سرویس کودک و نوجوان خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - فهیمه ایمانی، مربی کتابخوانی و مروج کتاب کودک و نوجوان: اربعین مملوء از مفاهیم، ارزش‌ها و فرهنگ‌هاست. یکی از بهترین بسترهای وحدت ملت‌های مسلمان زیر یک پرچم است؛ اما در این میان آنقدر از نقش بزرگسالان گفته شده که نقش کودکان در این حرکت تاریخی بزرگ، گویی نادیده گرفته شده است.

اگر بخواهیم از نقش کودکان در این مسیر سخن بگوییم شاید تنها تصویر ذهنی ما کودکان خادم عراقی باشند که به اندازه خود در این خدمت مؤثرند؛ اما کمتر به نقش کودکان ایرانی پرداخته‌ایم. کودکان ایرانی که زائر اربعین بوده‌اند چه خاطراتی دارند؟ در مسیر چه سرگرمی‌هایی داشته‌اند؟ چگونه با کودکان عراقی ارتباط برقرار کرده‌اند؟ و ….

یکی از کتاب‌های خوبی که در زمینه اربعین برای کودکان دوره دوم ابتدایی (گروه سنی ج) نوشته شده و به سوالات مذکور در قالب یک روایت داستانی پاسخ می‌دهد، کتاب «کبوتر پرطلا» است. این کتاب را سیده مرضیه مرعشی نوشته و انتشارات رود آبی منتشر کرده است.

داستان «کبوتر پرطلا» پیرامون خانواده آقای فرهیخته شکل می‌گیرد که پدر و مادر همراه سه فرزند خود، راهی سفر اربعین می‌شوند. در مسیر با حسن که کودکی هم‌سن رضا، یکی از پسران آقای فرهیخته است، آشنا می‌شوند. حسن بر اساس نذری که برای خواهردارشدن داشت، با خانواده فرهیخته همراه می‌شود تا در بین‌الحرمین کبوتر پرطلای خود را آزاد کند. در این مسیر چندین‌بار اتفاقاتی میفتد که رساندن کبوتر به مقصد سخت و سخت‌تر می‌شود؛ اما آشنایی و همراهی با حسن و خانواده‌اش، اتفاقات خوبی را در قصه رقم می‌زند.

یکی از نکات اصلی این کتاب توجه به مفهوم «همبستگی دینی» است. کودکان با ملیت‌های مختلف در زیر پرچم امام حسین (ع) دور هم جمع می‌شوند و در این بستر ارتباط می‌گیرند. حسن به واسطه خدمت خود و خانواده‌اش به زوار امام حسین (ع) با زبان فارسی آشنا می‌شود و به راحتی با رضا ارتباط کلامی برقرار می‌کند؛ نه‌تنها از بستر زبانی که دل‌های کودکان در این مسیر به سایر کودکان وصل می‌شود. معصومه با دختران اُمِّ حیدر از طریق نقاشی ارتباط برقرار می‌کند و سایر مثال‌های خوب این داستان از این نمونه‌اند.

یکی دیگر از نکات این کتاب، الگوی پیشبرد داستان از طریق خانواده است. مانند بسیاری از قصه‌های کتاب‌های درسی، اینجا نیز کودکان با خانواده آقای فرهیخته آشنا می‌شوند که علاوه بر اینکه یک خانواده پرجمعیت محسوب می‌شود، خانوادگی به زیارت اربعین می‌روند؛ درنتیجه نمونه یک خانواده الگوی تربیت اسلامی ایرانی را معرفی می‌کند. البته نباید از نظر دور داشت که این کتاب به‌طور ویژه به نقش کودکان در این مسیر اشاره می‌کند؛ کودکانی که فاصله عمودها را مسابقه می‌گذارند، خادم‌اند، نذر می‌کنند و …. شاید نویسنده در این کتاب به دنبال این بوده که نشان دهد درواقع این کودکان‌اند که می‌توانند هر نقشی را در این مسیر بپذیرند و به نوبه خود عرض ارادتی به آستان امام حسین (ع) داشته باشند.

کتاب «کبوتر پرطلا» علاوه بر اینکه برای کسانی که به سفر اربعین مشرف شده‌اند، پر از نشانه و زیبایی است، برای کودکانی نیز که به این سفر عازم نشده‌اند، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. چهره اعراب، رنگ پوست‌شان و نوع لباس و پذیرایی‌شان در تصویرگری مشهود است و در متن نیز کودک با فرهنگ کلمات اربعین آشنا می‌شود: کلماتی مانندِ مبیت، تفضل، شکرا و غیره؛ حتی با نشانه‌های معروفی چون چای عراقی، نان محلی، فلافل‌های عراقی، لیوان‌های پلاستیکی و… آشنا می‌شود.

از نکات درخور توجه اثر، تببین حال معنوی خوب این سفر است؛ جز یک مورد، شاهد بیان سختی‌های سفر در داستان نیستیم. در بخشی از داستان، رضا از پیاده‌روی پادرد دارد؛ اما با دیدن مردی که با عصا سلام می‌دهد و اشک می‌ریزد، دردش را فراموش می‌کند. در این کتاب، حتی کبوتر پرطلا نیز در بین‌الحرمین آزاد می‌شود. شاید این امر اشاره نمادینی دارد به رهایی از قفس مادیات در حال روحی خوب زیارت.

کتاب «کبوتر پرطلا» نوشته سیده مرضیه مرعشی با تصویرگری کوثر الاسوند را انتشارات رود آبی در ۳۰ صفحه مصور و به بهای ۳۵ هزار تومان برای گروه سنی ج منتشر کرده است.