرف درباره تسخیر سفارت امریکا در دو مرحله سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ و در گام دوم هنگام تدوین کتاب در پاییز و زمستان ۱۴۰۲ ضبط شده است.

تسخیر لانه جاسوسی؛ «انقلاب دوم»

کتاب «انقلاب دوم» ذیل عنوان فرعی (تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، آثار و پیامدها)، دیگر کتابی است که به قلم احمدرضا شاه‌علی درباره واقعه بزرگ 13 آبان به رشته تحریر درآمده و توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده  و در بطن و متن خود و طی چهار فصل کلان به بررسی آثار و پیامدهای تسخیر سفارت آمریکا در سال 1358 می‌پردازد.

کتاب «انقلاب دوم؛ (تسخیر لانه جاسوسی آمریکا، آثار و پیامدها)» با توجه به فضای سیاسی-اجتماعی ایران در ماه‌های نخست پیروزی انقلاب به زمینه‌ها، مواضع و واکنش‌ها نسبت به تسخیر سفارت امریکا در تهران با رویکرد تحلیل می‌پردازد.

احمدرضا شاه‌علی در قامت راقم این اثر در فصل اول به چرایی اشغال سفارت و تاریخچه آن پرداخته و از منظر حقوقی به این مسئله نگاه کرده است. در فصل دوم؛ موضع‌گیری‌های افراد و گروه‌ها در جریان تسخیر لانه جاسوسی را مورد بحث و بررسی قرار داده است. آثار و پیامدهای داخلی تسخیر لانه، موضوع مهم دیگری است که مسئله اصلی نویسنده در فصل سوم است. همچنین در فصل چهارم؛ آثار و پیامدهای خارجی تسخیر سفارت آمریکا بررسی شده است.

«آمريكاشناسی؛ فراز و فرود يك امپراتوری» به روایت حمید مولانا

شناخت وضعيت كنونی و آينده‌ دنيای جديد، از ضروری‌ترين موضوعاتی است كه بايد مورد كندوكاو و پژوهش قرار گيرد. امروزه آمريكا، نماد و نشانه‌ تمدن غرب و نظام جديد سرمايه‌داری است. در دیدگاه بيشتر مردم دنيا، ايالات متحده‌ آمريكا تصويری ذهنی و نه واقعی و حقيقی است.

کتاب «آمريكاشناسی؛ فراز و فرود يك امپراتوری»؛ نوشته پروفسور حميد مولانا کتاب دیگری با محور تسخیر لانه جاسوسی است که توسط انتشارات اميركبير منتشر شده است.

بنا به روایت نویسنده‌اش (حمید مولانا) «كتاب «آمريكاشناسی؛ فراز و فرود يك امپراتوری» می‌كوشد تا آمريكا را آنگونه‌ای كه به حقیقت است معرفی كند، نه آنگونه كه برخی تصور كرده و حدس می‌زنند.»

تجربه‌ تدريس، پژوهش و بيش از نيم‌قرن زندگی نويسنده‌ اثر در آمريكا، چشم‌انداز متفاوتی را فراروی خوانندگان قرار می‌دهد.

کتاب، در ۳ بخش «شناخت جامعه»، «شناخت نظام» و «شناخت فرهنگ» به معرفی جامعه‌ آمریکا می‌پردازد.

بخش «شناخت جامعه»، شامل عناوینی چون آمریکاشناسی، جامعه و مردم، تاریخ و تمدن، اقتصاد سرمایه‌داری، دین و سیاست است. فصل دوم با هدف شناخت نظام حاکم بر آمریکا؛ شامل بحث‌هايی چون دولت و حکومت، احزاب سیاسی، سازمان‌های اجتماعی، جامعه‌ مسلمانان در آمریکا و دموکراسی آمریکا است. در فصل سوم مباحثی همچون فرهنگ نخبگان، صنایع فرهنگی و رسانه‌ها، آزادی و کنترل بیان، آمریکا به کجا می‌رود؟ و فراز و فرود قدرت مطرح می‌شود.

در بخش «آزادی و کنترل بیان» که فصل سوم کتاب قرار دارد، نمونه‌هايی از سانسور در آمریکا، درباره‌ رسانه‌ها و دیپلماسی عمومی شمرده و بيان شده و صنایع فرهنگی در آمریکا به مثابه‌ یک سانسورچی نمایش داده می‌شود.

تحلیلی بر روابط ایران و امریکا؛ از پیروزی انقلاب تا تسخیر لانه جاسوسی

کتاب «روابط ایران و امریکا (از پیروزی انقلاب اسلامی تا تسخیر لانه جاسوسی)» به قلم حسن خداوردی توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر و روانه پیشخوان کتابفروشی‌های کشور شده است.

این اثر در فصل اول با تببین مبانی نظری سیاست خارجی در نگاه کلان؛ مؤلفه‌های اصلی در ساختارهای روابط بین‌الملل را تشریح می‌کند. نویسنده در فصل‌های بعدی؛ روابط ایران و امریکا را در چهار برهه زمانی مورد تحقیق و بررسی قرار می‌دهد.

فصل دوم؛ روابط ایران و امریکا بعد از جنگ جهانی دوم، فصل سوم؛ روابط در دوران تحولات انقلابی، فصل چهارم؛ روابط ایران و امریکا در دوران دولت موقت و فصل پنجم؛ بحران گروگان‌گیری و تأثیر آن بر روابط ایران و امریکا مورد بررسی قرار گرفته است.

همچنین حسن خداوردی در مقام نویسنده کتاب «روابط ایران و امریکا (از پیروزی انقلاب اسلامی تا تسخیر لانه جاسوسی)» در فصل ششم به مواضع امام خمینی(ره) درباره روابط ایران و امریکا پرداخته است.

«دانشجویان و گروگان‌ها»؛ خاطرات شیرین، جذاب و دست‌اول

دانشجویان به عنوان نیروهای اصلی که در جریان یوم‌الله 13 آبان 1358 در بطن ماجرا قرار داشتند، همواره روایت‌های جالبی از روزهای تسخیر لانه جاسوسی داشته و دارند.

کتاب «‌دانشجویان و گروگان‌ها؛ تاریخ شفاهی دانشجویان پیرو خط امام»، به قلم حسین جودوی که توسط انتشارات سازمان اسناد انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است؛ روایت تعدادی از همین دانشجویان در تهران است که خاطرات جالب و شنیدنی از آن دوران را بیان می‌کنند.

جودوی، این اثر را به صورت مصاحبه‌محور با تعداد زیادی از دانشجویان حاضر در واقعه تسخیر سفارت آمریکا به گفت‌وگو نشسته است و در قالب روایت مکتوب و فصل‌های این کتاب روایت‌های متعددی را از آن روزها در کنار هم قرار داده است که مجموعه‌ای ارزشمند برای مطالعه و پژوهش است.

روایت مشاور کارتر از 444 روز «بحران» در کاخ سفید

«دولت کارتر» که تا اواخر رژیم پهلوی تمام‌قد از آن حمایت کرده بود و در ادامه تحقق و توفیق انقلاب اسلامی، مردمان انقلابی و رهبری امام خمینی(ره) مجبور شده بود تا محمدرضا پهلوی، شاه مخلوع ایران را در کشور خود بپذیرد، در همان ماه‌های نخست انقلاب شکوهمند اسلامی با جریانی مواجه شد که سفیر امریکا از آن به عنوان تحقیر ملی امریکا نام می‌برد.

به واقع می‌توان گفت پرداختن به آن «بحران» بزرگ در آن دوره بسیار پیچیده و دشوار بود. دشواری و پیچیدگی این مسئله تا آنجا بود که تمامی آن اتفاقات در خاطرات سیاستمداران امریکایی به وضوح نمایان است.

یکی از این آثار به روایت خاطرات «همیلتون جردن» مشاور کارتر در آن دوران باز می‌گردد که 444 روز بحرانی در کاخ سفید را در کتابی با عنوان «بحران» گزارش می‌کند.

تسخیر لانه جاسوسی و روایت شکست پشت شکست برای سیاست‌های استعماری آمریکا در برابر خواست و اراده بلند مردمان انقلابی ایران که از آن با عنوان «تحقیر ملی» در ایالات متحده آمریکا یاد می‌شود در کتابی با عنوان «بحران» به قلم «همیلتون جردن» روایت شده و با ترجمه محمد طاهری‌مقدم توسط انتشارات سازمان اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

روایت 444 روز چِزاندن ابرقدرت در «ایران پنجاه‌ودو، آمریکا صفر»

کتاب «ایران پنجاه و دو، آمریکا صفر» از آثار متفاوت و خواندنی پیرامون اتفاقات تسخیر لانه جاسوسی آمریکا و روایت‌های کمتر گفته شده از آن است که با نگاه و زبانی متفاوت به قلم هادی سجادی‌پور قلمی و توسط انتشارات سازمان اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.

این اثر مبتنی بر کوتاه‌نوشت‌های ادبی و داستانی مورد علاقه جوانان درباره تسخیر لانه جاسوسی نگاشته شده است.

کتاب «ایران پنجاه و دو، آمریکا صفر» آنطور که در جلد کتاب آمده روایت 444 روز چزاندن یک ابرقدرت است که با گوشه و کنایه طنز نیز همراه است تا بیشتر مورد اقبال خوانندگان نسل جوان قرار گیرد.

این اثر در هشت فصل و با داستان‌های کوتاه به روایت زمینه‌ها، حوادث و پیامدهای تسخیر لانه جاسوسی می‌پردازد و به همه کسانی که علاقمند به تاریخ‌ هستند و حوصله خواندن متن‌های مطول را ندارند توصیه می‌شود.

«تسخیر لانه جاسوسی» از زبان یکی از شاهدان صحنه

آنگونه که همواره بیان شده است خاطرات دانشجویان پیرو خط امام که حادثه تسخیر سفارت را رقم زدند، یکی از بهترین منابع برای مطالعه تاریخ است.

به ویژه آنکه خاطراتی که نویسنده خود در آن لحظات در صحنه‌های متفاوت حضور داشته و روایتی دست اول از وقایع را دارد.

کتاب «تسخیر لانه جاسوسی» خاطرات سیدمحمد هاشم‌پور یزدان‌پرست است که توسط راوی به نگارش در آمده است و در خلال بحث، خاطرات خود را به اسناد و روزنامه‌های آن دوره مستند کرده است و توسط انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار کتاب شده است.

نظر به لانه جاسوسی از پنجره  تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان

محمدحسن روزی‌طلب و امیرحسین ثابتی‌منفرد در کتاب «تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان»؛ خاطرات دانشجویان فعال سیاسی در دانشگاه‌ها در ایام تسخیر لانه جاسوسی بررسی کرده‌اند. کتابی که توسط سازمان انتشارات اسناد انقلاب اسلامی به زیور طبع آراسته شده است.

این دو نویسنده و پژوهشگر در کتاب «تاریخ شفاهی جنبش دانشجویی مسلمان» در بخش‌های مختلفی از منظر و پنجره گفت‌وگوها به نقش جنبش دانشجویی در اوائل پیروزی انقلاب و به ویژه تسخیر لانه جاسوسی پرداخته‌اند.

این اثر همچنین نقش تشکل‌های دانشجویی و برخورد دولت‌های مختلف با دانشجو و دانشگاه را مورد بررسی و واکاوی قرار داده است.

روایت؛ پژوهش و نگارش از امین خرمی

انتهای پیام