جوان آنلاین: «شروع پاییز در ایران به تأخیر افتاد» این را رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی می‌گوید؛ موضوعی که خود ما هم به روشنی می‌توانیم آن را حس کنیم و در حالی که هر چند کمتر از دو هفته تا شروع پاییز باقی مانده، اما هنوز هوا حس و حال پاییز را ندارد.
سال گذشته هم پاییز و زمستان گرم و کم‌بارشی را تجربه کردیم و با عنایت به تعویق آغاز پاییز در کشور شاید نتوان فصل سرد پربارشی را پیش‌بینی کرد، با وجود این رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوا به ما می‌گوید: «معمولاً پیش‌بینی‌های فصلی با ۶۰درصد خطا همراه است ولی تا اینجای کار پاییز پربارشی نداریم.»
چند سالی می‌شود دمای هوا به سوی گرم‌شدن پیش رفته است و دیگر پاییز‌ها و زمستان‌های سرد گذشته را تجربه نمی‌کنیم، حتی تابستان‌ها هم گرم‌تر از همیشه شده است. همچنانکه بنا بر اعلام برنامه نظارت فضایی اتحادیه اروپا بر گرمایش زمین ماه ژوئن
(خرداد- تیر) سال۲۰۲۴، رکورد گرمای تاریخ این بازه زمانی را شکست.
بر اساس این گزارش، پس از یک سال افزایش ماه به ماه دمای زمین، گرمای ثبت‌شده در فاصله ژوئیه۲۰۲۳ تا ژوئن۲۰۲۴، نشانگر افزایش ۶۴/۱درجه سانتیگراد نسبت به میانگین ثبت‌شده در فاصله سال‌های ۱۸۵۰ تا ۱۹۰۰ است. ۵۰سال منتهی به آغاز قرن بیستم، زمانی است که هنوز گاز‌های آلاینده تولید بشر، به حدی نرسیده بود که باعث افزایش دمای زمین شود.
رکوردشکنی پاییزی گرما
روند رکوردشکنی گرمای هوا اگرچه در ایران به شدت دنیا نبود و احد وظیفه، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفتگو با «جوان» رکوردشکنی گرما در تابستان را رد کرد، اما به گفته وی در کشور ما رکورد دمایی در پاییز و زمستان بود، به گونه‌ای که پاییز۱۴۰۲ از نظر دما رکورد زدیم و گرم‌ترین پاییز تاریخ کشور بود. اما آیا امسال هم همین رکوردشکنی گرمایی در پاییز تکرار خواهد شد؟
وظیفه در پاسخ به این سؤال می‌گوید: «اگر روند را نگاه کنیم، می‌بینیم که به سمت گرم‌شدن می‌رویم و این روند گرمایش کم و بیش در قالب مناطق دنیا ادامه داشته و دارد که دلیل اصلی آن هم آزادشدن گاز‌های گلخانه‌ای است که اثرات بسیار گسترده‌ای دارد و در الگو‌های بارش اثر می‌گذارد و الگو‌های دمایی را تغییر می‌دهد.»
وی با اشاره به اینکه طی ۱۳ماه گذشته یعنی از نیمه دوم سال۲۰۲۳ تا هفت ماه اول سال۲۰۲۴ گرم‌ترین روز‌های تاریخ زمین سپری شده و میانگین ماهانه دما در همه ماه‌ها به طور متوسط بالاترین دمای ثبت‌شده از زمان ثبت رکورد‌ها بوده است، می‌افزاید: «بی‌هنجاری شدید دمایی را سپری کردیم که عاملی برای بی‌نظمی می‌شود.»
پاییز گرم و خشک
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور تأکید می‌کند: «پیش‌بینی همه مدل‌های عددی بیانگر این است که پاییز سال جاری کم‌بارش و دما بالاتر از نرمال خواهد بود.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور درباره وضعیت دما و بارش شهریورماه هم می‌گوید: «بارندگی طی شهریورماه در دو نقطه کشور رخ می‌دهد؛ یکی در سواحل شمالی و دیگری در سواحل جنوب شرق کشور مثل جنوب سیستان‌وبلوچستان، شرق هرمزگان و جنوب کرمان، البته مقدار بارندگی این فصل زیاد نیست.»
به گفته وی، دما در غالب نقاط کشور طی ماه جاری بالاتر از نرمال است و هوا طی هفته جاری در نیمه غربی به‌ویژه جنوب غرب گرم‌تر از نرمال و در نیمه شرقی و تا حوزه فلات مرکزی افت دما پیش‌بینی می‌شود.
وی در عین حال درباره احتمال تغییر این پیش‌بینی‌ها اینگونه توضیح می‌دهد: «فاز گرم و سرد اقیانوس آرام بر پیش‌بینی وضعیت هوا تأثیرگذار هستند، اما خیلی نمی‌توان بر این شاخص در سال جاری اتکا کرد چراکه در حال تغییر از ال‌نینو (فاز گرم) به لانینا (فاز سرد) است و این روند کند پیش‌می‌رود. غالب مدل‌ها بیانگر این هستند که از ماه نوامبر تا فوریه (آبان تا بهمن‌ماه) لانینای ضعیف حاکم می‌شود. در این شرایط شاخص‌هایی تأثیرگذارتر می‌شوند که برای بلندمدت قابل پیش‌بینی نیستند و در کوتاه‌مدت تغییر می‌کنند و بر اقلیم ایران اثرگذارند، مثل نائو و ام‌جی‌او».
دقت پیش‌بینی‌های فصلی کم است
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی هم در گفتگو با «جوان» با تأکید بر اینکه امسال پاییز با تأخیر آغاز می‌شود، درباره وضعیت بارش‌ها در این فصل می‌گوید: «فعلاً آنچه نقشه‌ها نشان می‌دهد بارش‌ها در پاییز امسال کمتر از نرمال است.»
وی در رابطه با معنای بارش نرمال هم اینگونه توضیح می‌دهد: «مقصود از نرمال میانگین بارش‌ها در ۳۰سال اخیر است.»
ضیائیان در رابطه با پیش‌بینی‌اش از وضعیت بارش‌ها در زمستان هم می‌گوید: «می‌توانیم برای زمستان هم پیش‌بینی داشته باشیم، اما در حال حاضر برای قضاوت درباره فصل زمستان زود است.»
ضیائیان که نمی‌خواهد اشتباهات پیش‌بینی این سازمان درباره پاییز پربارش در سال گذشته تکرار شود، محتاطانه‌تر سخن می‌گوید و تأکید می‌کند: «پیش‌بینی‌های فصلی اینچنینی با دقت پایین همراه است، بنابراین دنبال‌کنندگان این گونه پیش‌بینی‌ها باید حتماً اخبار را به صورت مداوم پیگیری کنند چراکه با تغییر نقشه‌ها هم عوض می‌شود، اما آنچه فعلاً از نقشه‌های هواشناسی می‌توانیم پیش‌بینی کنیم، این است که پاییز کم‌بارشی را در پیش داریم.»
وی در ادامه با تأکید بر میزان خطای پیش‌بینی‌های فصلی می‌افزاید: «صحت پیش‌بینی‌های فصلی چیزی حدود ۶۰درصد است، بنابراین با عدم‌قطعیت بالایی همراه است و هر قدر بخواهیم پیش‌بینی زمان دورتری را داشته باشیم با عدم‌قطعیت بالاتری همراه است.»
ضیائیان در پاسخ به این سؤال که با عنایت به آنچه گفته‌اید پاییز امسال با تأخیر آغاز می‌شود، از چه زمانی حدوداً می‌توانیم انتظار آمدن فصل پاییز را داشته باشیم؟ اینگونه پاسخ می‌دهد: «به طور کلی با توجه به گرمایش جهانی و تغییر اقلیمی که وجود دارد، سال به سال دمای هوا در حال افزایش است و طبیعتاً پاییزی که داریم با احتمال زیاد از میانگین بلندمدت دمای گرم‌تری خواهد داشت.»
طبق توضیحات وی برای شهر تهران طی این هفته با دو‌سه درجه کاهش دما مواجه خواهیم بود، اما همین روال یعنی دمای بین ۳۰ تا ۳۲درجه در هفته پیش رو باقی خواهد ماند و برای کاهش دمای پاییزی فعلاً باید صبر کنیم.
به گفته وی، میانگین دمایی یک تا دو درجه بیشتر از میانگین بلندمدت برای پاییز امسال قابل انتظار است، اما اینکه بخواهیم ثبت رکورد بکنیم یا خیر، از حالا قابل پیش‌بینی نیست!