همشهری آنلاین - حوادث: توهین به معنای هرگونه بیان یا عملی است که به شخصیت، حیثیت و شرافت افراد لطمه وارد می‌کند. این عمل می‌تواند به صورت گفتاری، رفتاری یا نوشتاری رخ دهد. از منظر حقوقی، توهین به‌عنوان جرمی قابل تعقیب شناخته می‌شود و می‌تواند مجازات‌هایی همچون جریمه نقدی، شلاق یا حبس را به همراه داشته باشد. نکته مهم در تعریف توهین، عرفی بودن آن است؛ یعنی باید بر اساس معیارهای جامعه و فرهنگ هر منطقه سنجیده شود. برای مثال، آنچه در جامعه‌ای توهین تلقی می‌شود، ممکن است در جامعه دیگر چنین نباشد.
ایوب میلکی استاد دانشگاه و وکیل پایه یک دادگستری می‌گوید: توهین اغلب به ۳ شکل اصلی ظاهر می‌شود، گفتاری، رفتاری و نوشتاری.
در توهین گفتاری، افراد با استفاده از الفاظ رکیک، تحقیرآمیز و دشنام دادن به شأن و شخصیت دیگران حمله می‌کنند.
توهین رفتاری یا فیزیکی شامل اعمالی است که به‌صورت غیرکلامی انجام شده و به قصد تحقیر یا بی‌اعتنایی به طرف مقابل است.
همچنین، توهین نوشتاری شامل نوشته‌ها و مطالبی است که با هدف تحقیر فرد نگارش شده‌اند و در فضای حقیقی یا حتی آنلاین و رسانه‌ای نیز می‌توانند مشاهده شوند.
او می‌گوید: البته بیان دقیق عوامل توهین به سادگی امکان پذیر نبوده و علل بی شماری می‌تواند در وقوع آن نقش آفرینی کند، اما به طور خلاصه اینکه بسیاری از روانشناسان معتقدند که توهین ناشی از احساس نارضایتی درونی یا ضعف شخصیتی است. افرادی که دچار احساسات منفی هستند، ممکن است از توهین برای تخلیه این احساسات و بازگرداندن حس کنترل استفاده کنند. این نوع رفتار معمولاً نشانه‌ای از مشکلات درونی است و افراد با تحقیر دیگران به دنبال کاهش تنش‌های درونی خود هستند.
این وکیل می‌افزاید: از منظر جامعه شناختی توهین‌ها معمولاً در موقعیت‌های نابرابر اجتماعی یا در شرایط رقابتی شدید رخ می‌دهند. افرادی که در موقعیت‌های نابرابر قرار دارند یا در شرایطی که احساس قدرت می‌کنند، برای تثبیت موقعیت خود و کاهش ارزش اجتماعی دیگران از توهین استفاده می‌کنند. این مسئله بیشتر در جوامعی مشاهده می‌شود که نابرابری‌های اجتماعی و فرهنگی زیادی دارند.
میلکی ادامه می‌دهد: این امر بسته به شدت توهین و شرایط وقوع جرم متفاوت بوده و دادگاه می‌تواند مجازات‌های مختلفی را تعیین کند. توهین مطابق یک تقسیم بندی به دو نوع ساده و مشدد تقسیم می شود.
توهین ساده
وی می‌گوید: توهین ساده همان توهین به اشخاص عادی است که مستند قانونی آن ماده ۶۰۸ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی و مجازاتش جزای نقدی درجه ۶ است که بر اساس آخرین اصلاحات قانونی در سال ۱۴۰۳ مبلغ آن مطابق ماده ۱۹ قانون فوق الذکر مبلغی بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان است.
جالب اینکه مبلغ مزبور به صندوق دولت واریز و به توهین شونده یا شاکی چیزی تعلق نمی‌گیرد. همچنین شایان ذکر است توهین ساده مجازات حبس و شلاق ندارد.
توهین مشدد
این استاد دانشگاه می‌گوید: منظور از توهین مشدد، توهین به کارمندان و مستخدمین دولتی و نهادهای عمومی وابسته به دولت در حین انجام وظیفه یا به سبب انجام وظیفه است و شامل کارمندان بخش های غیر دولتی و غیر عمومی نظیر بیمارستان های خصوصی و سایر شرکت ها و مراکز مشابه نمی‌شود.
مجازات توهین مشدد
وی می‌گوید: ماده ۶۰۹ اصلاحی ۱۴۰۳ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات ۱۳۷۵ بوده که مقرر می دارد: «هر کس با توجه به سمت، یکی از روسای سه قوه یا معاونان رئیس جمهور یا وزرا یا یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا نمایندگان مجلس خبرگان یا اعضای شورای نگهبان یا قضات یا اعضای دیوان محاسبات یا کارکنان وزارتخانه ها و موسسات و شرکت‌های دولتی و شهرداری‌ها در حال انجام وظیفه یا به سبب آن توهین کند، به ۴۵ روز تا ۳ ماه حبس و یا تا (۷۴) ضربه شلاق و یا ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار تا ۸۲ میلیون و ۵۰۰ هزار ریال جزای نقدی محکوم می‌شود.
وی می‌گوید: قوانین کیفری ۳ نوع مجازات جزای نقدی، شلاق و حبس را برای توهین اخیر پیش بینی و البته دادگاه را مخیر به انتخاب یک نوع از مجازات های مورد اشاره کرده و انتخاب بیش از یک نوع مجاز نیست.
در شرایط فعلی به استناد ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، توهین از هر۲ نوع ساده و مشدد در زمره جرائم قابل گذشت محسوب می‌شود که تعقیب آن منوط به شکایت شاکی بوده و با اعلام گذشت و رضایت وی در هر یک از مراحل دادرسی، جریان تعقیب و اجرای مجازات متوقف می شود.
این وکیل در پایان می‌گوید: به نظر بنده کاهش این رفتارها نیازمند فرهنگ‌سازی و تقویت مهارت‌های ارتباطی است. جامعه باید به سمت احترام متقابل و آموزش مهارت‌های مسالمت‌آمیز حل اختلاف حرکت کند. تربیت اجتماعی صحیح، تقویت ارزش‌های انسانی و همدلی نیز از راه‌های کاهش رفتارهای توهین‌آمیز هستند.
نظر شما