آیا مسعود پزشکیان و همکارانش در کابینه به جای توجه به خواست عمومی و رفع فیلترینگ، اشکال را در جای دیگری یافته و دستور مقابله با سودجویان را صادر کرده‌اند؟!
به گزارش «تابناک»، نخستین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت سیزدهم در حالی برگزار شد که اخبار منعکس شده از آن، چندان به مزاج عموم خوش نیامد و انتقاداتی به دنبال داشت چراکه مسایل مطرح شده در آن نشست با چنین عناوینی در رسانه‌ها بازتاب یافت: «خبری از رفع فیلتر نیست؛ دستور پزشکیان برای رسیدگی به فروش فیلترشکن‌ها»!
تیتر‌هایی که تاکید دارند رئیس جمهور و همکارانش به جای تلاش برای تحقق یکی از وعده‌های جدی خود، به دنبال مقابله با فروشندگان ابزار‌های دور زدن فیلترینگ یا به اصلاح فیلترشکن رفته‌اند و در نتیجه، در مسیری عکس حرکت می‌کنند چراکه مقابله با فیلترشکن و فروشش یعنی اعمال کامل‌تر فیلترینگ!
اما آیا این گزاره درست است و به راستی دولت چهاردهم به جای رفع فیلتر، سنگ بنای اعمال فیلترینگ را در همان جلسه اول شورای عالی فضای مجازی گذاشته است؟ آیا چکیده مباحث مطرح شده در این جلسه، این فراز از سخنان رئیس جمهور، به روایت پایگاه اطلاع رسانی دولت است:
«دکتر پزشکیان در بخش پایانی سخنانش با اشاره به موضوع فروش فیلترشکن توسط عده‌ای سودجو، با بیان اینکه برخی با فیلترشکن فروشی پول‌های میلیاردی کسب می‌کنند که این برای کشورمان خوب نیست، دستور داد تا این مسئله حتما به شکل دقیق و جدی مورد رسیدگی قرار گرفته و تصمیم مقتضی در این مورد و به طور کلی زمینه‌های رواج چنین کسب و کاری اتخاذ شود.»
این روایت، اما مخالفانی دارد که بر این باورند در گزارش مباحث مطرح شده در جلسه شورای عالی فضای مجازی به ریاست پزشکیان، اشتباه‌هایی رقم خورده است و این مسایل موجب شده که برخلاف رای و دیدگاه دولت مردان و وعده هایشان، این دست اخبار منتشر شود و برخی را شوک زده کند.
«رئیس جمهور از اول با فیلترینگ مشکل داشته و انتظار اجتماعی هم این است که رفع فیلتر در دستور کار قرار گیرد. البته نظر دولت هم این است؛ هم رئیس جمهور و هم بقیه اعضای دولت از جمله وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات که اخیرا در دیدار با فعالان فضای مجازی بر این مهم تاکید کرده است.»
سیدعلی پورطباطبایی، روزنامه‌نگار و کنشگر فضای مجازی با بیان این نکات به «تابناک» می‌گوید: احتمالا در جلسه شورای عالی فضای مجازی، در کنار بحث‌های دیگر، بحث‌های جدی هم درباره یکی از هزینه‌های فیلترینگ برای مردم، یعنی خرید فیلترشکن مطرح شده و رئیس جمهور هم تاکید کرده که بساط این ماجرا را جمع کنید و زمینه‌های ماجرا را از بین ببرید.
وی می‌افزاید: این برداشت غلط است که بگوییم رئیس جمهور خواستار برچیدن بساط فیلترشکن‌ها شده، بلکه وقتی ایشان گفته زمینه ماجرا باید از بین برود، یعنی به درستی به فیلترینگ اشاره کرده که زمینه فروش فیلترشکن و آسیب‌های مشابه است؛ پزشکیان مثل قبل خواستار مقابله با فیلترینگ است، همان گونه که دیگر اعضای دولت چنین خواسته‌ای دارند.
اما اگر خواسته دولت این است، چرا در این مسیر گامی برنداشته و هیچ چیز تغییر نکرده است؟ پورطباطبایی در پاسخ به این سوال می‌گوید: اول از همه باید دقت کنیم و بدانیم که بسیاری از تصمیم‌گیران این عرصه و آنهایی که مسبب این وضعیت هستند، هنوز در مسند کار حضور دارند و تغییرات در این حوزه انجام نشده است و باید منتظر از راه رسیدنشان باشیم.
وی می‌افزاید: نکته مهم بعدی که باید مدنظر قرار گیرد این است که رویه دولت، تغییر سریع و فوری نیست، بلکه به دنبال دایر کردن روالی ثابت و یکسان شدن رویه‌ها هستند تا این گونه نباشد که به یکباره یک نهاد و یا حتی یک فرد (مثل قاضی‌ای که تلگرام را فیلتر کرد!) بتواند تصمیم به فیلترینگ یک پلتفرم یا سکو بگیرد. به عبارتی، دولت به دنبال راهی است که این امر را از وضعیت سلیقه‌ای و تصمیمات یکباره و دفعتا، خارج کند.
این کنشگر فضای مجازی در ادامه می‌گوید: قبلا هر نهادی می‌توانست حکم دهد و پلتفرم‌های داخلی را ببندد، اما الان این امر رویه مشخصی دارد و بستن این پلتفرم‌ها تنها با طی کردن رویه قانونی مشخص شده، ممکن است. آنچه دولت چهاردهم دنبالش است، این است که این رویه برای سایر پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی هم اعمال شود و حتی فراتر از آن، مرجع تصمیم گیری در این حوزه، شورای عالی فضای مجازی باشد، در حالی که اکنون این گونه نیست و در جا‌های دیگر تصمیم گرفته می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا بازتاب چنین رویکردی در خبر منعکس شده از جلسه شورای عالی دیده نمی‌شود و آیا در نتیجه بازخورد‌های انتقادی به این مساله، دولت مردان متوجه حساسیت افکار عمومی به این ماجرا شده‌اند؟، می‌گوید: قطعا این گونه است، اما وقتی از ضرورت تغییر در شورای عالی سخن به میان می‌آید، بخشی از آن به همین دلیل است که می‌بینیم به فاصله کوتاهی از حملات موشکی کشورمان، چنین روایت مخدوشی از شورا مخابره می‌شود و این گونه القا می‌کنند که خبری از رفع فیلتر نیست!
پورطباطبایی در پایان می‌افزاید: شورای عالی فضای مجازی نیازمند پوست اندازی هم در سطح منصوبان و هم در سطح آرایش و ساختار است و بر این اساس، آنچه واضح است این است که نباید در کوتاه مدت منتظر رفع فیلترینگ باشیم، اما چیزی که می‌توان در کوتاه مدت و در بازه یکی دو ماهه انتظارش را کشید، تغییر رویه‌هاست که البته کار اساسی و مهم‌تر است؛ این چیزی است که ما از دولت انتظار داریم.