صاحب‌خبر - گروه اجتماعی: سال جدید آبی در حالی شروع شده است که طبق پیش‌بینی شاخص‌های دور پیوندی هواشناسی، به دلیل تغییرات اقلیمی و فعالیت پدیده جوی لانینا پاییز کم‌‌بارشی در فلات ایران مورد انتظار است؛ کاهش بارش‌هایی که می‌تواند تاثیرات منفی بر منابع آبی بویژه بخش کشاورزی و کشت پاییزه دیمی برجا گذارد. هر چند پیش‌بینی هواشناسی همیشه قطعی نیست ولی مطابق اظهارات رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی، شواهد گویای این است با توجه به در پیش بودن پاییز خشک، این احتمال وجود دارد که استان‌های تهران، البرز، قزوین، سمنان، خراسان رضوی، کرمان و یزد طی فصل پاییز شرایط مناسبی از حیث برخورداری منابع آبی حاصل از بارش‌های پاییزی نداشته باشند. این در حالی است که این استان‌ها هم‌اکنون نیز از منابع آبی مناسبی برخوردار نیستند. احد وظیفه در گفت‌وگو با «وطن امروز» گفت: برخی مناطق کشور درپی کم ‌بارشی‌های پی‌در‌پی هم‌اکنون وارد محیط خشک شده‌اند، وضعیتی که زنگ خطر کم‌آبی را برای ساکنان چنین مناطقی به صدا در آورده است. وی با بیان اینکه تغییرات اقلیمی موجب شده است در برخی سال‌ها و در برخی فصول شاهد بارش‌های شدید و فرانرمال باشیم و در برخی سال‌ها نیز با کاهش بارندگی مواجه شویم، افزود: سال گذشته شرایط بارندگی مناسب و حتی فراتر از نرمال بود اما سال جاری معلوم نیست چه اتفاقات جوی‌ای در کشور رخ دهد ولی پیش‌بینی‌ها حکایت از پاییز کم‌باران دارد که بخشی از آن می‌تواند ناشی از فعال شدن پدیده لانینا باشد. پدیده لانینا بر اثر تعامل اتمسفر با اقیانوس رخ می‌دهد که در این میان چنانچه آب اقیانوس سرد شود و به درجه 8 دهم درجه برسد، اثرات تضعیف بارندگی رخ می‌دهد. وظیفه اظهار داشت: زمانی که پدیده جوی لانینا در منطقه‌ای اتفاق می‌افتد، بارندگی‌ها کاهشی و شرایط آب و هوایی تا حدودی به صورت خشک و سرد نمایان خواهد شد. این پدیده ناشی از تغییرات دمایی هوا برگرفته از فرآیند تعامل اقیانوس و جو است به طوری که اگر متوسط دمای آب 3 ماهه یک منطقه کمتر از نرمال باشد لانینا رخ می‌دهد. در مقابل ال‌نینو برخلاف لانینا پدیده‌ای جوی است که در صورت چنین رخدادی بارش‌های قابل توجه و فرانرمالی اتفاق می‌افتد. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با اشاره به تأثیرات احتمالی لانینا بر ایران گفت: پاییز کم‌بارشی را برای امسال پیش‌بینی می‌کنیم. وظیفه، درباره پیش‌بینی فصلی آب‌وهوای کشور اظهار کرد: سال گذشته برای کشور پیش‌بینی کردیم که تحت‌تأثیر ال‌نینو قرار می‌گیرد. وی یادآور شد: ال‌نینو و لانینا پدیده‌های تکرارشونده و نوسانی هستند. وظیفه توضیح داد: آب‌های اقیانوس آرام بویژه در بخش حاره‌ای حوالی خط استوا از غرب سواحل قاره آمریکا تا استرالیا و جنوب شرق آسیا (عرض اقیانوس آرام) را در نظر بگیریم منطقه حاره‌ای است. در این منطقه طی فرآیندهایی دمای آب تغییر می‌کند یا گرم‌تر و سردتر می‌شود یا خنثی است، در واقع یا دما گرم‌تر از نرمال، سردتر از نرمال یا شرایط نرمالی دارد. اگر 3 ماه متوسط دمای آب بالاتر از نرمال باشد به‌اصطلاح می‌گویند؛ «شرایط ال‌نینو یا فاز گرم است»، چنانچه متوسط دمای آب 3 ‌ماهه این منطقه کمتر از نرمال باشد می‌گویند «لانینا» و اگر تغییر نکند شرایط خنثی است. رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی با طرح این پرسش که اهمیت این تغییر دما چیست، اضافه کرد: اقیانوس و جو با همدیگر در تعامل هستند، یعنی با هم ارتباط دارند اما می‌دانیم دمای آب اقیانوس به‌ کندی تغییر می‌کند و مانند هوا نیست که افت‌وخیز دما سریع باشد، دمای هوا در عرض 24 ساعت 10 تا 15 درجه در یک نقطه تغییر می‌کند. وظیفه تأکید کرد: تغییرات دمای آب خیلی کند است،‌ بویژه اینکه در مناطق استوایی تغییرات سالانه زیادی ندارد، بنابراین وقتی دمای آب تغییر می‌کند بر الگوهای گردشی آب تأثیر می‌گذارد، به‌این‌صورت که اگر گرم شود یک الگویی خواهد داشت و اگر سرد شود الگو تغییر می‌کند و جهت جریان‌ها و مقدار فشار هوا تغییر می‌کند، بر این اساس ال‌نینو و لانینا یا همان گرم شدن و سرد شدن دمای آب اقیانوس نسبت به نرمال، تغییراتی را در آب‌وهوا در اقصی نقاط کره زمین ایجاد می‌کند و به همین دلیل اهمیت دارد. وی با یادآوری اینکه «سال قبل، سال ال‌نینو بود» گفت: به ‌طور آماری در سال‌های ال‌نینو وضعیت بارندگی ایران خوب است، یعنی مشخصاً در سال‌هایی که ال‌نینو رخ می‌دهد آمار نشان می‌دهد غالبا بارندگی‌های کشور در حد نرمال و در برخی سال‌ها بالاتر از نرمال بوده است؛ دمای هوا در سال‌های ال‌نینو معمولا سردتر است و شدت سرمای قابل‌توجهی داریم. وی خاطرنشان کرد: البته همیشه اینگونه نیست؛ سال قبل ال‌نینو در کشور داشتیم اما در عین حال زمستان خیلی گرمی را تجربه کردیم. وظیفه به تسنیم گفت: بنابراین برای پاییز 1403 خروجی اکثر مدل‌ها نشان می‌دهد فصل پاییز به‌ نسبت گرم‌تر از نرمال خواهیم داشت، همچنین بارش‌ها نیز کمتر از نرمال خواهد بود و پاییز خوبی برای کشور پیش‌بینی نشده است. * وضعیت دما و بارش کشور تا نیمه آبان‌ماه بر اساس اعلام پژوهشگاه هواشناسی و علم جو، در مهرماه بارش در نوار شمالی کشور نرمال و در سایر مناطق کمتر از نرمال یا بی‌بارش خواهد بود. در نیمه اول آبان علاوه بر نوار شمالی کشور، انتظار می‌‌رود بارش در زاگرس شمالی نیز در محدوده نرمال باشد. دمای هوای هفته اول در 2 سوی کوه‌های البرز و شمال‌ غرب در محدوده کمتر از نرمال و در سایر مناطق بیش از نرمال خواهد بود. طبق جدیدترین نقشه‌های پیش‌بینی هفتگی بارش و دمای کشور بر مبنای نقشه‌های احتمالاتی توسط پژوهشگاه هواشناسی و علوم جو کشور از ۲ مهر تا ۱۳ آبان سال ۱۴۰۳، طی هفته اول (۲ تا ۸ مهر) در شمال‌ غرب و استان‌های ساحلی خزر بارش رخ می‌دهد. بارش انباشته با احتمال ۲۵ تا ۵۰ درصد در مناطقی از 2 سوی کوه‌های البرز مرکزی و غربی و مناطق محدودی از نوار شمال ‌غرب از ۲۰ تا ۵۰ میلیمتر پیش‌بینی شده است. سایر مناطق کشور بی‌بارش هستند یا بارش ناچیزی دریافت می‌کنند. دمای هوای هفته اول (۲ تا ۸ مهر) در شمال‌ غرب و سواحل خزر نرمال تا ۲ درجه کمتر از آن، دامنه جنوبی کوه‌های البرز، نوار غربی کشور و سواحل دریای عمان نرمال و در سایر مناطق یک تا ۵ درجه بیش از نرمال خواهد بود و بیشترین افزایش (۳ تا ۵ درجه) در مناطقی از شرق و جنوب ‌شرق کشور رخ می‌دهد. همچنین، بارش هفته دوم در استان‌های واقع در نوار شمالی بویژه سواحل خزر کمتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود. بارش ناچیزی برای ناحیه زاگرس شمالی و مناطق کوهستانی مرکز استان کرمان پیش‌بینی شده است. سایر مناطق کشور عمدتا بی‌بارش خواهد بود. در هفته سوم بارش‌ها در استان‌های ساحلی خزر گرایش به کمتر از نرمال دارد. همچنین نوار شرقی و جنوبی کشور بی‌بارش و مقدار آن برای سایر مناطق کشور ناچیز است. بارش هفته چهارم در استان‌های نوار شمالی کشور نرمال، در امتداد زاگرس گرایش به کمتر از نرمال و سایر مناطق کشور بی‌بارش خواهد بود یا بارش آنها قابل توجه نیست. انتظار می‌رود بارش‌ها در هفته‌های پنجم و ششم در یک سوم شمالی کشور و ناحیه زاگرس شمالی در محدوده نرمال باشد. سایر مناطق کشور گرایش به کمتر از نرمال خواهند داشت.∎​