16 مرداد هر سال مصادف با سالروز تشکیل جهاد دانشگاهی است؛ نهادی که از ابتدای کارش با انگیزه‌ای جهادی اتفاقات شگرفی را در حوزه‌های علمی، فرهنگی و هنری رقم‌ زده است.

جهاد دانشگاهی همچنین همیشه مأمنی برای حضور اندیشمندان حوزه‌های مختلف با اقدامات موثر  بوده است.

جهانگیر الماسی بازیگر و کارگردان سینما یکی از هنرمندانی  است که از نزدیک آشنایی خوبی با این نهاد داشته و خبرنگار ایکنا در آستانه سالروز تشکیل جهاد دانشگاهی با این هنرمند نام‌آشنا و مردمی گفت‌وگویی انجام داده است.

ایکنا – شانزده مرداد روز جهاد دانشگاهی نامیده شده است. شما با این نهاد سابقه همکاری و آشنایی دیرپایی داشته‌اید. پیرامون عملکرد و جریانسازی جهاد چه نظری دارید؟

همان‌گونه که از نام جهاد مشخص است این نهاد، مجموعه‌ای جهادی است که بر پایه باورهای دینی، انقلابی و آرمانی دانشجویی تشکیل‌ شده است. بیشتر مسئولان دهه 60 جهاد از دانشجویان قبل از انقلاب بودند که دغدغه‌های متعددی هم داشتند. برای همین جهاد دانشگاهی در بخش‌های متعددی چون ساختمانی، جاده‌سازی، فنی و... فعال بود و اتفاقت ماندگاری را هم رقم زد. من قبل از انقلاب در شرکت راه‌سازی کنسرسیومی ایرانی-آمریکایی فعالیت داشتم. این شرکت قرار بود بزرگراهی از تهران به بندر امام خمینی بزند. این بزرگراه شش لاین رفت‌وبرگشت داشت و در هر 30 کیلومتر جاده پهنی از آن منشعب می‌شد که به فرودگاهی اضطراری می‌رسید.

من در آن شرکت به عنوان مترجم شفاهی استخدام شدم. این پروژه به اندازه‌ای بزرگ بود که کسی جرات نزدیک شدن به آن را نداشت و شرکت ایرانی–آمریکایی هم نتوانست آن را به سرانجام برساند و متوقف مانده بود. بعد از انقلاب و با تشکیل جهاد دانشگاهی، این نهاد با شهامت و علم، پروژه را بر عهده گرفت و حتی 10 کیلومتر بیشتر از آن چیزی که قرار بوده ساخته شود و متوقف مانده بود، ساخت!

از طرف جهاد، اتفاقات بسیار بدیع و تازه‌ای رخ داد. چیزی که در مدیریت جهاد دیدم، نمونه بود. برای مثال در دوران آقای علی منتظری اقداماتی بسیار خوبی رقم خورد. در آن مقطع جمشید ملک‌پور فیلمی با عنوان «باد سرخ» ساخت. این کار فیلمی متفاوت و جذاب بود. همه خاطرات من از جهاد بسیار خوشایند است.  در حوزه تدریس واحدهای دانشگاهی که من هم یکی از مدرسان آن بودم و باید اذعان کنم که عقبه من برای تدریس در دانشگاه‌ها از جهاد دانشگاهی آغاز شد.

اتفاق دیگری که جهاد دانشگاهی بانی آن بود برگزاری کارگاه‌های دانشجویی بود. باید اذعان کرد مهم‌ترین رویکرد جهاد در حوزه تدریس و گفت‌وگو، تألیف مطالب بود نه ترجمان آن. این مزیت در حالی است که در زمان حال بیشتر ترجمه بر سیستم دانشگاهی حاکم است بدون اینکه به پشتوانه اعتقادی آن مطلب توجه شود.

ایکنا – کمی بیشتر روی فعالیت فرهنگی هنری جهاد متمرکز شویم. این نهاد در عرصه فرهنگ و هنر چه اقداماتی را رقم‌ زده است؟

من دو سال بیشتر با جهاد همکاری نداشتم اما تأثیر علمی این نهاد مانند خود انقلاب بود. ظرفیتی که انقلاب برای معرفت پیش آورد حوزه‌های مختلف را شامل شد. این خصیصه در جهاد هم مشاهده شد و ما در ادامه شاهد جریانسازی فرهنگی و هنری این سازمان بودیم. در مسیر حرکتی جهاد مغرضانی هم وجود داشتند که تلاش کردند این نهاد را از مسیر خود منحرف کنند اما نه درگذشته و نه در حال به واسطه هوشیاری مدیران وقت محقق نشد. حمایت‌های جهاد دانشگاهی از فعالیت‌های هنری به اقداماتی اختصاص پیدا می‌کرد که پشتوانه و مکتب فکری داشته باشند. در این راستا به یاد دارم آقای منتظری مدافعی بسیار ارزشمند برای تئاترها و فیلم‌های ارزشمند بود. 

درباره مدیریت جهاد دانشگاهی ذکر این نکته را ضروری می‌دانم که در این نهاد مدیران صرفاً مدیر نیستند بلکه آن‌ها برای مرکز خود حکم راهنما و راهبر را ایفا می‌کنند. این ویژگی ارزشمندی است که معتقدم روی جریانسازی جهاد، تأثیرات بسیار مثبتی از خود به جا می‌گذارد.

ایکنا – در پایان این گفت‌وگو اگر توصیه‌ای برای بالا رفتن کیفیت در جهاد دانشگاهی دارید، بیان بفرمایید؟

توصیه من به جهاد دانشگاهی بازگشت به اهداف و بازگشت به تعریف توانمندی است. باید دوباره حضور خودمان را در عرصه‌های مختلف تعریف کنیم. برای مثال در سینما مدیران تأکید دارند که فیلم خوب ساخته شود اما تعریف از خوب بودن ارائه نمی‌دهند درحالی‌که جهاد دانشگاهی خوب را تعریف کرده و مکتب فکری را مشخص می‌کند. 

توصیه دیگر به جهاد دانشگاهی این است که از وجود افراد متفکر و اندیشمند بهره ببرد. برای مثال آثار احمدرضا معتمدی که من از او به عنوان فیلسوف نام می‌برم می‌تواند توسط جهاد حمایت و چاپ‌ شده و در اختیار دانشجویان قرار گیرد. نوشته‌های احمدرضا معتمدی به جوانان خواهد آموخت سینما ادا نیست بلکه بسیار جدی‌تر از آن چیزی است که فرض می‌شود.

در خاتمه تأکید دارم آدم‌هایی که در جهاد هستند برای تحصیل منافع فردی نمی‌آیند بلکه برای تأثیر جدی موارد جمعی در رفتار فردی فعالیت می‌کنند.

گفت‌وگو از؛ داوود کنشلو