پایگاه خبری جماران، سجاد انتظاری: کارشناس مسائل خاورمیانه با اشاره به اینکه قبل از انقلاب طلبه‌های لبنانی از طرف امام موسی صدر به نجف معرفی می‌شدند، گفت: آقای محتشمی در نجف با این طلبه‌ها از جمله شهید سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله و برخی دیگر آشنا شده بود و طبیعتا لبنان هم که می‌رفت، با اینها ارتباطش بیشتر بود. بعد از اینکه اسرائیل سال 1982 به لبنان حمله و بخش زیادی از لبنان را اشغال کرد، آقای محتشمی و دوستان دیگر به این جمع‌بندی رسیدند که باید یک مقاومت اسلامی در لبنان تأسیس شود.
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با حمید قزوینی را در ادامه می‌خوانید:
مرحوم حجت‌الاسلام و المسلمین سید علی‌اکبر محتشمی‌پور نخستین سفیر جمهوری اسلامی ایران در سوریه و از جمله افراد مؤثر در تأسیس حزب الله لبنان بود و ظاهرا ارتباط نزدیکی هم با شهید سید حسن نصرالله داشته است. این ارتباط از کجا و به چه شکلی ایجاد شد؟
آقای محتشمی از قبل انقلاب که در نجف بود، گاهی به لبنان سفر داشت و در دل این سفرها و همین طور در خود نجف با روحانیون و طلبه‌های لبنانی آشنا شده بود. این رابطه کم و بیش قبل از انقلاب شکل گرفت و طلبه‌های لبنانی به دلیل اینکه نوعا از طرف امام موسی صدر به نجف معرفی می‌شدند، و اکثرا گرایش سیاسی، اجتماعی و انقلابی داشتند، طبیعتا در نجف با محافل مرتبط با امام و نهضت روحانیت مرتبط می‌شدند.
آقای محتشمی در نجف با این طلبه‌ها از جمله شهید سید عباس موسوی، سید حسن نصرالله و برخی دیگر آشنا شده بود و طبیعتا لبنان هم که می‌رفت، با اینها ارتباطش بیشتر بود. بعد از اینکه اسرائیل سال 1982 به لبنان حمله و بخش زیادی از لبنان را اشغال کرد و آقای محتشمی و دوستان دیگر به این جمع‌بندی رسیدند که باید یک مقاومت اسلامی در لبنان تأسیس شود، طبیعتا از ظرفیت‌های خود بدنه جامعه لبنان و نیروهای مذهبی و متدیّن لبنان و شیعیان باید استفاده می‌کردند.
می‌دانم که آقای محتشمی در اولین گام‌ها با یک سری از همین طلبه‌ها و روحانیون لبنان، که تعدادشان هم زیاد است، ارتباط گرفت و با آنها وارد تعامل شد برای این کار که شهید سید عباس موسوی و شهید سید حسن نصرالله در این حلقه‌های اولیه حضور داشتند و این ارتباط از زمان تأسیس بود. این را هم می‌دانم که بعد از شهادت شهید سید عباس موسوی، آقای محتشمی در رایزنی برای انتخاب سید حسن نصرالله به عنوان دبیرکل جدید، نقش ایفا کرد و مشورت داد.
مجموعا سید حسن نصرالله احترام خاصی برای ایشان قائل بود و همیشه تا روزی که آقای محتشمی در قید حیات بود، روی نظرات و مشورت‌های آقای محتشمی حساب می‌کرد و برای آنها احترام قائل بود. آقای محتشمی سال‌های اخیر که در نجف بود، همچنان مسائل حزب الله و لبنان را دنبال می‌کرد و بعضا می‌دانم که به طرق مختلف سعی می‌کرد پیام‌ها و نظرات مشورتی خودش را برای دوستان بفرستد و نوعا هم احترام می‌گذاشتند و توجه داشتند.
من فکر می‌کنم رابطه هر دو نفر برادرانه و توأم با اعتماد بود. یعنی آقای محتشمی به شدت به سید حسن نصرالله اعتماد داشت و نظرات و تشخیص‌های او در مسائل لبنان را خیلی دقیق می‌دانست و متقابلا سید حسن نصرالله هم خیلی به آقای محتشمی اعتماد داشت و برای نظراتش احترام قائل بود.
از خصوصیات دیدارهای آنها برای ما بگویید.
یک بخشی از دیدارهای سال‌های اخیر که رسمی و عمومی و طبیعتا جلوی دیگران صحبت‌های عمومی بود. دیدارهای خصوصی در یک فضای دیگری بود اما چیزی که خودم در فضای عمومی دیدم، نوعا این طوری بود که خیلی احترام قائل بودند و نشان می‌داد که بدنه حزب الله هم این احترام را حس می‌کند و به آن قائل است.
سال‌های اخیر در مسائل مربوط به داعش و شکل‌گیری حشد الشعبی هم می‌دانم که در گفت‌وگو با بعضی از بزرگان نجف و مراجع، تلاش کرد که الگوی حزب الله و روشی که در حزب الله به کار رفته و می‌رود را به این بزرگان پیشنهاد بدهد و آنها هم نوعا به این مسأله توجه داشتند.
آیا آقای محتشمی‌پور، چه در دوره‌ای که سفیر بودند و چه بعد از آن، در کمک‌هایی که جمهوری اسلامی ایران به حزب الله هم نقش داشتند؟
خیلی؛ یعنی حتی وقتی ایشان از سفارت کنار رفت، چند مرحله به عنوان نماینده جمهوری اسلامی پیگیر مسائل و قضایای لبنان شد. یعنی چند مورد را که من می‌دانم مشخصا از طرف مقامات عالی نظام و جمهوری اسلامی مأمور شد؛ با اینکه دیگر سفیر ایران هم نبود اما مأموریت پیدا کرد و در موضوعاتی که با حزب الله و مقاومت اسلامی مرتبط می‌شد، آقای محتشمی ورود کرد و با دوستان در اینجا و آنجا طرف مشورت بود.
من فکر می‌کنم ویژگی مهم آقای محتشمی در بین سیاستمداران و رجالی که با لبنان و مقاومت تعامل می‌کردند، این بود که آقای محتشمی ظرفیت‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و طایفه‌ای لبنان را خیلی خوب می‌شناخت و به آن توجه می‌کرد و این چیزی بود که خود حزب الله و سید حسن نصرالله هم بسیار به آن دقت داشتند.
ما وقتی که اینجا قضایای لبنان و جبهه مقاومت و روزهای سختی که مقاومت در گذشته داشته و امروز دارد را تحلیل می‌کنیم، باید ظرایف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، مذهبی و طایفه‌ای لبنان توجه کنیم. فکر می‌کنم امتیاز مهم آقای محتشمی این بود و این چیزی بود که سید حسن هم دقیق به آن توجه داشت و برای همین خیلی خوب می‌توانستند تحولات لبنان را تحلیل کنند.
من فکر می‌کنم آقای محتشمی روزهای خیلی سخت‌تری را در لبنان برای شکل‌گیری مقاومت گذرانده بود، ولی وقتی با او صحبت می‌کردیم و آن روزهای سخت و تلخ را روایت می‌کرد، پیدا بود که چون بستر را می‌شناختند و درک عمیقی از متن قضایا و جامعه داشتند، خیلی خوب توانسته بودند کار را پیش ببرند و خیلی تحت تأثیر فضا و سختی‌های کار قرار نگرفته بودند.
نظر شما