به گزارش اقتصادنیوز، بیش از چهار سال طول کشید تا جو بایدن از وعده انتخاباتی اش مبنی بر توقف فروش تسلیحات به عربستان سعودی عقب نشینی و در پایان روز جمعه 9 اوت اعلام کرد که دولت آمریکا فروش مهمات نظامی هوا به زمین را به پادشاهی از سر خواهد گرفت.در واقع، این ممنوعیت آخرین بقایای یک سیاست طولانی مدت رها شده برای منزوی کردن و تحریم عربستان سعودی به دلیل سوء استفاده های این بازیگر در داخل و خارج از پادشاهی قلمداد می شد. حالا آغوش آمریکا به روی بن سلمان باز شده و سبدی بی پایان از امتیازات به عنوان بلیط طلایی تداوم برتری ایالات متحده در خاورمیانه در اختیار ریاض قرار گرفته و شاهزاده بزرگترین جایزه - تضمین امنیتی بی سابقه ایالات متحده - قبل از اتمام زمان ریاست جمهوری جو بایدن را از آن خود کرده است.

بازی بن سلمان در دو زمین

آنگونه که کامان دریم نوشته، توقف ممنوعیت فروش سلاح به یکی از بزرگ ترین خریدار تسلیحات ایالات متحده در جهان هزینه های کاملاً قابل درکی را برای ایالات متحده به همراه داشت و نه تنها شرکت های دفاعی آمریکا را مایوس کرد، بلکه  موجب شد تا بن سلمان در تلافی این کنش دست به واکنشی جدی تر زده و به چین و روسیه نزدیک تر شود. از همین رو  چند ماه پس از اولین سال دولت بایدن، تیم امنیت ملی او از تحریم تسلیحاتی ریاض عقب نشینی و مدعی شد که هدف توقف ارسال سلاح های تهاجمی بوده نه تسلیحات دفاعی.

سوالات اعضای کنگره در مورد تمایز بین این دو اصطلاح بی پاسخ ماند. به زودی، ارسال تسلیحات میلیاردی به جریان افتاد. زمانی که تیم بایدن اعلام کرد که از سیاست ترامپ پیروی خواهد کرد و عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل را در اولویت های برنامه خاورمیانه ای اش قرار خواهد داد، نگرانی ها در باب امتیازهای اعطایی به پادشاهی افزایش یافت، بالاخص این که جهان در بازه ای از زمان شاهد جنگ پادشاهی با یمن بود. از طرفی دیگر امتیازدهی به شاهزاده در حالی انجام می شود که خاورمیانه روی بشکه ای از باروت خوابیده است.

در کنار اعتراف آشکار جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن به اولویت‌های ثانویه چون - نفت ارزان و دور نگه‌داشتن چین از منطقه – سوالی که مطرح شد این است، بن سلمان با اهرم نفتی که در اختیار دارد تاچه ارتفاعی قادر است پرواز کند؟ شواهد نشان می دهد بن سلمان با توسل به مخازن نفتی اش به شکلی برجسته مانور می دهد، او قبل از انتخابات مقدماتی ماه نوامبر در پاسخ به خواست بایدن مبنی بر کاهش بهای نفت،دهن کجی کرد و در اوپک پلاس با روس ها هم صدا شد و پس از آن فرش قرمزی برای شی جین پینگ پهن کرد و میزبانی رئیس جمهوری چین را بر عهده گرفت. او در همان بازه زمانی اعلام کرد که چین ساخت یک نیروگاه هسته ای غیرنظامی را بر عهده گرفته و از توسعه موشکی عربستان حمایت می کند.طبیعتا به واسطه این فعل و انفعال ها، وقت آن بود که تیم بایدن در برابر پادشاهی تسلیم شود.

یک تیر و چند نشان؟

اولین امتیاز بزرگی که در اختیار بن سلمان قرار گرفت، اعطای مصونیت به ولیعهد در برابر تعقیب قضایی ایالات متحده، بستن چندین پرونده قضایی علیه او به واسطه اتهامش در پرونده قتل جمال خاشقجی، اقدام به قتل سعد الجبری، و آزار و اذیت و حملات هدفمند علیه غاده اویس، روزنامه نگار الجزیره است. در نهایت تیم بایدن امتیاز اصلی را در اختیار شاهزاده سعودی قرار دارد: ارائه تضمین های امنیتی ایالات متحده در سطح بند 5 پیمان ناتو برای پادشاهی. تلاش های تیم بایدن برای جلب نظر ولیعهد تنها با تعریف چتر امنیتی هوایی به نتیجه نمی رسید. بن سلمان تصریح کرده بود که ارائه تضمین دوجانبه در سطح معاهده کارساز است.

حمله هفت اکتبر حماس به اسرائیل و جنگ اسرائیل با غزه، پلن های بن سلمان را برهم ریخت. سالیوان تحقیر شده ای که تنها چند روز قبل از حمله حماس مدعی بود که خاورمیانه "امروز ساکت تر از دو دهه اخیر است" و به خود می بالید که "مدت زمانی را که باید برای بحران و درگیری در خاورمیانه صرف شود به میزان قابل توجهی کاهش یافته، حالا حرفی برای گفتن نداشت.

در حالی که کنگره آمریکا که توسط آیپک تأمین می شود احتمالاً از ارائه تضمین های امنیتی ایالات متحده به عربستان سعودی در ازای پیوستن این کشور به توافقنامه ابراهیم حمایت خواهد کرد، اما تصویب چنین تعهدی در قاب معاهده دشوار است. تیم بایدن اکنون در حال بررسی سه گزاره اعطای تصمین های امنیتی آمریکا به ریاض، حمایت احتمالی چین از ساخت نیروگاه هسته ای غیر نظامی در پادشاهی و فرایند عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل و پیوستن ریاض به توافق ابراهیم است. بر اساس "توافق استراتژیک اتحاد استراتژیک" پیشنهادی، ایالات متحده متعهد می شود در صورت حمله به عربستان، از منظر دفاعی در کنار پادشاهی قرار بگیرد، هرچند این گزاره مشروط به مخالفت با استقرار پایگاه های چینی در این کشور است. در همین راستا می توان گفت که امضای موازی "توافقنامه همکاری دفاعی" می تواند زمینه را برای  تقویت فروش تسلیحات، اشتراک اطلاعات و برنامه ریزی استراتژیک در مورد تروریسم هموار کند.

به باور ناظران چنین رویکردی پوشش «صلح منطقه‌ای برای اسرائیل» را به بهانه تضمین امنیت عربستان  را از بین می‌برد و انگیزه‌های زیربنایی تیم بایدن را عریان تر می کند، از همین رو شاهد جهان‌بینی کهنه اما مستحکمی هستیم که در قابش منافع ایالات متحده به واسطه هژمونی نظامی این کشور در خاورمیانه، بهای ارزان نفت و صنایع دفاعی محقق می شود. با این همه سوال هایی که باقی می ماند، این ها است؟ ایا در شرایط کنونی خاورمیانه و تداوم جنگ در غزه، دولت بایدن این توان را دارد تا پیش از پایان عمر ریاستش پیمان امنیتی با ریاض را به سرانجام برساند؟ سوال بعدی بن سلمان حقیقتا در برابر این امتیازها تسلیم شده یا از آنها به عنوان ابزاری برای دور تازه چانه زنی ها با دولت تازه نفس آمریکا استفاده خواهد کرد؟