دکتر علیرضا هادی مدیر گروه پروتز‌های دندانی دانشگاه با اشاره به انواع روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته گفت: بیماران به دو دسته کاملا بی دندان و نیمه بی دندان دسته‌بندی می‌شوند که طبق نظر متخصص با پروتز‌های دندانی ثابت یا متحرک تحت درمان قرار می‌گیرند.

درمان دندانپزشکی در بیماران نیمه بی دندان

به گفته وی در بیماران نیمه بی دندان (افرادی که تعدادی دندان دارند) بر اساس شرایط بیمار و محل بی‌دندانی می‌توان از هر دو نوع پروتز (ثابت یا متحرک) استفاده کرد. پروتز‌های متحرک گرچه هزینه پایین‌تری نسبت به پروتز‌های ثابت دارند، اما چندان مورد پسند این افراد نیستند.

دکتر هادی با اشاره به استفاده از پروتز‌های ثابت در درمان بیماران نیمه بی دندان یادآور شد: این پروتز به شکل یک پل یا bridge به سایر دندان‌های بیمار متصل می‌شود. البته استفاده از این روش به نظر دندانپزشک بستگی دارد و ممکن است برای همه افراد قابل اجرا نباشد.

این فلوشیپ ایمپلنت درخصوص کاربرد پروتز‌های متکی بر ایمپلنت برای درمان جایگزینی دندان‌ها گفت: در این روش به ازای ریشه‌های دندان‌های ازدست رفته پیچ‌هایی به نام ایمپلنت در داخل استخوان فک بیمار تعبیه شده و روی آن روکش یا پروتز قرار می‌گیرد.

درمان بیماران کاملا بی دندان

به گفته مدیر گروه پروتز‌های دندانی دانشگاه در بیماران کاملا بی دندان می‌توان از پروتز‌های متحرک (دست دندان) و ایمپلنت‌ها استفاده کرد.

وی پروتز متحرک (دست دندان مصنوعی) را درمانی نسبتا سریع و کم هزینه برشمرد که در این روش فرد به سرعت صاحب دندان می‌شود، اما عوارضی نظیر تکان خوردن (لق شدن) پروتز و تحلیل استخوان فک را نیز در بلند مدت تجربه می‌کند که پیشنهاد می‌شود در بازه زمانی پنج تا هفت سال این پروتز‌ها تعویض شود.

دکتر علیرضا هادی استفاده از ایمپلنت را باعث افزایش ثبات و کیفیت پروتز متحرک در دهان این بیماران برشمرد.

به گفته وی در فک پایین این بیماران بین دو تا چهار ایمپلنت و در فک بالا نیز معمولا چهار ایمپلنت تعبیه می‌شود و روی آن‌ها یک پروتز متحرک (اوردنچر) قرار می‌گیرد که کاهش عوارض و مشکلات، ثبات بهتر پروتز و کنترل تحلیل استخوان فک از مزایای این روش در مقایسه با پروتز‌های متحرک است.

این متخصص پروتز‌های دندانی و ایمپلنت خاطرنشان کرد: به منظور ارتقای کیفیت درمان می‌توان با استفاده از شش یا هشت ایمپلنت برای بیمار پروتز ثابت انجام داد که بیشترین شباهت را به وضعیت با دندانی کامل دارد به نحوی که پروتز هیچ حرکتی نخواهد داشت و فرد می‌تواند جویدن با کیفیت بالا را تجربه کند.

موارد ممنوعیت درمان با پروتز‌های متکی بر ایمپلنت

دکتر هادی، دیابت کنترل نشده و مصرف دارو‌های پوکی استخوان را از موارد ممنوعیت درمان با ایمپلنت برشمرد و یادآور شد که در سایر بیماری‌ها منع مطلقی برای انجام ایمپلنت وجود ندارد.

وی دیابت کنترل نشده را باعث افزایش احتمال پس زدن ایمپلنت دانست و گفت: قبل از شروع درمان میانگین قندخون سه ماهه (HBA۱C) بیمار چک می‌شود که باید زیر هفت باشد. درصورت بالاتر بودن بیمار باید به پزشک غدد مراجعه کرده و پس از کنترل قند خون، درمان ایمپلنت انجام شود.

به گفته این عضو هیئت علمی دانشگاه پوکی استخوان مانعی برای تجویز ایمپلنت نیست، اما دارو‌های مربوط به آن ریسک جراحی ایمپلنت را افزایش می‌دهند، بنابراین با مشورت پزشک معالج باید این دارو‌ها شش ماه تا دو سال قطع شوند و پس از آن جراحی ایمپلنت انجام شود.

دکتر هادی تاکید کرد: در بازه زمانی انجام جراحی ایمپلنت تا بهبودی، مصرف دارو‌های پوکی استخوان باید قطع شود و پس از طی این دوره با هماهنگی پزشک معالج تجویز کننده بیمار می‌تواند مجدد مصرف دارو را از سربگیرد.

مدیر گروه پروتز‌های دندانی دانشگاه استعمال دخانیات را نیز از دیگر عوامل موثر در افزایش ریسک درمان ایمپلنت دانست و خاطرنشان کرد در زمان طلایی بهبود (دوهفته قبل و دو هفته پس از جراحی) باید استعمال دخانیات ترک شود تا درمان با موفقیت انجام شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه کیفیت و کمیت (بافت و حجم) استخوان فک بیمار را در موفقیت درمان ایمپلنت موثر برشمرد و یادآور شد که درصورت مناسب نبودن استخوان فک ابتدا درمان‌های جانبی (پیوند استخوان) انجام گیرد و پس از بهبود، ایمپلنت انجام می‌شود.

به گفته وی پیوند استخوان می‌تواند کوچک (استفاده از پودر استخوان) یا وسیع (برداشت استخوان از سایر نقاط بدن بیمار) انجام شود. پیوند وسیع در بیمارانی صورت می‌گیرد که مدتی طولانی از بی دندانی آن‌ها گذشته است و هرچه تحلیل استخوان بیشتر باشد درمان ایمپلنت نیز پیچیده‌تر و مشکل‌تر خواهد بود.

دکتر هادی با اشاره به این که درمان ایمپلنت ترجیحا باید پس از سن رشد (۱۸ تا ۲۵ سال) در فرد انجام شود، یادآور شد که در برخی افراد و شرایط خاص ممکن است درمان ایمپلنت زودتر انجام شود، اما شرایط بیمار مرتب پیگیری می‌شود.

ضرورت رعایت بهداشت در درمان پروتز‌های دندانی

عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به نقش مهم بهداشت دهان و دندان در سلامت افراد یادآور شد که عدم رعایت بهداشت منجر به افزایش پوسیدگی‌های دندانی، کشیدن دندان و در نهایت بی‌دندانی می‌شود.

به گفته وی افرادی که پروتز‌های دندانی پیشرفته (ایمپلنت) دارند ضمن رعایت بهداشت دهان و دندان علاوه بر مسواک باید از نخ دندان، سوپرفلاتها، دهانشویه‌ها و واترجت‌ها نیز استفاده کنند و هر شش تا ۱۲ ماه توسط دندانپزشک ویزیت شوند.

دکتر هادی به افراد جامعه توصیه کرد که با رعایت بهداشت مناسب و روزانه حداقل دو بار مسواک زدن (صبح و شب) در حفظ دندان‌های طبیعی خود کوشا باشند.

به گفته وی زمان مسواک زدن میانگین باید ۵ تا ۱۰ دقیقه باشد و حتما از مسواک نرم استفاده شود؛ زیرا مسواک‌های متوسط و زبر یا هارد در بلند مدت باعث فرسایش دندان‌ها می‌شوند.

دکتر هادی با اشاره به وجود تبلیغات گوناگون درخصوص انواع خمیردندان تاکید کرد: مسواک زدن، از نوع و برند خمیردندان بسیار مهمتر است.

وی به افراد توصیه کرد: هنگام خرید خمیردندانی را تهیه کنید که مورد تایید وزارت بهداشت و انجمن‌های داخلی و خارجی باشد. حاوی فلوراید باشد تا به تقویت مینای دندان کمک کند. البته افراد دارای دندان‌های حساس می‌توانند از خمیردندان‌های ضدحساسیت استفاده کنند.

خمیردندان‌های ذغالی را با احتیاط مصرف کنید

دکتر هادی ضمن هشدار درباره استفاده از خمیردندان‌های ذغالی گفت: در تبلیغات اعلام می‌کنند که این خمیردندان‌ها باعث سفیدی دندان می‌شود، اما متاسفانه مصرف درازمدت آن‌ها سایش دندان‌ها، ایجاد حساسیت و رنگ گرفتن دندان‌ها را حتی بیش از گذشته به دنبال خواهد داشت.

وی استفاده از نخ دندان پس از صرف غذا را بسیار مهم عنوان کرد و یادآور شد نواحی بین دندانی با مسواک تمیز نمی‌شوند و اکثر افراد به دلیل عدم استفاده از نخ دندان دچار پوسیدگی بین دندانی می‌شوند.

این متخصص دندانپزشکی، فرهنگ سازی برای رعایت بهداشت دهان و دندان به ویژه در گروه سنی شش تا ۱۲ سال را مهم دانست و خاطرنشان کرد: نهادینه شدن رعایت بهداشت دهان و دندان به منزله سرمایه گذاری با ارزش بلندمدت برای سلامت افراد جامعه است. زیرا سلامت دندان‌ها بر تغذیه وغذا خوردن و در نهایت سلامت فرد تاثیر دارد.

استفاده از واترجت‌های شستشوی دندانی برای بهبود بهداشت دهان و دندان

دکتر هادی واترجت‌های شستشوی دندانی را از ابزار کاربردی در بهداشت دندان‌ها ذکر کرد که با استفاده از فشار آب نواحی بین دندانی و لثه را تمیز می‌کند.

وی به بیماران دارای ایمپلنت، بریج‌های دندانی و مواردی از این قبیل استفاده از این ابزار را توصیه کرد؛ زیرا نخ دندان برای تمیز کردن نواحی بین دندانی آن‌ها کافی نیست.

به گفته دکتر هادی براساس بررسی‌های صورت گرفته بیمارانی که از این ابزار استفاده می‌کنند از وضعیت سلامت لثه و استخوان فک بهتری برخوردار هستند.

حتما از دهانشویه‌های فاقد الکل استفاده کنید

مدیرگروه پروتز‌های دندانی دانشگاه دهانشویه‌ها را شامل دو دسته درمانی و غیر درمانی عنوان کرد که دهانشویه درمانی (کلرهگزیدین و پروبیوتیک) توسط دندانپزشک برای هدفی خاص و مدتی مشخص و محدود تجویز می‌شود.

وی دهانشویه‌های غیردرمانی را حاوی ترکیبات مختلفی عنوان کرد و افزود: این دهانشویه‌ها حتما باید حاوی فلوراید باشند و توصیه می‌شود که در گروه سنی شش تا ۱۲ سال استفاده شود.

دکتر علیرضا هادی در خاتمه سخنان خود به افراد هشدار داد که هنگام خرید دهانشویه حتما نوع فاقد الکل را تهیه کنند. زیرا انواع الکلی با داشتن درصد بالای الکل در مواجهه با مخاط دهان باعث ایجاد مشکلات مرتبط با سرطان‌ها می‌شود.