به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، شبکه خبر در برنامه جهان امروز ابعاد جدید جنگ اوکراین را در ارتباط تلفنی با آقای داریوش صفرنژاد، کارشناس مسائل روسیه بررسی کرده است.شرح این گفتگو:
سؤال : بعد از یک مدت اخبار جنگ اوکراین دوباره داغ شده است و خبر پیشروی اوکراین را در خاک روسیه در رسانه ها شنیده ایم و دیدیم. لطفاً برای مرور اوضاع ابتدا یک تصویر کلی از وضعیت جنگ برای ما ترسیم کنید. الان چه مقدار از خاک اوکراین در دست روسیه است و در مقابل اوکراین چقدر توانسته است پیشرفت کند؟
صفرنژاد : . روز شانزدهم مردادماه نیرو‌های ارتش اوکراین به تعداد ۶ لشگر با حمایت و راهبری میدانی کشور‌های امریکا، انگلستان و برخی از اعضای ناتو مثل آلمان و فرانسه، حمله زمینی را در منطقه استان کورسک روسیه شروع کردند که این نبرد تا امروز هم ادامه دارد و در این مدت حضور هزار کیلومتر مربع برای اولین بار اوکراینی‌ها وارد خاک روسیه شدند و از منطقه این استان را به تصرف خودشان درآوردند. استان کورسک حدود ۳۰ هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که اینها هزار کیلومتر مربع آن را به تصرف خودشان درآورده اند. در مورد اینکه چقدر از مساحت اوکراین دست روسیه است، مستحضرید که در طی تنش‌های سال ۲۰۱۳ با همه پرسی که در سال ۲۰۱۴ برگزار شد، دو منطقه از اوکراین یعنی سواستوپل و کریمه با همه پرسی که برگزار شد، به روسیه الحاق شدند بعنوان استان هشتاد و سوم و هشتاد چهارم و چهار منطقه دیگر هم بعد از شروع درگیری‌ها یعنی جنگ دوم روسیه با غرب صحنه اوکراین یعنی حدود ۹۱۰ روز قبل، دو سال و نیم پیش، به روسیه ملحق شدند و چهار استان جدید روسیه را تشکیل دادند. یعنی در واقع کشور اوکراین الان هفت تکه است، شش تکه آن به مساحت ۱۳۴ هزار کیلومتر مربع شده است شش تا از استان‌های روسیه، یکی هم استان غربی اوکراین است. یعنی در واقع حدود ۲۲ درصد مساحت اوکراین دراختیار روسیه است و ملحق شده است به روسیه و یک مرزی ما در منطقه شرق اوکراین با روسیه شاهد هستیم. بعد از اینکه این چهار استان اخیر یک و نیم سال پیش به روسیه رسماً ملحق شدند، وزارت خارجه روسیه بیانیه‌ای داد و به فرانسه بعنوان بزرگ‌ترین کشور عضو اروپا تبریک گفت. یعنی اوکراین بعنوان کشور اول در نقشه جغرافیایی سیاسی اروپا تبدیل شد به کشور دوم بعد از روسیه و کشور اول فرانسه شد. این نبرد‌ها این درگیری‌ها تا به امروز ادامه دارد. در این چند روز اخیر از شانزدهم مرداد تا به الان، اوکراینی‌ها با حمایت نیرو‌های ناتو که راهبری میدانی و مستشاری میدانی می‌کنند و لجستیک نظامی را در ابعاد مختلف هوایی و موشکی و حتی پهپادی از نیرو‌های اوکراینی داشتند، برای اولین بار وارد خاک روسیه شدند، روسیه هم در چند روز اخیر در منطقه شرق جبهه‌ای را در منطقه دونسک باز کرده است. این روند دارد به چه مسیری می‌رود، روس‌ها مدعی هستند که جلوی پیشروی نیرو‌های اوکراینی را در منطقه استان کورسک گرفته اند، این استان کورسک حدود ۴۰۰ هزار نفر جمعیت دارد که در اثر این حمله در این چند روز اخیر بیش از ۲۰۰ هزار نفر از مردم این استان به شکل آواره خانه و زندگی شان را ترک کردند و به داخل خاک روسیه آمده اند. به هر حال روند پیشروی یک روند مبهمی است، با توجه به اینکه هم امریکایی‌ها و هم انگلیسی‌ها و هم بعضی از اعضای ناتو دارند کمک مستشاری به اوکراینی‌ها می‌کنند و مستحضرید در دو سال و نیم قبل یکسری افرادی که در جبهه اوکراین دارند می‌جنگند، مزدور‌های سلفی تکفیری هستند که با هدایت ناتو و عاملیت ترکیه وارد جبهه اوکراین غربی شده اند و یک بخشی از نیروی نظامی جنگنده برای اوکراین در مقابل روسیه را تشکیل می‌دهند. اینها به هر حال گزاره‌هایی هستند که باید همه را درکنار هم دید و این باعث شده است که یک محدوده‌ای از خاک روسیه را شاهد باشیم که طرف اوکراینی برای اولین بار دراختیار خودش گرفته است. در مورد تهدید نیروگاه‌های هسته‌ای در این دو منطقه هم در منطقه شرق اوکراین که جزئی از روسیه شده است و هم در منطقه استان کورسک اینها بحث‌هایی است که در روند پیشروی متصور است و الان به صورت بالفعل هیچ تهدیدی را در این منطقه شاهد نیستیم.
سؤال: شما به نقش ناتو و امریکا اشاره کردید. این بازیگری ناتو و امریکا در اتفاقات روز‌های اخیر و اوضاع و احوال پیشروی اوکراین را در منطقه کورسک کلاً چطور می‌بینید. آیا هزینه‌های زیادی که آنها برای این جنگ کرده اند، آنها را به اهداف شان نزدیک کرده است؟
صفرنژاد: در واقع این جنگ جنگ روسیه است با ناتو، صحنه نبرد اوکراین است. این را باید بعنوان یک واقعیت میدانی درنظر داشته باشیم، چون از روز اول نبرد تا الان روس‌ها از اهالی اوکراین شرقی پشتیبانی کرده اند و اعضای اصلی ناتو به سردمداری امریکا، فرانسه، انگلستان و آلمان، پشتیبانی لجستیکی کردند و کمک مستشاری دادند به منطقه غرب اوکراین. یعنی منطقه شرق را مورد حمایت و پشتیبانی روسیه است و منطقه غرب مورد حمایت غرب، ما رویارویی این دو با هم را شاهد هستیم. آمار‌هایی هم که طرف‌های غربی از تلفات میدانی روس‌ها می‌دهند و روس‌ها از طرف‌های غربی، اینها اکثریت شان اهالی خود اوکراین هستند. یعنی جنگ اصلی بین دو منطقه در اوکراین است. می‌دانید این جنگ یک جنگ تمدنی تاریخی است یعنی در طول تاریخ ما شاهد این جنگ بوده ایم. در یک طرف اوکراین شرقی است، تمدن اسلاف نژاد ارتودکس مذهب که روس تبار هستند و در طرف اوکراین غربی تمدن یورو آتلانتیک کاتولیک و پروتسان مذهب. یعنی این جنگ هم یک جنگ تاریخی است و هم جنگ قومی نژادی و هم یک جنگ تمدنی بین دو تمدن غرب است. ریشه‌های تاریخی دارد و امروز هم با شکل و صورت مسئله امروزی خودش را نشان می‌دهد و جنگی نیست که به این زودی‌ها حل شود. البته روس‌ها از حدود یکسال و نیم قبل شدیداً به دنبال برقراری آتش بس هستند و درخواست کرده اند که گفتگو‌های مینیسک که در امتداد مینیسک یک و دو در سال ۲۰۱۳ و سال ۲۰۱۴ شکل گرفت و آن زمان جنگ اول متوقف شد، شکل بگیرد که مستحضرید هم سران امریکا و هم سران انگلستان و اعضای اصلی ناتو مخالف برقراری صلح و انجام گفتگو‌های صلح هستند. یعنی آنها معتقد هستند که باید این جنگ تا بازگرداندن کامل سرزمین‌های اوکراین و بازپس گیری آنها از روسیه ادامه داشته باشد. بخاطر همین است که تمام عیار دارند نیرو‌های اوکراین غربی را تجهیز می‌کنند و از آنها حمایت می‌کنند. در دوازدهم فروردین ۱۴۰۳ بنا بود که انتخابات ریاست جمهوری جدید در اوکراین برگزار شود، یعنی آقای زلنسکی بعنوان رئیس جمهور اوکراین بیش از مدت قانونی پنج ساله خودش در بستر امور در اوکراین است و الان در منطقه غرب اوکراین مطرح است که گزینه‌ای که در گذشته وزیر کشور آقای زلنسکی بوده است، امریکایی‌ها و غربی‌ها مورد حمایت دارند و می‌خواهند آن را طی انتخابات جایگزین زلنسکی کنند. البته زلنسکی آب پاکی را روی دست همه ریخته است و علناً هم اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ هیچ انتخاباتی را پیشرو نخواهد داشت بخاطر وضعیت فوق العاده و جنگی در کشور. یعنی در واقع شعله ور کردن آتش نبرد، ورود نیرو‌های اوکراین با مستشاری میدانی اعضای ناتو به داخل خاک روسیه، یکی از دستاورد‌های آن این است که حاکمیت فعلی در اوکراین بتواند حکومت خودش را تثبیت کند و در سال ۲۰۲۴ که موعد پنج ساله اش تمام شده است، بتواند حداقل یک سال دیگر برای خودش زمان بخرد. به هر حال هر کدام از بازیگران برای خودشان یکسری اهدافی را دارند و این اهداف روند پیشروی آن روندی نیست که به این زودی‌ها بخواهد متوقف شود. البته ما در انتخابات ریاست جمهوری امریکا شاهد هستیم که طرف جمهوری خواه یعنی ترامپ شعار می‌دهد که اگر من پیروز شوم یکی از اقدامات این است که آتش بس در اوکراین را در اولین فرصت ممکن برقرار می‌کنم و جلوی شعله ور شدن آتش جنگ را خواهم گرفت.
صفرنژاد: در واقع این جنگ جنگ روسیه است با ناتو، صحنه نبرد اوکراین است. این را باید بعنوان یک واقعیت میدانی درنظر داشته باشیم، چون از روز اول نبرد تا الان روس‌ها از اهالی اوکراین شرقی پشتیبانی کرده اند و اعضای اصلی ناتو به سردمداری امریکا، فرانسه، انگلستان و آلمان، پشتیبانی لجستیکی کردند و کمک مستشاری دادند به منطقه غرب اوکراین. یعنی منطقه شرق را مورد حمایت و پشتیبانی روسیه است و منطقه غرب مورد حمایت غرب، ما رویارویی این دو با هم را شاهد هستیم. آمار‌هایی هم که طرف‌های غربی از تلفات میدانی روس‌ها می‌دهند و روس‌ها از طرف‌های غربی، اینها اکثریت شان اهالی خود اوکراین هستند. یعنی جنگ اصلی بین دو منطقه در اوکراین است. می‌دانید این جنگ یک جنگ تمدنی تاریخی است یعنی در طول تاریخ ما شاهد این جنگ بوده ایم. در یک طرف اوکراین شرقی است، تمدن اسلاف نژاد ارتودکس مذهب که روس تبار هستند و در طرف اوکراین غربی تمدن یورو آتلانتیک کاتولیک و پروتسان مذهب. یعنی این جنگ هم یک جنگ تاریخی است و هم جنگ قومی نژادی و هم یک جنگ تمدنی بین دو تمدن غرب است. ریشه‌های تاریخی دارد و امروز هم با شکل و صورت مسئله امروزی خودش را نشان می‌دهد و جنگی نیست که به این زودی‌ها حل شود. البته روس‌ها از حدود یکسال و نیم قبل شدیداً به دنبال برقراری آتش بس هستند و درخواست کرده اند که گفتگو‌های مینیسک که در امتداد مینیسک یک و دو در سال ۲۰۱۳ و سال ۲۰۱۴ شکل گرفت و آن زمان جنگ اول متوقف شد، شکل بگیرد که مستحضرید هم سران امریکا و هم سران انگلستان و اعضای اصلی ناتو مخالف برقراری صلح و انجام گفتگو‌های صلح هستند. یعنی آنها معتقد هستند که باید این جنگ تا بازگرداندن کامل سرزمین‌های اوکراین و بازپس گیری آنها از روسیه ادامه داشته باشد. بخاطر همین است که تمام عیار دارند نیرو‌های اوکراین غربی را تجهیز می‌کنند و از آنها حمایت می‌کنند. در دوازدهم فروردین ۱۴۰۳ بنا بود که انتخابات ریاست جمهوری جدید در اوکراین برگزار شود، یعنی آقای زلنسکی بعنوان رئیس جمهور اوکراین بیش از مدت قانونی پنج ساله خودش در بستر امور در اوکراین است و الان در منطقه غرب اوکراین مطرح است که گزینه‌ای که در گذشته وزیر کشور آقای زلنسکی بوده است، امریکایی‌ها و غربی‌ها مورد حمایت دارند و می‌خواهند آن را طی انتخابات جایگزین زلنسکی کنند. البته زلنسکی آب پاکی را روی دست همه ریخته است و علناً هم اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ هیچ انتخاباتی را پیشرو نخواهد داشت بخاطر وضعیت فوق العاده و جنگی در کشور. یعنی در واقع شعله ور کردن آتش نبرد، ورود نیرو‌های اوکراین با مستشاری میدانی اعضای ناتو به داخل خاک روسیه، یکی از دستاورد‌های آن این است که حاکمیت فعلی در اوکراین بتواند حکومت خودش را تثبیت کند و در سال ۲۰۲۴ که موعد پنج ساله اش تمام شده است، بتواند حداقل یک سال دیگر برای خودش زمان بخرد. به هر حال هر کدام از بازیگران برای خودشان یکسری اهدافی را دارند و این اهداف روند پیشروی آن روندی نیست که به این زودی‌ها بخواهد متوقف شود. البته ما در انتخابات ریاست جمهوری امریکا شاهد هستیم که طرف جمهوری خواه یعنی ترامپ شعار می‌دهد که اگر من پیروز شوم یکی از اقدامات این است که آتش بس در اوکراین را در اولین فرصت ممکن برقرار می‌کنم و جلوی شعله ور شدن آتش جنگ را خواهم گرفت.
نظر شما