اتریوم یک شبکه دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک‌چین است که به افراد اجازه می‌دهد برنامه‌ها و قراردادها را بدون نیاز به واسطه اجرا کنند. این رمزدارایی از یک ارز دیجیتال به نام اتر (ETH) استفاده می‌کند که برای پرداخت هزینه‌های تراکنش‌ها و اجرای قراردادها در شبکه به‌کار می‌رود. به همین دلیل، اتریوم نه‌تنها یک ارز دیجیتال است، بلکه بستری برای توسعه برنامه‌های جدید و نوآورانه در زمینه‌های مختلف، از جمله امور مالی، بازی، و مالکیت دارایی‌های دیجیتال به شمار می‌رود. شبکه اتریوم از زمان عرضه در سال۲۰۱۵ تا به امروز فراز و نشیب‌های مختلفی از جمله هاردفورک را تجربه کرده است. با این حال، این شبکه همچنان به‌عنوان پادشاه امور مالی غیرمتمرکز و قرارداد‌های هوشمند شناخته می‌شود و امروزه میزبان صد‌ها برنامه متنوع بلاک‌چینی است.

عرضه شبکه اتریوم به‌عنوان نقطه عطفی در چشم‌انداز بلاک‌چین به شمار می‌رود؛ زیرا به توسعه‌دهندگان توانایی ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز و قرارداد‌های هوشمند مستقل را داد. شبکه اتریوم به هدف نمایش قدرت واقعی بلاک‌چین و کاربرد‌های آن توسعه یافت و در دستیابی به این هدف کاملا موفق بوده است؛ درحالی‌که در سال‌های ابتدایی ارز‌های دیجیتال صرفا به‌عنوان ابزاری برای انجام معاملات و سرمایه‌گذاری دیده می‌شدند، اتریوم نشان داد که فناوری زیربنایی این دارایی‌های دیجیتال می‌تواند در زندگی روزمره و در بسیاری از خدمات کوچک و بزرگ کاربرد‌های خود را داشته باشد.

با وجود تمام این موارد، شبکه اتریوم همواره از مشکلات بزرگی از جمله مقیاس‌پذیری ضعیف و کارمزد‌های بالا رنج برده است. این شرایط مسیر را برای عرضه و محبوبیت رقبای این شبکه هموار کرد و طی سال‌های گذشته شبکه‌های مشابهی مانند سولانا، کاردانو و تون فعالیت خود را آغاز کرده‌اند. این شبکه‌ها با پشتیبانی از قرارداد‌های هوشمند، همانند اتریوم میزبانی برای برنامه‌های غیرمتمرکز هستند و در نگاه اول با سرعت بالا و کارمزد‌های کمتر گزینه‌ای بهتر و جذاب‌تر به شمار ‌می‌روند. با این حال اتریوم همچنان در صدر فضای غیرمتمرکز باقی مانده است و حتی بهترین گزینه‌ها نیز نتوانسته‌اند تا جایگاه این ارز دیجیتال را در فضای غیرمتمرکز و به‌طور کلی بازار ارز‌های دیجیتال متزلزل کنند؛ شرایطی که تصادفی نبوده است و تیم اتریوم در حال مشاهده نتیجه تلاش‌های خود هستند.

پایه‌های تخت پادشاهی اتریوم

توسعه و ارتقا‌های مکرر یکی از دلایل اصلی توانایی اتریوم برای حفظ سلطه خود بر فضای غیرمتمرکز به شمار می‌رود. تیم شبکه اتریوم از اعتبار بسیار زیادی در بازار ارز‌های دیجیتال برخوردار هستند و هر ساله ارتقا‌های مختلفی را برای بهبود شرایط شبکه اتریوم عرضه می‌کنند. این تیم برای اجرای ایده‌های بزرگ و پرخطر نیز ابایی ندارند و در اواخر سال۲۰۲۲، الگوریتم اجماع شبکه را از اثبات کار به اثبات سهام تغییر دادند. این به‌روزرسانی که مرج نام گرفت، یکی از بزرگ‌ترین و مورد انتظارترین ارتقا‌ها در تاریخ بلاک‌چین به شمار می‌رود و باعث شد تا راه برای بهبود قابل توجه مقیاس‌پذیری شبکه و همچنین کاهش شدید انرژی مصرفی آن هموار شود. علاوه بر ارتقا‌های شبکه اصلی، ماشین مجازی اتریوم نیز برگ برنده دیگر آن به شمار می‌رود که یک محیط کامل و پیشرفته برای اجرای قرارداد‌های هوشمند فراهم می‌کند و امروزه به‌طور گسترده در شبکه‌های مختلف بلاک‌چینی و پروژه‌های غیرمتمرکز مورد استفاده قرار گرفته است. موفقیت این ماشین مجازی و سازگاری آن با سایر زنجیره‌های بلاک‌چینی، اتریوم را به ستون فقرات حوزه امور مالی غیرمتمرکز، توکن‌های غیرمثلی و برنامه‌های غیرمتمرکز تبدیل کرده است.

این پیشرفت‌ها و ویژگی‌ها اتریوم را از رقبای خود جلوتر نگه داشته است و تضمین می‌کند که حتی با کارمزد‌های بالاتر و سرعت تراکنش کمتر، کاربران همچنان اتریوم را به‌دلیل امنیت، اعتبار بالا و اکوسیستم بزرگ و فعال آن انتخاب می‌کنند. ناگفته نماند که حفظ جایگاه اتریوم به‌معنای کاهش محبوبیت و افت جایگاه بیت‌کوین به‌عنوان اولین و محبوب‌ترین رمزدارایی‌  بازار کریپتو نبوده و اتریوم تاج و تخت خود را همچنان به‌عنوان دومین رمز ارز محبوب بازار حفظ  کرده است.

تلاش رقبا

طی چند سال گذشته و در نتیجه مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم، تعدادی از شبکه‌های بلاک‌چینی رقیب ظهور کرده‌اند که برخی از محبوب‌ترین آنها سولانا، کاردانو و تون نام دارند. درحالی‌که هرکدام از این شبکه‌ها برتری‌هایی نسبت به اتریوم دارند و راه‌حل‌هایی برای نقاط ضعف این شبکه ارائه می‌کنند، اما تمام این شبکه‌ها نیز با چالش‌های منحصر به فرد خود روبه‌رو هستند که مانع از کاهش قدرت اتریوم در فضای غیرمتمرکز شده است.

به‌عنوان مثال شبکه سولانا به‌دلیل سرعت بالای تراکنش‌ها، کارمزد‌های بسیار کم و توان بالای پردازش اطلاعات مورد توجه کاربران قرار گرفته است. به همین دلیل این شبکه معمولا در جایگاه ۵ارز دیجیتال برتر بازار قرار دارد و گزینه محبوبی برای سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود. با وجود این، سولانا خطر قابل توجهی برای اتریوم نیست؛ زیرا قطعی‌های مداوم طی چند سال گذشته نگرانی‌هایی را درباره انعطاف‌پذیری و توانایی شبکه برای مدیریت حجم بالای تراکنش در دوره‌های شلوغ بازار ایجاد کرده است. عدم اطمینان به قابلیت‌ها و امنیت یک شبکه، مانع از ورود سرمایه‌گذاران بزرگ، توسعه‌دهندگان فعال و عرضه پروژه‌های مختلف غیرمتمرکز می‌شود که آسیب‌های بزرگی برای جایگاه سولانا در حوزه غیرمتمرکز به همراه داشته است.

کاردانو رقیب قدیمی‌تری برای اتریوم به شمار می‌رود که توسط چارلز هاسکینسون، یکی از بنیان‌گذاران اتریوم عرضه شد. درحالی‌که در سال‌های ابتدای فعالیت کاردانو از مقیاس‌پذیری بهتر و کارمزد‌های کمتر برخوردار بود، اما روند توسعه کاردانو به کندی دنبال شد و امروزه به‌دلیل اصلی انتقاد از این شبکه تبدیل شده است. طی سال‌های گذشته درحالی‌که اتریوم به ارتقا و پیشرفت‌های مداوم ادامه داد، کاردانو عقب ماند و اضافه شدن برخی ویژگی‌ها با تاخیر چندین ساله همراه بوده‌اند. در نتیجه بسیاری از کاربران و توسعه‌دهندگان به مسیر آینده این شبکه امیدوار نیستند و معتقد هستند که بسیاری از برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده عملی نخواهند شد. بنابراین درحالی‌که روند توسعه کاردانو هنوز ادامه دارد و ارز دیجیتال آن از جایگاه بسیار خوبی در بازار برخوردار است، اما اعتماد توسعه‌دهندگان به این شبکه از دست رفته است و هم اکنون برنامه‌های قابل توجهی در اکوسیستم کاردانو عرضه نشده و مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.

یکی دیگر از رقبای اتریوم تون نام دارد که گزینه‌ای قدرتمند و جذاب به شمار می‌رود. این شبکه بلاک‌چینی جدید توانایی بالایی در پردازش تراکنش‌ها دارد و کارمزد‌های پایینی را ارائه می‌دهد. ارائه ابزار‌های متنوع به توسعه‌دهندگان، کارمزد‌های پایین و برخورداری از حمایت پیام‌رسان بزرگ و محبوب تلگرام باعث شده است تا این شبکه امروزه به گزینه محبوبی برای عرضه پروژه‌های جدید تبدیل شود.

با این حال، تون در حال حاضر همچنان یک شبکه نسبتا جدید به شمار می‌رود و هنوز جامعه توسعه‌دهندگان و اکوسیستم فعالی که در اتریوم دیده می‌شود، به‌دست نیاورده است.

علاوه بر آن، عرضه برخی ایردراپ‌های جدید مانند همستر کامبت و داگز بر بستر شبکه تون نشان داد که با وجود ادعا‌های توان پردازش حجم بالای تراکنش‌ها، این شبکه نیز ممکن است همانند سولانا با مشکلات قطعی‌های چندساعته مواجه شود و در عمل توان پردازش آن بسیار کمتر از عدد‌های اعلامی است. در صورت ادامه یافتن این شرایط، تون نیز نمی‌تواند رقیب قدرتمند و بلندمدتی برای اتریوم باشد و تاثیر چندانی بر جایگاه آن بر بازار ارز‌های دیجیتال نخواهد گذاشت.

در مجموع درحالی‌که اتریوم مشکلات و ضعف‌های آشکار و بزرگ خود را دارد، اما همچنان به لطف امنیت بالا، ارتقا‌های مداوم و اکوسیستم بزرگ و فعال خود بر فضای غیرمتمرکز تسلط دارد. رقبای این شبکه مانند سولانا و تون با وجود تمام مزایا و راه‌حل‌های خود، چالش‌های منحصر به فرد خود را دارند و تا به امروز گزینه‌ای در بازار دیده نمی‌شود که بتواند جایگاه اتریوم را در معرض خطر قرار دهد.

با پیشرفت فناوری بلاک‌چین و ظهور نوآوری و ارتقا‌های جدید در شبکه اتریوم، قابل پیش‌بینی است که این شبکه فاصله خود را با رقبای قدیمی بیشتر می‌کند و گزینه‌های جدید نیز کار بسیاری سختی برای به چالش کشیدن دومین ارز دیجیتال برتر بازار دارند؛ در نتیجه اتریوم طی حداقل چند سال آینده احتمالا تاج پادشاهی خود را بر فضای غیرمتمرکز حفظ خواهد کرد.