همشهری آنلاین، ‌ شقایق عرفی‌نژاد: «وفاق جمعی، شهر را فضای گسترده ای می‌داندکه در آن چهار عملکرد بزرگ انسانی – سکونت، کار، آمد وشد و اوقات فراغت ـ جای می‌گیرد و در عین حال شهر بستر و تجلی گاه خاطره ی جمعی است و به آن تداوم می‌بخشد. شهرها با خاطره‌های جمعی ماندگار، قوام یافته و ارتقاء می‌یابند. حس مکان، هویت و خاطره در شهر بازتعریف شده و مترادف یکدیگر به یگانگی معنایی می‌رسند، آنگاه فضاهای شهری وخاطرات جمعی را غنا می‌بخشند. به همین دلیل امروزه خلق مکان به عنوان یکی از مهم ترین اهداف طراحی شهری قلمداد می‌شود و مفهوم خاطره جمعی در یک رابطه تنگاتنگ با مفهوم مکان قرار می‌گیرد». بر اساس این تعریف سینماها حتما بخشی از خاطره جمعی یک ساکنان شهر هستند. اما در طی سال‌هایی که گذشته، بخشی از این خاطره جمعی تخریب شده و خدشه دیده است. از سینماهای لاله‌زار و سینماهایی مثل سعدی، پارس و اروپا تا سینمای خاطره انگیز عصر جدید تقاضای تغییر کاربری داده‌اند و وضعیتشان مشخص نیست. سینما مرکزی در میدان انقلاب هم سینمای دیگری است که چند سالی است کارش به تعطیلی کشیده و خبری از بازگشایی اش نیست و اگر در سایت های فروش بلیت نامش را جست وجو کنید با جمله ای روبه رو می شوید که به شما می گوید سئانسی برای اکران وجود ندارد.

سینما مرکزی را سال ۱۳۴۱ سیف‌الله کامرانی (بنیاد خیریه کامرانی) با مدیریت حسین مقیمی ‌ساخت که بعدها به سه سالن تفکیک شد و تا پایان دهه ۶۰ از مهم‌ترین سینماهای پایتخت بود. به دلیل نزدیکی‌اش به دانشگاه تهران این سینما در سئانس‌هایی محل رفت‌وآمد دانشجویانی بود که برای گذران فاصله بین دو کلاس یا بعد از تمام شدن کلاس‌هایشان در آنجا فیلم می‌دیدند، اما بیشتر از آن مراجعینش از بین قشر کارگر بودند. سینما تا شیوع کووید فعال بود، اما در حین آن به دلیل دستورالعمل‌های بهداشتی کووید، تعطیل شد و بعد از آن هم تا امروز دیگر فعالیتی نداشته و هیچ خبری هم از بازگشایی آن نیست. حالا سینمایی که با سه سالن هرچند نه پررونق اما فعال بود، ‌ بسته شده و به خیل سینماهایی پیوسته که نتوانستند در برابر پردیس‌های تازه ساز و فضای مدرنشان ایستادگی کنند.

خطراتی که حتی پردیس ها را هم تهدید می‌کند

داوود قهردار، نویسنده کتاب «سینماهای تهران، از قاجار تا امروز» در گفت‌وگویی که با ایسنا داشته در باره این سینما و تعطیلی اش گفته: «سینما مرکزی از جمله سینماهایی بود که بازگشایی‌اش ممکن نشد. این سینما در زمان بازگشایی هم جزء سینماهای اصلی و پرمخاطب بود. عواید حاصله از این فروش بلیت در این سینما خرج بنیاد خیریه کامرانی می‌شد و در دهه‌های ۴۰، ۵۰، ۶۰، ۷۰ و ۸۰ ازجمله سینماهای مهم، اصلی و پرمخاطب شهر تهران به حساب می‌آمد. بعد از بروز شرایط کرونا، سینما مرکزی، پارس و شهر تماشا در آستانه تعطیلی قرار گرفتند. شاید در طول این مدت، به‌صورت موقت باز شده باشند اما در نهایت بسته شدند.»

او در باره وضعیت سینماهایی مثل سینما مرکزی هم توضیح داده: «سینما بالاخره محل تفریح مردم است؛ جایی که می‌توانند فیلم‌های روز را تماشا کنند و وقتی محلی برای عرضه وجود نداشته باشد، مردم به سمت مجتمع‌های تجاری و پردیس‌های سینمایی به غرب و شمال تهران مراجعه کنند. از آنجا که سینما مرکزی در مرکز تهران است، همواره مخاطبان زیادی داشته است اما به‌ دلیل حمایت‌نکردن دولت از این سینماها، رو به‌ نابودی است. از دهه‌های ۳۰ و ۴۰ این روند مرسوم شد تا در محله‌های مختلف نیز سینما ساخته شود تا مردم محلی مجبور به طی ‌کردن مسافت زیادی نشوند. هم مردم تهران و هم مردمی‌ که از دیگر شهرستان‌ها به تهران می‌آمدند، با میدان انقلاب خاطره داشتند و احتمالا به سینما مرکزی هم می‌رفتند، اما مسئله بسیار مهم این است که در حال‌ حاضر، در تهران حتی سینماهای اصلی نیز در خطر تعطیلی‌اند، جدا از این که سینماهای محلی نیز مدت‌هاست در وضعیت خوبی نیستند. سینما مرکزی نیز از جمله سینماهای مجهز و به‌روز تهران است. کرونا بخش کوچکی از دلایل تعطیلی این سینما بوده است. ممیزی، مشکلات اقتصادی، کیفیت کم فیلم‌های روی پرده و مجازنبودن انتشار فیلم‌های خارجی در سینما همه و همه باعث شده تا بعضی از سینماهای اصلی شهر هم تعطیل شوند. این خطر حتی پردیس‌ها را هم تهدید می‌کند. همان‌طور که در جنوب نعمت‌آباد، سینمای کیان نیز وجود داشت که مدتی پیش تعطیل شد. سینما بخشی از سبد فرهنگی مردم است که خطر نابودی و تعطیلی آن را تهدید می‌کند. در صورتی که فضا کمی‌بازتر شود، ساخت فیلم‌های باکیفیت بهتر می‌تواند تأثیر مثبتی بر روند فروش فیلم‌ها داشته باشد. »

علاوه بر دلایلی که قهردار برای تعطیلی این سینماها برمی شمارد، ‌ بهبه نظر می‌رسد سینماهای قدیمی‌برای ادامه کارشان هیچ راهی جز بازسازی و ایجاد سالن‌هایی با رفاه و امکانات بیشتر ندارند. بسیار طبیعی است که تماشاگر ترجیح دهد در سالنی تازه‌ساخت با صندلی های راحت تر و امکانات بیشتر فیلم ببیند، ‌ تا در محیطی کهنه و با کیفیت بد صدا و تصویر. هرچند در فضای اقتصادی امروز چنین کاری اگر غیرممکن نباشد، بسیار بعید به نظر می‌رسد.