مقصود از وحدت اسلامی این است که پیروان هر یک از مذاهب گوناگون اسلامی در عین حال که عقاید و احکام خاص آن مذهب را برای خود حفظ می‌کنند و به آنها پای‌بند هستند، در روابط اجتماعی و سیاسی و نظامی و اقتصادی و فرهنگی خود با مسلمین دیگر همسو و تابع مصالح عالیه اسلام و امت اسلامی باشند و براساس این برداشت از وحدت، امت اسلامی مقابل دشمنان اسلام همواره به صورت «ید واحده» عمل کنند.
ضرورت و لزوم وحدت بین شیعه و سنی
منظور از وحدت شیعه و سنی کنار گذاشتن مسائل اختلافی و تکیه بر مشترکات و مبنا قرار دادن آنها در تعامل با یکدیگر و در مسائل مربوط به جهان اسلام و صحنه بین‌المللی است. به گونه‌ای که مسلمانان فارغ از اختلافات و با پرهیز از تفرقه در مسائل جهان اسلام همسو و هم جهت حرکت کنند و در جهت زدودن اختلافات و مقابله با دشمن مشترک اقدام کنند.
به گفته مقام معظم رهبری: «یکی از ابزارهای همیشه مورد استفاده دشمنان ملت‌های مسلمان برای اختلاف، مسأله اختلافات مذهبی، شیعه و سنی و از این قبیل بوده. دعوا درست کنند، اختلاف ایجاد کنند، برادران را به جان هم بیندازند، اختلافات را بزرگ کنند، برجسته کنند، موارد اشتراک و اتحاد را ضعیف کنند.» درحالیکه مسلمانان شیعه و سنی همه یک جهان‌بینی مشترک داشته و در اصلی‌ترین اصول دین هم نظر هستند، خدای یگانه را می‌پرستند و همه به نبوت پیامبر(ص) ایمان دارند، کتاب همه قرآن، و قبله همه کعبه و اهل نماز و روزه هستند و مقدساتی بین آنها وجود دارد که به این معناست که در مفهوم با هم مشترک هستیم اما در مصداق با هم اختلاف نظر داریم. منظور از وحدت اسلامی دست برداشتن از اختلافات جزئی و متشکل شدن در صف واحد در برابر دشمنان اسلام است و مسلمانان باید با پرهیز از تفرقه در مسائل جهان اسلام هم سو و هم جهت حرکت کنند.
در شرایطی که دشمنان اسلام تمام تلاش خویش را برای مبارزه و مقابله با اسلام به کار بسته‌اند، تأکید بر مسائل اختلافی و تفرقه میان صفوف مسلمانان منطقی نیست. در زمانی که مسلمانان می‌توانند با توجه به جمعیت بیش از یک میلیارد نفر و منابع و امکاناتی که در اختیار دارند به عنوان یک قدرت تأثیرگذار در صحنه بین المللی مطرح باشند پرداختن به اختلافات و مسائل تفرقه انگیز نتیجه‌ای جز به هدر رفتن سرمایه‌ها و استفاده دشمن از این اختلافات، نخواهد داشت. رژیم صهیونیستی و آمریکایی ها در رأس اختلاف افکنان بین کشورهای اسلامی هستند؛ زیرا از این شرایط سود خوبی می برند. استکبار جهانی و استعمار، از یکی دو قرن پیش، مصلحت خود را در این دانست که بین ملّت‌های مسلمان اختلاف بیندازد. چون در این صورت می‌توانست ثروت‌های آنها را غارت کند و آنها را از پیشرفت‌هایی که حقّشان بود باز بدارد.
بدون تردید تفرقه، پیامدها و آثار مخربی در بین جوامع اسلامی داشته است، جنگ شیعه و سنّی برای دشمنان اسلام خیلی هزینه دارد. اختلاف و تفرقه میان امّت اسلامی موجب می‌شود که معنویت، طراوت، قدرت، شکوه و عظمت ائتلاف ملی در هم بشکند و همان‌طور که قرآن فرموده است «وَتَذهَبَ ریحُکُم». تفرقه سبب می‌گردد که قدرت جهان اسلام به تحلیل و ضعف سوق یابد. تسلّط و سیطره‌ی دشمنان بر کشورهای اسلامی از نتایج تفرقه بین ملت‌های مسلمان است. به عبارتی دیگر، اختلاف و تفرقه شاهراه بزرگ نفوذ دشمنان در جوامع اسلامی است که تاکنون از این راه ضربات فراوانی بر پیکره امت اسلامی وارد نموده است.
اتحاد و وحدت دروازه‌ی ورود به پیشرفت و توسعه و تمدن‌سازی می‌باشد و مهم‌ترین چاره و اندیشه در مقابل توطئه‌های دشمنان اسلام که در پی تجزیه و تضعیف قدرت و ایدئولوژی مسلمانان هستند، برقراری اتحاد و همدلی و تحکیم وحدت میان مسلمانان و حمایت از یکدیگر خصوصاً کشورهای ضعیف و مظلوم می‌باشد.
با پیروزی انقلاب اسلامی دشمنان اسلام متوجه شدند اگر وحدت که پیام انقلاب اسلامی است در بین مسلمانان شکل بگیرد، استکبار و صهیونیست با مشکل مواجه خواهند شد؛ لذا با خرج هزینه‌های هنگفت سعی کردند بین شیعه و سنی تفرقه و اختلاف بیندازند تا بتوانند به اهداف پلید خود که همانا تسلط بر کشورهای اسلامی است، دست یابند. کشورهای مسلمان با وحدت می‌توانند در عرصه بین‌المللی نقش‌آفرینی کنند و حتی در شورای امنیت سازمان ملل صاحب کرسی شوند؛ در این صورت حتی آمریکایی‌ها نیز نمی‌توانند اقدام به زورگویی‌های یکجانبه کنند. بنابراین سران کشورهای مسلمان باید با تکیه بر قبله واحد، قرآن کریم و پیامبر مهربانی‌ها بر تقویت و توسعه وحدت در جهان اسلام تاکید کنند.
سخن آخر
اسلام به مسلمانان سفارش می‌کند که با پیروان ادیان آسمانی و مکاتب دیگر بشری با عدل و مسالمت رفتار شود و آنان را به مشترکات توجه می‌دهد. آیا مسلمانان نباید با توجه به مشترکات و کنار گذاردن اختلافات با یکدیگر با مسالمت و عدل رفتار کنند؟ بنابراین با توجه به آنچه بیان شد روشن است که وحدت میان مسلمانان و اتحاد بین فرق اسلامی امری لازم و ضرروی است؛ هر چند ممکن است اهمیت این امر در شهرهای مرکزی ایران و مناطق شیعه نشین محسوس نباشد، اما در مناطق مرزی ایران و نقاطی که شیعیان و اهل تسنن در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند، همچنین در صحنه بین‌المللی و مناسبات کشورهای اسلامی با یکدیگر، وحدت و اتحاد بین مسلمین و پرهیز از اختلافات، ضرورت و اهمیت این امر به خوبی قابل درک است. امام خمینی (ره) در این زمینه فرمودند: «امروز اختلاف بین ما تنها به نفع آن‌هایی است که نه به مذهب شیعه اعتقاد دارند و نه به مذهب حنفی و یا سایر فرق آنها؛ می‌خواهند نه این باشد نه آن. راه را این طور می‌دانند که بین شما و ما اختلاف بیندازند.»