خبرگزاری مهر -گروه استان ها: استان ایلام به عنوان یکی از استان‌های زاگرس نشین از اقلیم متنوع و چهار فصل برخوردار است؛ جنگل‌های این استان از گونه‌های مختلف شامل درختان بلوط، که بیشترین پوشش گیاهی را در استان تشکیل می‌دهد، بنه یا پسته کوهی، انجیر کوهی، گیلاس وحشی، زالزالک و … تشکیل شده‌است.

درختان کهنسال این استان به عنوان مهمترین ذخایر ژنتیکی کشور از جایگاه و اهمیت زیادی از جنبه های مختلف اکولوژیکی، اکوتوریسم و حتی تاریخی برخوردارند.

با این حال در سنوات اخیر با توجه به تغییر اقلیم و خشکسالی های متعدد طی دو دهه گذشته جنگل های استان به شدت دچار تنش رطوبتی و به دنبال آن مورد هجوم آفات و بیماری‌ها قرار گرفته و از طرفی عوامل انسانی فشار مضاعفی بر پیکره آن وارد کرده، بطوریکه این کهن زیست بوم در معرض خطر نابودی است.

نابودی عروس زاگرس

منیره نوریان کارشناس منابع طبیعی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: جنگلها از مهمترین نعمت‌هایی هستند که خداوند بر انسان ها ارزانی داشته و علاوه بر زیبای‌های چشم نواز که باعث آرامش روح انسان است، موجب پاکیزگی هوا و تنفس راحت می باشند.

وی افزود: جنگل‌های استان ایلام هم جزو گسترده‌ترین جنگل‌های غرب کشور محسوب می‌شوند که علاوه بر زیبایی خیره کننده نقش موثری در کنترل سیلاب و روان آبها دارند.

این کارشناس با اشاره به اینکه حفاظت از جنگل ها از ضرورت بالایی برخوردار بوده، تصریح کرد: حیات وحش و جنگل های استان ایلام که روزگاری به عروس زاگرس معروف بود، این روزها به دلیل متعددی به ویژه عوامل انسانی در حال نابودی می باشند و باید برای حفاظت از آنان تدابیری اساسی اندیشیده شود.

عوامل موثر در تخریب جنگل ها

فریدون سلیمانی معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات ایلام در خصوص تخریب جنگل ها و مراتع در استان ایلام در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: یقیناً در سال‌هایی که بارش باران زیاد بوده پوشش گیاهی علفی عمدتاً یکساله هم انبوه خواهد بود؛ اما با این وجود در فصول مختلف عوامل متعددی نیز هستند که تاثیر بسزایی در نابودی جنگل و تخریب مراتع بر عهده دارند.

وی افزود: آتش‌سوزی یکی از عوامل اصلی تخریب جنگل ها در استان ایلام به شمار می رود؛ چرا که هر ساله با فرا رسیدن فصل گرما کوچک‌ترین جرقه و بی‌احتیاطی بسیار ناچیز منجر به خسارت‌های جبران ناپذیری به طبیعت و مراتع و جنگل‌ها می‌شود که صدمات بسیاری به بار خواهد آورد.

معاون پژوهش و فناوری مرکز تحقیقات ایلام تصریح کرد: ورود بیش از حد دام و چرای بیش از ظرفیت نیز یکی از مهمترین عوامل تخریب جنگل‌ها است زیرا چرای شدید دام باعث کاهش و تخریب پوشش گیاهی و تغییر ترکیب گونه ای می گردد، همچنین با ایجاد تغییرات منفی در خصوصیات فیزیکی خاک پایداری اکوسیستم مرتعی را هم به خطر می اندازد.

سلیمانی اضافه کرد: ورود تراکتور به زیراشکوب جنگل و شخم‌زدن و زیر رو کردن خاک، بهره‌برداری بیش از حد و غیراصولی از محصولات جنگلی، استفاده از بذر بلوط به عنوان خوراک دام، برداشت بی‌رویه از گیاهان دارویی در عرصه‌های منابع طبیعی بخصوص در سال‌های اخیر که منابع طبیعی به علت خشکسالی‌های مداوم دچار تنش شدید اکولوژیکی شده، برداشت صمغ سقز در درختان بنه و… از دیگر عوامل موثر در تخریب و زوال پوشش جنگلی و همچنین فرسایش خاک در استان ایلام محسوب می شود.

وی افزود: در سال‌های اخیر که نظارت بر قاچاق چوب توسط ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری افزایش یافته است، متاسفانه قاچاقچیان چوب تغییر رویه داده و در مناطق صعب العبور درختان را قلع و قمع و به زغال تبدیل نموده و به بازار عرضه می‌کنند که این امر نیز تاثیر بسرایی در نابودی جنگل و انقراض درختان تنومند استان برعهده دارد.

راهکارهای حفاظت از محیط زیست استان

معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ایلام در پایان با اشاره به اینکه حفاظت از محیط زیست و جلوگیری از فرسایش خاک از ضرورت بسیاری برخوردار است، بیان کرد: بازیافت محصولات چوبی و کاغذها، کاهش مصرف مواد پلاستیکی و غیرقابل بازیافت، کاشت درخت، جلوگیری از رمه گردانی در زیر اشکوب جنگل، تامین سوخت نفت و گاز ارزان قیمت برای روستاییان، ایجاد اشتغال جایگزین، کشت گیاهان دارویی در زمین های زراعی به جای بهره برداری از محصولات جنگلی، تدوین برنامه جامع و بلندمدت و نظارت دقیق مسئولین بر اجرای آن‌ها و همکاری مردم در راستای اطلاع‌رسانی از پیامدهای جنگل‌زدایی، می‌تواند از جمله راهکارهای جلوگیری از قطع بی‌رویه درختان و کاهش آسیب به محیط زیست عنوان شود.

حفاظت از جنگل های استان ایلام از اهمیت بالایی برخوردار است و به همین سبب مسئولان مربوطه و مردم باید با اخذ اقداماتی از قبیل جلوگیری از ورود ریزگردها، کاشت درختان در عرصه‌های طبیعی، جلوگیری از قطع بی‌رویه درختان و همچنین فرهنگ سازی از طریق رسانه‌ها بتوانند قدمی در راستای حفاظت از پوشش گیاهی استان بردارند.