به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، علی‌اصغر سیدآبادی، نویسنده حوزه کودک هم در این نشست، رفتار کودکان در فضای مجازی و حقوق آنها را بررسی کرد. او گفت در روزگاری که در آن به‌سر می‌بریم، سه شاخصه، نظام یادگیری کودکان را به‌هم ریخته و متحول کرده است؛ موبایل هوشمند، شبکه‌های اجتماعی و فناوری لمسی. یک ویژگی دیگر هم تحول خانواده در ایران است؛ همه‌جا این تحول در نسبت با کودکان بوده است: «خانواده‌های پدرسالار در این یک‌قرن تبدیل به خانواده‌های مدنی شده‌اند. در ایران و جنبش ۱۴۰۱ یکی از جلوه‌های بیرونی شنیده شدن صدای کودکان و نوجوانان در خانه بود و البته به‌نحوی در مدرسه، ولی در ساختارهای قدرت سیاسی شنیده نشده است. اگر براساس کنوانسیون حقوق کودک نگاه کنیم، بچه‌ها هم حق دسترسی به اطلاعات و دانش را دارند.
به گزارش هم‌میهن، حق دسترسی در چنین فضایی که بسیار آشفته است و در ایران به‌دلیل نوع مواجهه، فیلترینگ و برخورد حاکمیتی باعث شده همه آن حوزه‌هایی را که فکر می‌کنیم بچه‌ها نباید به آنها دسترسی داشته باشند، اتفاقاً دسترسی داشته باشند. آنها برای دسترسی به حق‌شان از فیلترشکن استفاده می‌کنند و طبیعتاً به بقیه عرصه‌ها هم دسترسی دارند. این یکی از بزرگترین چالش‌هاست که دسترسی به اطلاعات را با خطر مواجه کرده است.
او ادامه داد: ما یک محیط‌زیست دیجیتال داریم که بچه‌ها برای سرگرمی و... می‌خواهند به آن دسترسی داشته باشند اما از آن طرف در فضای واقعی هم خطرها و نگرانی‌هایی از منظر بزرگسالانه برایشان ایجاد می‌کنند. یونیسف با همکاری پژوهشگاه فرهنگ و هنر در سال ۱۳۹۹ پیمایشی را برگزار کرد که بچه‌های زیر ۱۸ سال در شهر و روستا مورد پرسش قرار گرفتند؛ چند مورد را در این پیمایش به‌عنوان ریسک نامگذاری کرده‌اند؛ یکی از آنها رفتار زشت با دیگران است. سوال شده آیا شما در فضای دیجیتال شاهد رفتار زشت با دیگران بوده‌اید یا نه؟ ۱۲/۹ درصد دختران و ۱۱/۸ درصد پسران گفته‌اند که بله. ۵/۴۵درصد دختران و ۴۹ درصد پسران گفته‌اند که در فضای مجازی ترجیح داده‌اند در پاسخ به این سوال حرفی نزنند. قاعدتاً جواب‌شان خیر نبوده، بلکه بله‌ای بوده است که صحبت کردن درباره‌اش برایشان آزاردهنده بوده است. ۲۰ درصد دختران و ۲۱ درصد پسران گفته‌اند که شاهد این رفتار نبوده‌اند.
این نویسنده تاکید کرد: می‌توانیم نتیجه بگیریم که در فضای دیجیتال بچه‌ها با خطر بیشتری روبه‌رو هستند. در مطالعاتی که در آمریکا هم انجام شده، مشخص شده ۹۳ درصد پسران و ۶۲ درصد دختران در نوجوانی در معرض تصویرهای نامناسب قرار گرفته‌اند. با این همه آیا معنی‌اش این است که آنها بی‌دفاع‌تر از فضای واقعی‌اند و اینکه بچه‌ها در برابر این خطرها چه می‌کنند؟ آیا زندگی پرخطرتری دارند؟ طبیعتاً پژوهش طولی‌ای که روند را دیده باشد در این باره نداریم. اما در آمریکا روی سه موضوع بررسی انجام شده است؛ موادمخدر، سیگار و الکل، رفتارهای جنسی و خشونت. به‌طور عجیبی و خلاف کلیشه‌ها، این پژوهش نشان می‌دهد نوجونان امروز نسبت به دو، سه نسل قبل خودشان هم از نظر مصرف الکل، موادمخدر، روابط جنسی و خشونت جنسی وضع‌شان بهتر است. ممکن است در ایران به این دلیل که یک‌دفعه از فضای بسته آموزش‌وپرورش به فضای باز وارد می‌شوند، وضعیت فرق کند.
او ادامه داد: من درباره بعضی موضوعات، بررسی شخصی کرده‌ام. مثلاً درباره وطن‌دوستی، تصور این است که بچه‌های الان کمتر از ما ایران را دوست دارند اما بچه‌های دهه هشتادی علاقه‌شان به ایران بیشتر است. درباره محیط‌زیست، آنها نگاه بهتری دارند. دگرپذیرترند و نسبت به دیگری، پذیراترند. در پژوهش یونیسف که پیش از این درباره‌اش صحبت کردم، موارد دیگری هم بررسی شده است. مثلاً در پاسخ به ۷۲/۵ درصد گفته‌اند هرگز این کار را نکرده‌اند. هرچه ریسک کار بیشتر می‌شود، مقاومت بیشتر بوده است. ۷۹/۳ درصد گفته‌اند عکس و ویدئوی شخصی هرگز برای دیگران ارسال نکرده‌اند. دختران پروفایل عمومی کمتری داشته‌اند که بخشی مربوط به محدودیت‌های خانوادگی و بخشی مربوط به محدودیت‌های حکومتی است.»
سیدآبادی در پایان گفت: بحثی درباره نوجوانی وجود دارد که در جهان به حقوق مرتبط است که در سازوکارهای تنبیهی در نظر گرفته می‌شود، آن هم مطالعات مغزشناسانه درباره آنهاست. این مطالعات نشان داده است که بچه‌های ۱۱ تا ۱۳ سال، واکنش شان به پاداش و لذت، متفاوت است. حجم لذتی که دریافت می‌کنند قابل مقایسه با بقیه نیست. برای همین در نظام حقوقی بعضی کشورها این ملاحظه را رعایت کرده اند. این شکل از بودن در دنیا که حساسیت نسبت به همه چیز بالاست مثل لذت، خشم، دوست داشتن و...، بچه یا نوجوان در شبکه‌های اجتماعی که از نظر ما بزرگسالان بی دروپیکر است را چطور م توان رها کرد. این چالش بزرگسالانه ماست.
۲۴۵۲۴۵