نورنیوز-گروه سیاسی: مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور ایران ۱۱ مهرماه و در دومین سفر رسمی خود به منظور شرکت در همایش گفت‌وگوی همکاری آسیایی به دوحه قطر سفر کرد. مجمع گفت‌وگوی آسیایی یکی از مهمترین و معتبرترین نهادهای این قاره است که در راستای افزایش همکاری کشورهای آسیایی در همه زمینه‌ها، در ژوئن ۲۰۰۲ از سوی تایلند پایه‌گذاری شد. اعضای این نهاد گفت‌وگو محور در تلاش هستند تا با ادغام دیگر مجامع آسیایی چون شورای همکاری کشورهای عرب خلیج فارس و اتحادیه اقتصادی اوراسیا، به عنوان نهادی مادر برای آسیا تبدیل شود. تهران از مهرماه ۱۴۰۲ به مدت یکسال ریاست این سازمان را برعهده داشت و سفر رئیس‌جمهور به قطر برای شرکت در اجلاس جدید مجمع گفت‌وگوی آسیایی فرصتی قابل توجه در زمانی مهم است تا جمهوری اسلامی ایران به بهترین شکل دیدگاه‌های خود درباره موضوعات مختلف را ارائه و ایده‌های خود را توضیح دهد.

رئیس‌جمهور در این نشست با اشاره به اینکه نگاه به آسیا، همواره مورد توجه جمهوری اسلامی ایران بوده است و امروز آسیا در شبکه تجارت جهانی، جایگاه بالایی دارد، تصریح کرد: بزرگترین پروژه‌های اقتصادی جهان، مراکز مالی، نوآوری، فنآوری و تجاری دنیا، پرجمعیت ترین بازارهای مصرف در جهان، غنی‌ترین منابع طبیعی و انرژی جهان و مهمترین کریدورهای ریلی و دریایی در پهنه جغرافیایی شرق دور تا خلیج فارس، در این قاره قرار دارند و هر روز بر وسعت آن افزوده می‌شود.

مسعود پزشکیان بخش مهم دیگری از سخنان خود را به موضوع فلسطین و جنایات اسرائیل اختصاص داد و گفت: بنیاد رژیم صهیونیستی بر ترور، جنگ افروزی و نسل‌کشی قرار دارد وما حمایت از گروه‌های مقاومت را تا زمان رهایی فلسطین عزیز وظیفه انسانی خود می‌دانیم و برای حمایت از آرمان قدس شریف با تمام قوا ایستاده‌ایم.

مجمع گفت‌وگوی آسیا اما تنها تریبون ایران در این سفر نبود و تهران در سه نشست مختلف به سه هدف مهم دست یافت.

شورای همکاری خلیج فارس و حضور معنادار ایران 

ایده گفت‌وگو و رفع سوتفاهمات موجود با کشورهی عضو شورای همکاری خلیج فارس، یکی از مهمترین ایده‌های مطرح و اجرا شده در قطر بود. وزراى خارجه ایران و کشورهاى عضو شوراى همکارى امروز در نشستی، آخرین تحولات منطقه‌ای و بین المللی را مورد بحث و گفتگو قرار داده و بر همگرایی و همکاری کشورهای منطقه با یکدیگر در زمینه های مختلف تاکید کردند. در این نشست که به ریاست شیخ محمد بن عبدالرحمن بن جاسم آل ثانی نخست وزیر و وزیر خارجه قطر برگزار شد، وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و کشورهای شورای همکاری با بررسى تحولات منطقه، بر ادامه گفتگوهای دوجانبه و چندجانبه در جهت تقویت روابط فیمابین و یافتن راه های همکاری در جهت رشد و شکوفایی منطقه تأکید نمودند.

سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه ضمن استقبال از برگزاری این نشست، بر اهتمام دائمی کشورمان به همسایگان و توسعه همکارى هاى منطقه ای و حرکت در جهت ایجاد منطقه قوی با مشارکت همه کشورهای منطقه تأکید کرد. وزیر امور خارجه توسعه و پیشرفت منطقه را در گرو ثبات و امنیت آن دانست و ابراز امیدواری کرد با همکارى و هم افزایى کشورهاى منطقه، امنیت و توسعه منطقه تامین گردد.

حضور وزیر امور خارجه ایران در این نشست با توجه به برخی تنش‌ها در روابط برخی از این کشورها با ایران و حتی با یکدیگر اهمیت ویژه دارد و این موضوع زمانی قابل توجه است که تهران در بحبوحه درگیری‌های خود با رژیم صهیونیستی، با کشورهای منطقه و همسایگان خود در تعامل است حتی بهتر از گذشته. از سوی دیگر حضور در این نشست و گفت‌وگو با وزرای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس، با توجه به رویکرد ایران در همراهی و همدلی با همسایگان خود می‌تواند ابهامات موجود در روابط را برطرف و به برخی از تنش‌ها پایان دهد.

دیدار با وزیرخارجه عربستان/پایان پرونده‌های باز

وزیر امور خارجه عربستان در حاشیه اجلاس مجمع همکاری آسیا با رئیس‌جمهور ایران دیدار و گفت‌وگو کرد.  بن فرحان هم در حاشیه اجلاس ضمن ابلاغ سلام‌های گرم ولیعهد عربستان به پزشکیان و تاکید بر عزم این کشور برای توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران گفت: ما بنا داریم صفحه اختلاف نظرها میان دو کشور را برای همیشه ببندیم و مانند دو کشور دوست و برادر به حل مسائل و توسعه روابط میان خود بپردازیم.

رئیس‌جمهور ایران هم عربستان را کشور برادر ایران خواند و بر همراهی دو کشور تاکید کرد و گفت:  نباید نسبت به رنج و آوارگی مردم غزه و لبنان در برابر حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی بی تفاوت باشیم، اگر امروز رژیم صهیونیستی به خود جرات جنایت و نسل‌کشی در غزه را داده، ناشی از چند دستگی و بی‌تفاوتی کشورهای اسلامی است و اگر در مقابله با این تجاوزگری متحد و یکپارچه نشویم، فردا نوبت دیگر شهرها و کشورهای اسلامی است.

تهران و ریاض در سال‌های نه‌چندان دور سطح گسترده‌ای از تنش و درپی آن سردی در روابط را تجربه کردند. این سردی تا اسفند 1401 ادامه داشت  اما در پی میانجیگری چین، روابط ایران و عربستان به سطح عادی بازگشت. به نظر می‌رسد هر دو کشور برای تداوم این شرایط و حتی گرمی روابط تمایل محسوسی نشان می‌دهند و با توجه به اهمیت سیاست ریاض در منطقه و تاثیر آن بر دیگر کشورهای عربی، این تمایل یا به تعبیر فرحان تلاش برای بستن تمام پرونده تنش می‌تواند برای ریاض و تهران راهگشا باشد. اعلام رسمی این مهم درسفر پزشکیان به دوحه و در میانه یک بحران منطقه‌ای که رژیم صهیونیستی ایجاد کرده هم برای تل‌آویو و هم غرب ارسال پیام مهمی است، پیامی که تصریح می‌دارد عربستان و کشورهای منطقه به هیچ عنوان نمی‌خواهند قربانی ماجراجویی‌های اسرائیل و زیاده‌خواهی‌های آمریکا قرار گیرند و این همان چیزی است که تهران از آن‌ها می خواهد.

دیدار با امیر قطر/فرصتی برای ارتقای اقتصادی روابط 

رئیس جمهور روز چهارشنبه و در صدر هیاتی دیپلماتیک وارد قطر شد و مورد استقبال رسمی «شیخ تمیم بن حمد آل ثانی» امیر این کشور قرار گرفت.  پزشکیان در نشست خبری مشترک با امیر قطر با تاکید بر اینکه ایران به دنبال جنگ نیست، تصریح کرد: امنیت منطقه، امنیت همه مسلمانان است. امیر قطر هم در این کنفرانس خبری مشترک بر حمایت کشورش از کاهش تنش و محافظت از صلح و امنیت منطقه تاکید کرد و افزود: پیش از این درباره حمله اسرائیل به لبنان هشدار داده بودیم. متاسفانه علی‌رغم تلاش‌های دولت قطر برای کاهش تنش، حملات رژیم اسرائیل رو به افزایش است.

حضور رئیس‌جمهور ایران در منزل شخصی امیر قطر و پذیرایی متفاوت وی از پزشکیان در رسانه‌های خبری مورد توجه قرار گرفت و نشان داد، دیپلماسی عمومی شخص پزشکیان همان‌طور که در بغداد و اربیل بسیاری از مشکلات روابط دوجانبه را کاهش داد یا برطرف کرد. در قطر هم می‌تواند مسیری تازه در روابط دوجانبه تهران و دوحه بگشاید.

در سفر رئیس‌جمهور به قطر مقامات عالی‌رتبه دو کشور۶ سند و یادداشت تفاهم همکاری در بخش‌های مختلف اقتصادی و تجاری، فرهنگی، آموزشی و ورزشی به امضا رساندند. همکاری در طرح توسعه بند دیر، بهداشت، رفاه و تجارت زنده، برنامه اجرایی همکاری‌های فرهنگی تا پایان سال ۱۴۰۵ و برنامه اجرایی همکاری‌های ورزشی تا سال ۲۰۲۶ از جمله مهمترین اسناد همکاری میان دو کشور بود که توسط وزرای نیرو، امور خارجه و ورزش و جوانان جمهوری اسلامی ایران با همتایان قطری به امضا رسید.

روابط میان ایران و قطر در سال‌های اخیر و با توجه به اینکه دوحه در تلاش است تا به یکی از میانجیگران روابط ایران و غرب تبدیل شود، با رشد سیاسی همراه بوده است و شاید به همین دلیل است که بسیاری از پیام‌های رد و بدل شده درباره تنش نظامی ایران و اسرائیل در این سفر و از سوی قطر بوده است. با این همه روابط دو کشور نیازمند و البته مستعد ارتقا در سطح اقتصادی است که با توجه به تاکید و اهتمام ویژه رئیس جمهور به موضوع اقتصاد و معیشت مردم و اسناد امضا شده، دیگر دستاور این سفر را هم می‌توان افزایش تراز تجاری ایران و قطر در آینده ای نه چندان دور دانست.

مجمع گفت‌وگوی آسیا، نشست شورای همکاری خلیج‌فارس و دیدار با سران و مقامات کشورهای مختلف، سه عرصه در دوحه قطر بود که رئیس‌جمهور و تیم دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران توانست به اهداف خود در آن‌ها دست یابد. با توجه به تمام متغییرهای امروز منطقه اما این تحقق اهداف در مقطع کنونی، به پشتوانه وعده‌ای صادق بوده است که شامگاه سه‌شنبه در قالب ۲۰۰ موشک بالستیک و غیر بالستیک بر سر پایگاه‌های نظامی اسرائیل ریخته شد تا پاسخی به جنایات این رژیم باشد. توان دستگاه دیپلماسی در حال حاضر متاثر از توان دستگاه نظامی و میدانی ایران است، گرچه در آینده‌ای نه چندان دور توان دستگاه دیپلماسی می‌تواند تاثیرگذار در توسعه دفاعی-نظامی ایران باشد اما امروز ایران در دو میدان ایستاده و تاکید می‌کند که در برابر اسرائیل خویشتندار نخواهد بود و صبر استراتژیک تهران به پایان رسیده است.