چابهار که یکی از مهم ترین بنادر ایران است، این روزها در معرض خطر واگذاری به اتباع افغانی قرار دارد.

به گزارش تین نیوز به نقل از جمهوری اسلامی، منابع آگاه از چابهار خبر می دهند افراد غیرمسئول با وارد ساختن فشار به مسئولین این شهرستان از آنها می خواهند زمین های چابهار را به اتباع افغانی واگذار کنند.

با اینکه مسئولین شهرستان چابهار حاضر به تمکین در برابر این فشارها نشده اند، افرادی که هیچ مسئولیتی در مورد واگذاری زمین و اموری از قبیل صنعت و تجارت ندارند وارد صحنه شده و به مسئولین شهری فشار وارد می کنند تا زیر بار این واگذاری بروند. کاملاً روشن است که این فشارها سیاسی است و افرادی که پشت پرده این ماجرا قرار دارند به منافع خودشان فکر می کنند.

چابهار، یک منطقه استراتژیک است که به دلیل وجود حساسیت های زیاد نسبت به آن و اهمیتی که در زمینه های اقتصادی، صنعتی، امنیتی، اجتماعی و سیاحتی دارد، باید صد درصد در اختیار و کنترل مسئولین ایرانی باشد و هرگونه تحرکی از ناحیه غیرایرانیان زیر نظر دقیق قرار داشته باشد و به صورت کامل رصد و کنترل شود. متأسفانه در ماه های اخیر، تحرکاتی از ناحیه حکومت خودخوانده طالبان برای نفوذ در چابهار به بهانه اقدامات تجاری صورت گرفته که افرادی از بخش سیاست خارجی کشور بدون اینکه این موضوع ربطی به آنها داشته باشد، در آن دخالت داشتند و راه را برای بیگانگان هموار کردند.

دولت چهاردهم و شخص رئیس جمهور پزشکیان باید هرچه زودتر برای انتخاب نماینده خود در امور افغانستان وارد عمل شود و جلوی تحرکات مشکوک کنونی را که بخشی از آنها به تلاش برای واگذاری زمین های چابهار به افغان ها مربوط می شود بگیرد. معلوم نیست نماینده دولت سیزدهم در امور افغانستان که در حال حاضر وجهه قانونی ندارد چرا در امور مربوط به مسائل مهم اتباع افغانی دخالت می کند!

تسهیل نمودن امور برای حکومت خودخوانده طالبان جهت نفوذ در کشورمان ازجمله چابهار، ترتیب دادن سفرهای سیاسی و تجاری هیأت هائی از کشورمان به افغانستان از اقداماتی است که بدون مجوز دولت چهاردهم در حال انجام هستند. رئیس جمهور پزشکیان باید هرچه زودتر با این قبیل دخالت ها برخورد کند و با گماشتن افراد مورد اعتماد برای انجام امور مربوط به افغانستان و ایجاد تغییر و تحول در سفارت ایران در کابل، راه را بر سوء استفاده ها ببندد.

چابهار که یکی از مهم ترین بنادر ایران است، این روزها در معرض خطر واگذاری به اتباع افغانی قرار دارد.

افزایش هزینه های زندگی در چابهار توسط سرمایه گذاران افغانستانی

چابهار به هند و افغانستان واگذار شد؟

طی چند روز گذشته به دنبال سفر مقامات ایران به کابل، اخباری مبنی بر فروش زمین ها در چابهار و سرمایه گذاری افغانستانی ها به گوش می رسد. آیا ایران قصد افزایش روابط با طالبان و هند را در چابهار دارد یا در حال واگذاری این منطقه به این کشورهاست؟

موضوع توسعه تجارت، می تواند مباحث مفید در راستای توسعه کشور تعریف شود. حال آن که چگونگی ترانزیت و تجارت بین کشورها، مقدم بر هر نوع از ارتباط است.

چندی است که اخباری مبنی بر فروش چابهار به افغانستان و هندوستان به گوش می رسد. برخی رسانه ها خبر از واگذاری و فروش چابهار می دهند. حال آنکه پس از پیگیری های تجارت نیوز، مشخص شد که جزئیات این خبر، به گونه ای نیست که برخی رسانه ها منتشر کرده اند. لازم است که به برخی مسائل حساس در کشور، دقیق تر پرداخته شود تا موج خبرهای دروغ و گمانه زنی ها کاهش یابد.

چابهار یکی از مناطق استراتژیک در کشور است و از این جهت، حساسیت های بسیاری در مورد اخبار مربوط به آن وجود دارد. این منطقه یکی از راه های اتصال به آب های آزاد به حساب می آید و خود می تواند مبدا و مقصد صادرات باشد. همچنین چابهار به عنوان قطب سوم پتروشیمی کشور نیز مطرح می شود و نقش کلیدی در توسعه محور شرق کشور در راستای کریدور شمال- جنوب دارد.

با توجه به استراتژیک بودن این منطقه، کشورهای دیگر همواره توجه ویژه ای به آن دارند. هند و افغانستان ازجمله کشورهایی هستند که از قدیم الایام تلاش زیادی برای گسترش فعالیت خود در این منطقه به نمایش گذاشته اند. تا جایی که برخی بحث واگذاری و و حتی فروش منطقه آزاد چابهار به این دو کشور را پیش می کشند! حال نیاز است که به نوع ارتباط میان ایران و این کشورها و نحوه سرمایه گذاری آن ها در منطقه پرداخته شود.

سابقه سرمایه گذاری هند در چابهار

24 اردیبهشت ماه 1403، قرارداد مشارکت 10ساله شرکت IPGL هند در تجهیز و بهره برداری از پایانه های کانتینری و کالای عمومی بندر شهید بهشتی چابهار امضا شد. هدف هند را می توان ایجاد یک مسیر تجاری جایگزین برای دسترسی به ایران، افغانستان، اوراسیا و کشورهای آسیا میانه دانست.

برای چرایی انعقاد این قرارداد می توان به رقابت چین و هند پرداخت. هند که پس از تحریم های آمریکا علیه ایران، در روابط خود تجدیدنظر کرده بود، بار دیگر به دلیل منافع حاصل از تجارت، قصد همکاری با ایران را دارد. از طرف دیگر به نظر می رسد امتیازهای بسیاری که در شرایط تحریم به چین داده می شود، توجه هند را به برقراری ارتباط با ایران دوچندان کرده است.

هند با توسعه بندر چابهار و داشتن اختیار این منطقه استراتژیک، نمی خواهد عرصه را به چین ببازد. چنین قراردادی راه هند برای تجارت با بسیاری از کشورهای همسایه را تسهیل کرده است. حال پس از هند، نوبت به افغانستان رسیده است.

مذاکره با طالبان

اظهارات در خصوص فروش زمین های چابهار به افغانستانی ها، به نشست های مقامات ایرانی در کابل برمی گردد. 16 مهرماه، اخباری مبنی بر نشست مشترک بررسی جایگاه استراتژیک چابهار و گسترش همکاری های اقتصادی با حضور وزیر صنعت و تجارت افغانستان، حمیرا ریگی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار، و جمعی از معاونان و مدیران دیگر در کابل برگزار شد.

این نشست با مقامات حکومتی افغانستان و طالبان برگزار شده است و مربوط به افزایش روابط بین دو کشور است. از این رو می توان نسبت به خبرهایی مبنی بر فروش زمین ها به اتباع افغانستانی که خود از طالبان فرار کرده اند، شک کرد؛ چراکه موضوع مستقیما کشوری و متوجه مقامات دو کشور است. در راستای جزئیات این خبر تجارت نیوز از نمایندگان مجلس شورای اسلامی پیگیری هایی انجام داده است.

محمد انور بجارزهی، نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی، به خبرنگار تجارت نیوز توضیح داد که در مورد جزئیات روابط تجاری یعنی تعداد تجار و میزان سرمایه گذاری افغانستانی ها در منطقه اطلاعی ندارد.

او همچنین ضمن انتقاد نسبت به پاسخ گو نبودن مدیرعامل منطقه آزاد چابهار عنوان کرد که این سازمان حتی به نمایندگان مجلس پاسخ گو نیست.

در زمینه پیگیری های تجارت نیوز از منطقه آزاد چابهار مشخص شد که این موضوع کشوری است و هنوز تفاهم نامه ای منعقد نشده است. اما موضوع تنها به مراودات تجاری بندری و نوع ورود ترانزیت کالا مربوط می شود.

اما آن طور که باشگاه خبرنگاران جوان گزارش داده، محمد کرمی، استاندار سیستان و بلوچستان، به کابل سفر کرده است تا در مورد این روابط اقتصادی با طالبان گفت وگو کند.

حمیدالله آخوندزاده، وزیر حمل و نقل طالبان، در این سفر از کرمی خواست تا تسهیلات لازم برای صادرات افغانستان از طریق بندر چابهار فراهم شود.

کرمی نیز بیان کرده است که این سفر نشان دهنده اهمیت همکاری های منطقه ای و نقش کلیدی سیستان و بلوچستان در توسعه تجارت و بازرگانی بین ایران و افغانستان است.

آن طور که مسئولان عنوان می کنند، طالبان با توسعه روابط تجاری با چابهار قصد دسترسی به آب های آزاد و استفاده از ظرفیت پاکستان به جهت ورود کالاهای خود به آسیا را دارد. این در واقع نشان از افزایش روابط تجاری دارد اما منطقا ارتباط با طالبان خود موضوعی است که نباید ساده از آن گذشت. چراکه از زمان روی کار آمدن طالبان، افغانستان مشکلات بزرگی را تجربه کرده است.

نوع سرمایه گذاری منجر به افزایش هزینه های زندگی شده است

معین الدین سعیدی، نماینده دورۀ گذشته مجلس، در گفت وگو با تجارت نیوز ضمن اظهار بی اطلاعی در رابطه با جزئیات فروش و میزان سرمایه گذاری افغانستانی ها در چابهار عنوان کرد: از اواسط دهه 90، حضور سرمایه گذاران افغانستانی در منطقه آزاد چابهار افزایش یافت. مدل سرمایه گذاری بخشی از آن ها بشدت مورد انتقاد فعالان اقتصادی منطقه قرار گرفته است.

وی افزود: برخی از آن ها در حوزه های تولیدی کارهای مفیدی انجام دادند، اما بخش عمده آن ها در حوزه هایی ورود کردند که امکان رقابت با دیگر سرمایه گذاران وجود ندارد. این نوع از سرمایه گذاری ها منجر به افزایش هزینه های زندگی در حوزه منطقه آزاد چابهار برای مردم عادی شده است. به گونه ای که کرایه منزل و هزینه خدمات و نظایر این موارد در منطقه چابهار بسیار افزایش پیدا کرده است.

او ادامه داد: این موضوع از همان موقع انتقاداتی را داشت. البته تردیدی نیست که با توجه به شرایط خاص ژئواستراتژیک منطقه، سرمایه گذاران بین المللی به این منطقه ورود کنند. این موضوع به طور کلی امر مطلوبی است. اما به دلیل نحوه مواجهه با افزایش مبادلات تجاری با افغانستان و هند، نقدهایی وجود دارد.

سعیدی در مورد انتقادات موجود تشریح کرد: برای مثال بسیاری از هندی ها نتوانستند تعهدات خود در حوزه بندر چابهار را انجام دهند و مردم منطقه با نگاه انتقادی به فعالیت ها نگاه می کنند. اما موضوعی که در رابطه با فروش زمین مطرح شده نیازمند شفاف سازی مسئولان است. چراکه گزاره های متفاوتی در این حوزه مطرح می شود.

او در همین زمینه عنوان کرد: بخشی از این روابط را باید در قالب افزایش تبادل تجاری با کشورهای همسایه مطرح کرد. اما معمولاً مقامات افغانستانی و هندی، به تعهدات تجاری پای بند نیستند و اکثر نقدهای مطرح شده به دلیل سوابق سرمایه گذاری این دو کشور در ایران است.

وی در آخر در مورد حضور مقامات افغانستانی بیان کرد: جزئیات این خبر مشخص نیست. ممکن است که سرمایه گذاران افغانستانی رأساً آمده باشند. اما در رابطه با هند به دلیل تفاهم نامه موجود بین جمهوری اسلامی ایران و هند، در واقع موضوع بین دو دولت است. اما موضوع در مورد افغانستان مشخص نیست و ممکن است به حضور شخصی تجار بازگردد. چراکه از لحاظ ترانزیتی، چابهار نزدیک ترین راه دسترسی افغانستان و کشورهای آسیای میانه به آب های آزاد است.