به گزارش خبرگزاری ایمنا، منطقه ۲ شهرداری اصفهان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین مناطق این کلان‌شهر دارای بافتی سنتی و قدیمی است که سکنه بومی و به شدت خونگرمی دارد و از شاخص‌ترین ویژگی‌های آن بافت سنتی، واقع شدن در شریان‌های اصلی شهر و داشتن کوچه باغ‌هایی است که سبزینگی و طراوت آن، موقعیت خاصی را برای این منطقه ایجاد کرده و بومی بودن آن به جذابیتش افزوده است.
این منطقه شامل محلاتِ برزان، آفاران، ولدان، جاوان، سودان، فردوان، بابوکان و دهنو می‌شود و می‌توان گفت، پس از منطقه یک و ۳ اصفهان، منطقه ۲ بیشترین بافت فرسوده را به خود اختصاص داده است و به دلیل اراضی کشاورزی خارج از محدوده شهریِ آن که پروانه ساخت‌وساز برای آن صادر نمی‌شود، زمین کافی برای سکونت ندارد که این موضوع بر شدت بومیتِ محلات آن تأثیر به‌سزایی داشته است.
اینجا و در محلات این منطقه فضای بومی و بافت سنتیِ آن دست نخورده باقی‌مانده و کمتر ساختمان‌های بلندمرتبه به چشم می‌خورد، شهرک رسالت و کیان‌پارس نسبت به سایر محلات در این منطقه از بافتی جدید بهره می‌برد، اما در مجموع خانه‌ها ویلایی وکوچه‌ها و معابر تنگ و باریک آن یادگار عهدی دور است.
گذر از پس‌کوچه‌های منطقه ۲ حال و هوای محله ناژوان را تداعی می‌کند؛ خیابان‌های پیچ در پیچ با مادی‌هایی که سایه درختان سبز و بیدهای مجنون آن گرمای ظهر تابستان و شدت تابش سوزان آفتاب را کمتر می‌کند؛ مادی‌هایی که دیگر آب ندارد، اما همچنان طراوت درختان و خنکای آن بسیار دلپذیر است؛ اراضی کشاورزی با گستره‌ای پهناور در این محدوده به واسطه برق طلایی گندم‌هایش فضایی خیال‌انگیز و چشم‌نواز را رقم زده و آرامش و سکوت حاکم در سطح محلات، فضایی دنج و امن را برای ساکنانِ آن به ارمغان آورده است.
«بابوکان» یا بابکان یادآور نام اردشیر بابکان و به اصطلاح امروز حاوی نام‌خانوادگی اردشیر است؛ در اصفهان بابوکان نام دو محل بوده که یکی دهی است از دهستان ماربین، نزدیک به شهر اصفهان و منظور همین محل است و دیگری نام دهی است در قسمت علیای شهرضا که به لحاظ سطح فرهنگی آن می‌توان گفت، آداب و رسوم مردم در آن از شکل قدیمی به شهرنشینی تغییر پیدا کرده است.
این منطقه به لحاظ موقعیت مکانی در خیابان امام خمینی (ره) قرارگرفته که به دلیل دارا بودن آب و هوای مطبوع، باغ‌های زیبا و قنات‌های فراوان همچون عروسی زیبا در ماربین تلقی می‌شده و بیشتر زمین‌های آن کشاورزی بوده است.
«ولدان» یا «وردان» به معنای محل پرورش گل رز، نامی است که این محله قدیمی به آن مشهور و دلیل آن وجود باغ‌های بسیار و صحراهای مملو از درختانِ آن بوده که امروز تنها از آن همه درخت و شکوفه چند درخت خشک به جا مانده و مادی‌های آن از آب خالی شده است.
این محله از شمال به رهنان و محله سودان، از جنوب به جاوان، برزان و خیابان صمدیه لباف، از شرق به خیابان امام خمینی (ره) و از غرب به خیابان کهندژ، محله لادان و محله جنیران متصل است.
ولدان فاصله چندانی با مرکز شهر اصفهان ندارد، اما از بسیاری از نمادهای شهری امروز بی‌بهره مانده و می‌توان گفت، بافت فرسوده مهم‌ترین شاخصه این محله قدیمی بوده و خیابان اصلی آن از استانداردهای یک خیابان شهری برخوردار نیست.
«جاوان» شاهراه بزرگی است که اصفهان را به خمینی‌شهر وصل می‌کند، به فاصله دو کیلومتر رو به باختر از سه‌راه کهندژ و در دو سوی این شاهراه، املاک این روستا را می‌توان مشاهده کرد که آنچه در کنار این شاهراه بوده، امروز به مغازه‌های تعمیر لاستیک اتومبیل، باطری‌سازی و بعضی صنایع دیگر تبدیل شده است.
«برزان»، برزون و لرزان از قصبه ماربین بوده که در سمت شمال‌غربی اصفهان قرار دارد؛ اراضی قطعه شمالی ماربین بیشتر از قطعه جنوبی بوده و آب آن از زاینده‌رود و قنات تأمین می‌شده، از این رو انواع محصولات در آن کشت می‌شده است؛ امروز با گسترش این روستا و بزرگ‌شدن شهر اصفهان این روستا از محدوده شهری اصفهان محسوب می‌شود.
«آفاران» آبادی بسیار قدیمی در غرب و هم‌اکنون درست متصل به اصفهان و نزدیک به آزادان و برزان است؛ شغل مردمان این روستای نه چندان بزرگ کشاورزی و باغداری بوده و از شاخصه‌های این محله و در خیابان شهیدان غربی، مزار امامزاده‌ای وجوددارد که به آن، شاهزاده عبدالله می‌گویند و او را جناب عبدالله‌بن معاویه‌بن عبدالله‌الجواد بن‌جعفر طیار خطاب می‌کنند.
مقبره‌ی امامزاده عبدالله، بین برزان و آفاران قرار دارد که در شمال آن، گورستان برزان بوده و اکنون به پنج مدرسه، دبیرستان و مجموعه ورزشی تبدیل‌شده است.
و اما «دهنو» بزرگترین محله واقع در منطقه ۲ شهرداری اصفهان بوده که در ۱۲ کیلومتری شمال غربی این کلان‌شهر و بین راه اصفهان و تهران قرار گرفته است؛ این محله از مهم‌ترین ورودی‌های اصفهان به شمار می‌رود و می‌توان گفت، بیشترین جمعیت را نسبت به سایر محلات این منطقه در خود جای داده است.
توجه به عناوین دهنو، دهک، دهق، دهسور که همه با «ده» آغاز می‌شود، نشان می‌دهد که ایرانیان قدیم و بانیان این دهات دوست داشته‌اند، نام «ده» را بر آبادی خود گذارند، اما معنای ده در روزگاران گذشته با معنایی که ما امروز به عنوان یک روستای کوچک به کار می‌بریم، بسیار متفاوت بوده است، چراکه در گذشته، ده معنای وسیعی داشته و به معنای مرز و مملکت نیز بوده است.
این محله قدیمی در خیابان امام خمینی (ره) قرار دارد و کوچه‌های تنگ و باریک با دیوارهای خشتی و کاهگلی در آن زیاد به چشم می‌خورد.
روبه‌روی مسجد جامع دهنو، یک حمام باستانی قدیمی قرار دارد که قدمت آن به چهارصد سال پیش می‌رسد و امروز ساکنان این محله همچنان از این حمام استفاده می‌کنند.
دهنو یکی از محلات آرام و مذهبی شهر اصفهان است که به گفته اهالی قدیمی و بزرگان آن، این محله با ۱۵۰ شهید، بیشترین شهدای اصفهان ازجمله شهید واعظی و جعفریان را به خود اختصاص داده است.
غریبه‌ها در دهنو جایی ندارند
حسن نیکخواه یکی از ساکنان قدیمی و عضو شورای همیاری محله دهنو است که درباره این محله می‌گوید: من به همراه خانواده‌ام به صورت آبا و اجدادی در این محله متولد شده و زندگی می‌کنیم.
او ادامه می‌دهد: تمام ساکنان این محله بومی هستند و همچون خانواده من به صورت آبا و اجدادی اینجا متولد شده و زندگی می‌کنند؛ درواقع می‌توان گفت، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های محله دهنو، مهاجرپذیر نبودن آن به دلیل مساحتِ کم زمین‌ها برای ساخت‌وساز، همچنین تعصب اهالی به حفظ بومیت و فرهنگ محله است که ساکنان آن را بر آن داشته تا از ورود افراد غریبه به محله دهنو خودداری کنند.
نیکخواه ادامه می‌دهد: دهنو از محلات بسیار قدیمی و سنتی با قدمتی ۵۰۰ ساله است که پیش از این به نام پارس‌کیان خوانده می‌شده و پس از اینکه خراب می‌شود، محله دهنو کنار آن ساخته شده و هم اکنون به لحاظ تاریخی دارای مسجد و حمامی است که قدمتی ۵۰۰ ساله دارد.
او درباره آداب و رسوم و حال و هوای اهالی این محله می‌گوید: این محله مردمی با روحیه به شدت انقلابی دارد که حتی در گذشته و زمان پیش از انقلاب جمهوری اسلامی در اعتراض به رژیم شاه، ارباب ده را بیرون می‌کنند و از آن پس زمام امور روستا به دست اهالی اداره می‌شده است.
ساکن قدیمی محله دهنو ادامه می‌دهد: شغل اصلی ساکنان اینجا کشاورزی بوده و بانوان و دختران این محله پیش از این به حرفه قالی‌بافی مشغول بودند که البته امروز به دلیل ادامه تحصیل دختران جوان، دیگر به این حرفه پرداخته نمی‌شود.
نیکخواه ادامه می‌دهد: پیش از انقلاب جمهوری اسلامی ایران این محله دارای گروه‌های مبارزِ بسیار خوبی بوده، همچنین دارای چهار شهید از گروه مهدویون، پیش از انقلاب بوده و پس از انقلاب نیز مشارکت بسیار خوبی در انقلاب و هشت سال جنگ تحمیلی داشته است.
زمین در دهنو برای ساخت منازل مسکونی کم است
او درباره مشکلات محله دهنو می‌گوید: این محله به لحاظ وسعت دارای اراضی است که در حریم شهر واقع و این موضوع منجر به نبود امکان ساخت‌وساز در دهنو شده است؛ این محله، زمین برای ساخت منازل مسکونی کم دارد، از سوی دیگر به‌دلیل کم‌آبی بیشتر این اراضی سال‌های زیادی است که بی‌حاصل و سرنوشت آن‌ها بلاتکلیف مانده است؛ در حال حاضر محصول اراضی این منطقه و محله به‌طور عمده گندم است، اما صیفی‌جاتی همچون گوجه و بادمجان نیز کاشته می‌شود که به دلیل نبود نظارت درست در اداره جهاد کشاورزی در بیشتر مواقع این محصولات هم‌زمان با محلات دیگر کاشته می‌شود و برای مثال گوجه بیش از حد کاشته شده و بادمجان در بازار موجود نیست.
نیکخواه درباره عرض باریک معابر و آسفالت خیابان‌های محله دهنو می‌گوید: معابر و گذرهای محله، استاندارد نیست و خیابان‌ها نیاز به آسفالت دارد، همچنین تنها میدان این محله، میدان استقلال است که بیشتر مواقع ترافیک بوده و حجم زیادی از تردد را تحمل می‌کند.
ساکن قدیمی محله دهنو درباره مشاغل و ویژگی‌های منحصر به فرد این محله توضیح می‌دهد: تولید کاشی‌های دستیِ تزئینی از هنرهایی است که ساکنان این محله از دیرباز به آن مشغول بوده و قدمت زیادی دارد، همچنین این محله در مشاغل صنعتی ازجمله ساخت جرثقیل حرف اول را می‌زند.
به گزارش ایمنا، محله دهنو واقع در منطقه ۲ شهرداری اصفهان یکی از قدیمی‌ترین محلات این منطقه است که به لحاظ مساحت، بزرگترین و به لحاظ میزان جمعیت، بیشترین حجم تردد در این منطقه را به خود اختصاص داده است؛ این محله بیشترین شهدای اصفهان ازجمله شهید واعظی و جعفریان را تقدیم وطن کرده و به لحاظ تاریخی قدمتی ۵۰۰ ساله دارد.
گزارش از: ریحانه راهپیما
نظر شما