‌به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عبدالله اسدی، مدیرکل حوزه ریاست و امور بین‌الملل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در گفت‌وگو با روابط عمومی این سازمان درباره تغییرات در شیوه‌نامه عضویت در کتابخانه ملی اظهار کرد: پس از انتشار شیوه‌نامه جدید عضویت کتابخانه ملی، ریاست سازمان دستور گردآوری و بررسی نقدها و پیشنهادات را دادند و موضوع در دستور کار کمیته عضویت و نیز شورای معاونین سازمان قرار گرفت. در نهایت با مشورت اعضای شورای معاونان، برخی بخش‌های شیوه نامه به تدریج اصلاح شده و به تصویب شورا رسیده است.

وی ادامه داد: این فرایند هنوز ادامه دارد و شیوه نامه نهایی پس از پایان فرایند و تصویب کل شیوه‌نامه، به صورت یکپارچه در پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان جایگزین خواهد شد اما مقرر است که مواد و تبصره های ویرایش شده، از همین زمان تصویب مورد اجرا قرار بگیرد و مبنای عمل باشد.‌

تغییرات در عضویت دانشجویان ارشد و دکتری

مدیرکل حوزه ریاست و امور بین‌الملل کتابخانه ملی با بیان اینکه یکی از تغییرات شیوه نامه درباره عضویت دانشجویان ارشد و دکتری است. در تغییرات جدید دانشجویانی که واحد پایان‌نامه را انتخاب کرده‌اند، می‌توانند برای آماده کردن پیشنهاده پژوهشی (پروپزال) خود، به مدت سه ماه، عضویت موقت داشته باشند و دانشجویانی که پیشنهاده آن‌ها به تصویب رسیده است به مدت یک‌سال می‌توانند از عضویت کتابخانه ملی استفاده کنند که البته قابل تمدید است. درباره دانشجویان دکتری حرفه‌ای نیز از ترم ۹ به بعد این امکان فراهم است.

تدابیری برای عضویت نویسندگان و اهالی فرهنگ

اسدی درپاسخ به این مطلب که یکی از مطالبات اهالی فرهنگ و ادب و نویسندگان، عضویت آنها فارغ از مدرک تحصیلی شان است، گفت: نویسندگان و اهالی فرهنگ که دارای پروپزال مصوب کارشناسی ارشد و یا رتبه‌های بعد از آن هستند که تکلیفشان در شیوه‌نامه روشن است و می‌توانند عضویت داشته باشند. اما آن‌هایی که دارای مدرک کارشناسی هستند اگر از برندگان جایزه جشنواره‌های ملّی و بین‌المللی معتبر از قبیلِ فارابی و خوارزمی و کتاب سال جمهوری اسلامی باشند عضویت پژوهشی خواهند داشت و اگر از پدیدآورندگان کتب علمی و فرهنگی معتبر باشند منوط به بررسی اثر و تایید کمیته عضویت سازمان امکان عضویت در کتابخانه ملی را دارند.

تغییرات شیوه‌نامه با هدف تأمین منافع حداکثر جامعه مخاطب

مدیرکل حوزه ریاست و امور بین‌الملل کتابخانه ملی در توضیح سایر تغییرات شیوه‌نامه عضویت گفت: تغییرات شیوه‌نامه با هدف تامین منافع حداکثر جامعه مخاطب و با درنظر گرفتن ظرفیت‌ها و امکاناتی است که کتابخانه ملی از نظر زیرساختی، فضا، مکان و چهارچوب‌های قانونی که با آن مواجه است؛ اعمال شده است. البته در اظهارنظرها باید به تفاوت کارویژۀ کتابخانه ملی با کارویژۀ کتابخانه‌های تخصصی و دانشگاهی و عمومی توجه داشته باشیم. شما می‌دانید که هر کشور تعداد متعددی از انواع کتابخانه‌ها را دارد اما تنها یک کتابخانه ملی در هر کشور وجود دارد. ماموریت اصلی کتابخانه ملی و وظایف و سیاست‌های آن، مشخص است و کارکرد عمومی‌تری که بعضاً از آن توقع می‌رود، می‌تواند در تعارض با کارویژه اصلی آن قرار بگیرد.

کارکرد پژوهشی کتابخانه ملی و ماجرای عضویت با مدرک کارشناسی

اسدی با بیان اینکه کتابخانه ملی طبق اساسنامه موسسه‌ای علمی، تحقیقاتی و خدماتی است و ظرفیت پژوهشی و مخازنی که در آن متراکم شده باید در قضاوت‌ها مورد توجه باشد. بخش زیادی از نیازهای علمی دانشجویان از کارشناسی تا ارشد به طوری است که کتابخانه ملی برای آنها مزیت ویژه‌ای ندارد و هرآنچه نیاز دارند را می‌توانند از انواع کتابخانه‌های سطح شهر تامین کنند. حالا فرض کنید اگر عموم مردم بیایند و بدون هیچ محدودیتی مانند کتابخانه‌های عمومی و کتابخانه های فرهنگسراها و مساجد در کتابخانه ملی خدمت بگیرند چه اتفاقی می‌افتد؟

وی افزود: در کشور بیش از سه هزار کتابخانه عمومی و بیش از ۱۰ باب کتابخانه غنی دانشگاهی داریم اما فقط یک کتابخانه ملی داریم! طبیعی است که کشور خدمات خود را به نحوی توزیع کند که بهترین کارایی را داشته باشد. به این دلایل است که یکی از محدودیت‌هایی که در شیوه‌نامه اعمال شده درباره افراد دارای مدرک کارشناسی است. البته همین افراد هم درصورت داشتن مقاله علمی پژوهشی یا مقاله جدید یا معریف از سوی بنیاد نخبگان می‌توانندعضویت شان تمدید کنند. همچنین این گروه اگر از پدیدآورندگان کتب علمی و فرهنگی معتبر باشند با شرایطی می‌توانند عضو کتابخانه ملی باشند. قهرمانان ورزشی در سطح ملّی و جهانی یا دارندگان مدارک درجه دو و سه هنری نیز می‌توانند عضو باشند. اما قبول کنید که اگر هیچکدام از این ویژگی‌ها را نداشته باشند کتابخانه دانشگاه یا کتابخانه عمومی از کفایت لازم برای رفع نیازهای این کاربران برخوردار است.

تغییراتی ویژه معلولین و توان‌خواهان

مدیرکل سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با اشاره به حذف بند معلولین جسمی حرکتی، نابینایان و کم بینایان و ناشنوایان در شیوه‌نامه جدید که مورد انتقاد دلسوزان و دغدغه‌مندان قرار گرفت، گفت: معماری کتابخانه ملی، معماری منحصر به فرد و پیچیده‌ای است که در زمره بناهای فرهنگی کشور محسوب می‌شود. اما این پیچیدگی و عدم وجود تسهیلات رفاهی برای معلولین عزیزمان از ابتدای ساخت کتابخانه در آن وجود داشته و در تمامی مدیریت‌ها و دولت‌ها به عنوان یک محدودیت مورد اعتراض مراجعین بوده است؛ منظورم مواردی مثل سطوح شیب‌دار مناسب یا بعضی لوازم تسهیلگری است. سازمان البته در بودجه ۱۴۰۴ هزینه‌ای برای مناسب‌سازی فضای کتابخانه ملی برای این قشر عزیز پیش‌بینی کرده است.

وی در ادامه افزود: این محدودیت‌ها موجب شد تا برای رفاه حال دوستانی که دارای معلولیت جسمی حرکتی هستند، خدمات دیجیتال برای تمامی آنها بدون محدودیت مدرک ارائه شود. نابینایان و کم‌بینایان عزیز هم با مدرک دیپلم می‌توانند به مدت یک‌سال عضو کتابخانه ملی شده از تالار رودکی و خدمات دیجیتال استفاده کنند که با ضوابطی قابل تمدید است.

مدیرکل حوزه ریاست، روابط عمومی امور بین‌الملل سازمان در پایان تاکید کرد: شیوه نامه جدید به تدریج در حال اصلاح است و تقریباً در هر جلسه شورای معاونین سازمان در کنار سایر دستورات این دستور هم قرار دارد و هر ماده، پس از تصویب اجرایی می‌شود. این تغییرات پس از تکمیل کل شیوه نامه، به صورت رسمی از طریق رسانه‌های سازمان به اطلاع عموم خواهد رسید.