به گزارش خبرنگار سیاسی ایسکانیوز، زبان بدن متفاوت مسعود پزشکیان از زمانی که وارد کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری شد و مقابل رقبایش نشست مورد توجه متخصصان زبان بدن و فعالان رسانه‌ای قرار گرفت و حالا در سفر سه روزه به عراق و دیدارهای متعدد با مقامات این کشور برجسته از همیشه شده است.
بیشتر بخوانید؛
گزارشی از اهمیت سفر تاریخی رئیس‌جمهور به عراق
هواداران رئیس‌جمهورعدم رعایت آداب دیپلماتیک از سوی وی را نماد بیرونی «صداقت و صمیمیت» می‌دانند و در برابر انتقادات می‌گویند برقراری ارتباط مهم‌تر از رعایت تشریفات است اما منتقدان با یادآوری انتقادات تند از رئیس‌جمهور پیشین در زمینه عدم رعایت برخی پروتکل‌های رسمی، نگران رواج استادارهای دوگانه در این زمینه هستند.
نکته مثبت ماجرا این جا است که شخص رئیس‌جمهور نیز به ناآشنایی‌اش با قواعد مرسوم جایگاهی که در آن قرار گرفته، واقف است. وی پیش از عزیمت به عراق در بخشی از این برنامه رسمی و درحالی که میکروفنش باز بود، خطاب به حجت‌الاسلام محسن قمی معاون امور بین‌الملل دفتر رهبری که در مراسم بدرقه وی حضور داشت، گفت: «خیلی خراب نکردم که؟» رئیس جمهور در ادامه گفت: «ما را به دیپلماسی وادار می کنند که بلد نیستیم.» این سخنان پزشکیان با نماینده رهبری به صورت زنده پخش شد و بازتاب زیادی پیدا کرد.
واکنش عجیب یک فعال رسانه‌ای به سوال غیرعرفی رئیس‌جمهور
اما جلیل محبی چهره رسانه‌ای نزدیک به قالیباف، تفسیر متفاوتی از پرسش رئیس‌جمهور در این جلسه رسمی کرده است. محبی نوشته است: «خیلی خراب نکردم که؟ شاید شما جملاتی شبیه این را از سر کم تجربگی و بی سیاستی پزشکیان بدانید اما در فرهنگ آذری شوخی با خود و کنایه‌آمیز صحبت کردن با خود و جملاتی شبیه جمله بالا نوعی تواضع و چیزی مثل «ببخشید در محضر شما جسارت شد» می‌باشد که خطاب به آقای قمی گفته اند.»
پزشکیان ۲۱ تیرماه سال جاری پس از پیروز در انتخابات و در مراسم تقدیر از اعضای ستاد انتخاباتی خود گفته بود: «هی به من می‌گویند که پروتکل‌ها را رعایت کن و این گونه بشین و این گونه برو؛ نمی‌توانم. این موقعیت‌ها من را عوض نخواهد کرد.» وی همچنین در جلسه رای اعتماد به وزرا در مجلس شورای اسلامی نیز گفته بود: «من بلد نیستم زیاد حرف بزنم. چیزهایی هم که باید از روی کاغذ بخوانم بدتر خراب می‌کنم.»
این‌ها نمونه‌هایی از اعتراف رئیس‌جمهور به ناآشنایی با قواعد تشریفات رسمی است. هر چند اعترافاتی از این دست را باید به فال نیک گرفت و با توسع نظر شاید عدم رعایت قواعد رسمی از سوی وی در سطح داخلی اتفاقی مبارک باشد اما نکته تامل برانگیز روی آوردن برخی سیاسیون به استاندارهای دوگانه درباه یک مقام رسمی در این جایگاه است. آیا اگر رئیس‌جمهور فقید نیز چنین رفتار و سخنانی داشت، به سادگی از سوی فعالان رسانه‌ای با بسته‌بندی صداقت و صمیمیت به مخاطب عرضه می‌شد؟!
رفتارهای متفاوت رئیس‌جمهور در اولین سفر خارجی‌اش
زبان بدن رئیس‌جمهور هنگام عزیمت از ایران به سوی عراق، سخن گفتن به زبان کردی، دیدار شایان توجه با مقامات اقلیم کرستان، پوشیدن لباس عربی و ... از جمله تصاویری بود که در جریان اولین سفر خارجی پزشکیان در سطح گسترده‌ای از سوی رسانه‌های رسمی و غیررسمی داخلی و خارجی منتشر شد و گاهی نیز برخی از این تصاویر با شوخی کاربران فضای مجازی همراه بود از جمله ساختن ویدئوهای مانند پاشنه ور کشیدن قیصر و میکس آن با بالا رفتن پزشکیان از پلکان هواپیما که از سوی برخی رسانه‌های حامی دولت نیز وایرال شد.
پرداختن به حاشیه‌ها در این سفر به قدری پررنگ شد تا برخی نکات خلاف عرف در حاشیه بماند یا با تحلیل‌های خاصی هم‌وزن دستاوردهای مثبت سفر پزشکیان به عراق قرار گیرد.
کردی سخن گفتن در اقلیم کردستان
یکی از رفتارهای خلاف پروتکل رئیس‌جمهور در سفر به اقلیم کردستان، کردی صحبت کردن وی با خبرنگار شبکه رووداو بود که بازتاب های متفاوت زیادی داشت. در پایان این گفت وگوی کوتاه خبرنگار می‌گوید:«خیلی خوشحالم که با این زبان حرف زدید.»
حامیان دولت در انتقاد به کردن صحبت کردن رئیس‌جمهور با یک خبرنگار می‌گویند برقراری ارتباط بر پروتکل مقدم است. بسیاری از چیزهایی که به نام پروتکل (مقررات تشریفات) درباره زبان مطرح می‌شود واقعیت ندارد و تخیلی است. در بسیاری از موارد هم، انحصارطلبی زبانی را به نام پروتکل عرضه می کنیم تا مسیر یکدست سازی توجیه یابد.
همچنین برخی موافقان از تخیلی دانستن پروتکل ها فراتر رفته و استقبال گرم از رئیس‌جمهور و همراهانش در اقلیم کردستان را نتیجه دیپلماسی موفق دولت چهاردهم می‌دانند در حالی که از زمان استقرار وزیر امور خارجی (سید عباس عراقچی) در این سمت حتی یک ماه نیز نمی‌گذرد.
کامبیز مهدیزاده فعال سیاسی و داماد حسن روحانی در زمینه دفاع از دیپلماسی دولت چهاردهم در اقلیم کردستان نوشت است: «دیپلماسی فقط دست دادن و لبخند زدن و عکس گرفتن نیست، دیپلماسی این است که مسعود پزشکیان با خبرنگاران و رسانه‌ها، کردی مصاحبه و صحبت می‌کند و نچیروان بارزانی هم با خبرنگار ما فارسی صحبت می‌کند. دیپلماسی یعنی این، نه دویدن دنبال ماشین و go,go کردن!»
اما روزنامه کیهان در تحلیلی متفاوت استقبال گرم از دولت ایران در اقلیم کردستان را ناشی از خدمات سردار سلیمانی و دیپلماسی دولت سیزدهم می داند. این روزنامه نوشته است: «اولاً بسیاری از صاحبنظران و تحلیلگران جهانی معتقدند، احترامی که در اقلیم برای آقای پزشکیان قائل شدند، مدیون فداکاری‌های شهید سلیمانی و دیپلماسی هوشمندانه شهید رئیسی و شهید امیرعبداللهیان بوده است. ثانیاً؛ بساط تروریست‌ها، مدت‌ها قبل از سفر آقای پزشکیان، با تلاش نیروهای سپاه از مرزهای اقلیم با ایران جمع شده بود. بنابراین نمی‌تواند ربطی به کُردی حرف زدن آقای پزشکیان داشته باشد.»
سخن گفتن از موفقیت دیپلماسی در اقلیم کردستان موجه است؟
مسئله‌ای که در پس بازتاب کردی سخن گفتن رئیس‌جمهور در اقلیم کردستان، مغفول مانده است «نادرستی» سفر در این سطح گسترده و پرحاشیه به این منطقه است.
درباره سفر رئیس‌جمهور به کردستان نیز برخی تحلیلگران بر این باورهستند که اصل سفر یک مقام رسمی به منطقه کردستان عراق و دیدار با مقامات آن منطقه از جمله مسعود بارزانی، نیچروان بارزانی و ... نادرست است زیرا این افراد مقام‌های رسمی در حکومت عراق نیستند و دیدار با آن‌ها در این سطح گسترده، به حاشیه راندن حکومت ملی عراق و خلاف پروتکل‌های رسمی است بنابراین پرداختن به موفقیت دیپلماتیک دولت در اقلیم کردستان موضوعیت ندارد.
حضور داماد پزشکیان در سفر به عراق
انتشار تصاویری از سفر مسعود پزشکیان به عراق از همراهی داماد وی، حسن مجیدی با هیئت ایرانی حکایت داشت. حضور همسر زهرا پزشکیان در این سفر با واکنش خبرگزاری فارس مواجه شد. این خرگزاری نوشته است: « که داماد رئیس جمهوری در چه جایگاهی با او در سفر به عراق همراه شده است؟»
اما منابع خبری نزدیک به دولت در این زمینه اظهار نظر نکرده و حضور داماد پزشکیان در نخستین سفر خارجی وی به عنوان رئیس‌جمهور را تایید یا تکذیب نکردند و حتی پس از این سفر نیز این انتقاد با بی‌عملی تیم رسانه‌ای دولت همچنان بی‌پاسخ ماند!
هر چند ماجراسازی دامادها در دولت‌های پیشین از جمله دولت سید ابراهیم رئیسی و حسن روحانی نیز مسبوق به سابقه بود اما باید دید حامیان دولت چهاردهم با «پدیده دامادسالاری» در این دولت نیز مانند دولت پیشین رفتار می‌کنند و یا در صدد توجیه آن برمی‌آیند؟
البته با توجه به واکنش‌های روزهای پس از بازگشت رئیس‌جمهور به کشور به نظر می‌رسد راه دوم انتخاب شود. سایت عصر ایران در توجیه این اقدام حاشیه‌ساز تیم ریاست جمهوری نوشته است: «دکتر مصدق داماد خود - متین دفتری - را همراه می‌برد و ایضا مهندس بازرگان از داماد خود (دکتر بنی اسدی) و برادر زاده ( ابوالفضل بازرگان) برای پاره‌ای امور خاص استفاده می‌کرد یا مثال آشناتر مرحوم سید احمد خمینی که کل دفتر امام و ارتباطات درونی و بیرونی را مدیریت می‌کرد. در این که هر مقامی به فرد امینی نیاز دارد و چه بسا دامادی که می شناسیم کم هزینه تر از خیلی های دیگر باشد تردیدی نیست ولی باید توضیح داد و رفع ابهام کرد».
آیا رئیس‌جمهور باید زبان بدنش را تغییر دهد؟
تصاویر مسعود پزشکیان در دیدار با مقامات خارجی بیانگر آن است وی همان‌طور که بارها گفته قائل به رعایت پروتکل‌های رسمی نیست! در یکی از تصاویر که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته، پزشکیان در برابر نخست‌وزیر کوبا که رتبه پایین‌تری هم دارد با خم کردن سر خود تواضع مقابل یک مهمان خارجی، رفتار خارج از عرف دیپلماتیک نشان داده است.
کاربران فضای مجازی این تصویر را با زبان بدن سید ابراهیم رئیسی در چنین دیدارهایی مقایسه کرده‌اند اما رسانه‌های حامی پزشکیان این بی توجهی پزشکیان را به پای مردمی بودنش جلوه می‌دهند.
با وجود این حمایت‌ها همچنان جای طرح یک پرسش کلیدی باقی است و آن این است که «آیا پزشکیان باید زبان بدنش را تغییر دهد؟ برخی می‌گویند نباید از پزشکیان ۷۰ ساله توقع تغییر داشت و وی را باید به همین شکلی که هست پذیرفت. سید عبدالجواد موسوی در پاسخ به این پرسش در خبرآنلاین نوشت است: «این بازی‌های سیاسی مختص شما شکم‌سیرهاست که از عالم سیاست و دیپلماسی فقط کت و شلوار پوشیدنش را آموخته‌اید و اصطلاحات تازه به دوران رسیده‌هایی مثل «زبان بدن» مدام لقلقه زبانتان است.» وی همچنین نوشته است: « پزشکیان از همین امروز تا پایان ریاست‌جمهوری‌اش به همین نحو سخن خواهد گفت. با همین ادبیات و همین دایره لغات. هیچ متنی را هم از رو نمی‌تواند بخواند. پروتکل‌های مرسوم و معمول را هم تا جایی که بتواند رعایت نمی‌کند.»
اما در اظهارنظر متفاوت یوسف مولایی، کارشناس روابط بین‌الملل گفته است: « باید توجه داشت در سطح بین‌المللی حتی اگر ایده خاصی مدنظر است، باید به صورت تدریجی و بسیار هوشمندانه باشد تا کشورهای دیگری دچار سوءتعبیر نشوند.»
استاندارد دوگانه خلاف «وفاق ملی» است
حامیان رئیس‌جمهور نمی‌توانند به نام «سادگی و صداقت» نایدیده گرفتن قواعد بین‌المللی را توجیه کنند، اگر این روند «توجیه‌سازی» تداوم داشته باشد اولا در پی بالاگرفتن خسارات ناشی از آن، بسیاری از هواداران رادیکال رئیس‌جمهور که در همان روزهای نخست پس از انتخابات سودای عبور از وی را داشتند با برجسته‌سازی این اشتباهات، بهانه برای چوب لای چرخ دولت گذاشتن را بدست می‌آورند و بدنه اجتماعی اصلاح‌طلب حامی رئیس‌جمهور را از وی دلسرد و ناامید می‌کنند.
ثانیا برخی اصول‌گریان میانه‌رو که بخش دیگری از حامیان مردمی رئیس‌جمهور را تشکیل می‌دهند و احتمالا توئیت امثال جلیل محبی این جامعه هدف را نشانه گرفته در برابر استانداردهای دوگانه در برخورد با دو رئیس‌جمهور آن هم در این فاصله اندک، از شعار «وفاق» که سرلوحه دولت چهاردهم است ناامید خواهند شد و حتی و ممکن در دام اهداف کارشکنانه طیف تندروی اصول‌گرا بیفتند.
بنابراین به کار بستن استاندارهای دوگانه نه تنها یاری به دولت نوپای مسعودپزشکیان تلقی نمی‌شود بلکه عاملی مهم در جهت ریزش بدنه اجتماعی حامی وی است.
فاجعه عدم واکنش منطقی تیم رسانه‌ای ریاست‌جمهوری و حامیان وی به انتقادات
نکته عجیب این است که هنگامی که رئیس‌جمهور یا هریک از اعضای دولت و منسوبین آن‌ها رفتاری می‌کنند که برای مردم سوال برانگیز است، تیم رسانه‌ای دولت واکنشی نشان نمی دهد و حداکثر علی اصغر شفیعیان، مدیر مسئول پایگاه خبری انصاف‌نیوز و از فعالان رسانه‌ای نزدیک به رئیس‌جمهور، منتقدان را به صبر دعوت می‌کند.
شفعیان این بار نیز در واکنش به انتقادات نوشته است: «سوتی یابی از مسئولان کمکی به حل مشکلات کشور نمی‌کند؛ چه نام آن رئیس‌جمهور ابراهیم رئیسی باشد، چه مسعود پزشکیان.» اما وی سه سال پیش و در آستانه سخنرانی آنلاین رئیس‌جمهور وقت در مجمع عمومی سازمان ملل نوشته بود: «چند روز تا سخنرانی آنلاین آقای رئیسی در مجمع عمومی سازمان ملل باقی است. سوژه شدن وی هنگام سخن گفتن، بازی با آبروی ایرن است. کاش بداند و مشاوره بگیرد.»
البته برخورد دوگانه در مواجهه با رفتارهای رئیس‌جمهور پیشین و فعلی به این مورد محدود نمی‌ماند و نمونه‌های فراوانی از آن در اذهان مردم باقی مانده است.
انتهای پیام/