در همین زمینه جام جم آنلاین با عباس سلیمی نمین فعال سیاسی و مدیر دفتر مطالعات و تدوین تاریخ ایران باب گفتگو را باز کرد و درباره مولفه‌های تشکیل دولت وفاق ملی نقطه نظرات او را جویا شد. این کارشناس مسائل سیاسی معتقد است که تشکیل چنین کابینه‌ای که مورد توافق عموم مردم و همچنین جریان‌ها و طیف‌های سیاسی مختلف باشد امری دشوار، اما ممکن است، چون در بین چهره‌ها و شخصیت‌هایی که قابلیتی را برای تصدی وزراتخانه‌های دولت چهاردهم دارند افراد توانمندی وجود دارند که بدون درنظر گرفتن مصالح جریان و طیف سیاسی خود به منافع ملی فکر می‌کنند و مصلحت کشور را در نظر می‌گیرند و اگر رئیس جمهور در چینش کابینه و ارائه فهرست وزیران پیشنهادی از این شخصیت‌ها بهره ببرد حتما در تشکیل دولت وفاق ملی موفق خواهد بود.

 

در آستانه تشکیل دولت چهاردهم قرار داریم و با توجه به اینکه آقای پزشکیان بر ضرورت شکل گیری دولت وفاق ملی تاکید کرده ایشان چگونه می‌تواند به چنین کار مهمی دست یابد؟

 

از آنجایی که هنوز اعضای کابینه مشخص نشده بنابراین در حال حاضر نمی‌شود قضاوت دقیقی در این زمینه داشت. رئیس جمهور طی احکامی چند نفر از اعضای کابینه را به عنوان رئیس دفتر و همچنین معاونان خود انتخاب کرده و اگرچه فهرست‌های متعددی براساس گمانه زنی‌های رسانه‌ای در خصوص لیست نامزد‌های پیشنهادی در فضای مجازی منتشر شده است، اما از آنجایی که هیچ نظر رسمی در این خصوص بیان نشده فهرست‌های مورد نظر هم از سوی اعضای شورای راهبردی انتخاب وزیران پیشنهادی تکذیب شده بنابراین در این بخش نمی‌توانیم نظر دقیقی را ارائه بدهیم. از این رو، باید منتظر بود و دید که در زمان تعیین شده جهت ارائه فهرست نامزد‌های پیشنهادی برای وزارتخانه‌های دولت چهاردهم، رئیس جمهور چه افرادی را برای کابینه خود بر می‌گزیند تا براساس آن بتوان داوری مناسبی درباره اظهارات آقای پزشکیان درباره دولت وفاق ملی و تطبیق آن با فهرست وزیران پیشنهادی ارائه شده از سوی رئیس جمهور داشت.

 

 به طور معمول در دوره مختلف تشکیل دولت ها، روسای جمهور بر این نکته تاکید دارند که در پی وفاق و همدلی هستند و اعضای کابینه خود را نه براساس نگاه حزبی و تشکیلاتی بلکه مطابق با شایستگی‌های فردی انتخاب می‌کنند، اما در ادامه فعالیت دولت‌ها شاهدیم که عمدتا در انتخاب وزیران نگاه طیفی و جریانی حاکم است. اساسا تشکیل دولت وفاق ملی از چه ویژگی‌هایی برخوردار است؟

 

وفاق ملی تعریف مشخص خود را دارد و باید روی آن دقت کرد. وفاق ملی یعنی عامه مردم حول محوری اتفاق رای داشته باشد؛ بنابراین اگر از تشکیل دولت وفاق ملی سخن می‌گوییم به این معنا است که کابینه‌ای ایجاد خواهد شد که عموم مردم روی این موضوع اتفاق نظر داشته باشند که یک فرد به لحاظ سیاسی و همچنین جهات مختلف دارای شایستگی لازم است و صلاحیت تصدی یک وزارتخانه را دارد. دستیابی به چنین توافقی البته کار بسیار دشواری است چرا که هر شخصی که به عنوان رئیس جمهور رای می‌آورد از سوی یک طیف سیاسی پشتیبانی می‌شود و طبعا تمایلات آن طیف سیاسی است که وزیران را تعیین می‌کند. از سوی دیگر آن طیف دیگر سیاسی که نتوانسته رای اکثریت را کسب کند سلایقش بر زمین می‌ماند و به آن توجهی نمی‌شود یا کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. از این جهت معتقدم اینکه آقای پزشکیان بتواند برای تشکیل دولت وفاق ملی، افرادی را انتخاب کند که مورد قبول همه طیف‌های سیاسی و مردم باشد کار دشواری است.

 

به دشواری‌های تشکیل دولت وفاق ملی اشاره کردید. آیا اساسا می‌توان تصور کرد که دولتی بر سر کار بیاید که رضایت و تعلق خاطر همه جریان‌ها و طیف‌های سیاسی را داشته باشد. چون به هر حال در سپهر سیاسی ایران گروه‌ها و جریان‌های مختلف سیاسی حضور دارند که در بسیاری از مسائل داخلی و خارجی اختلاف نظر جدی دارند؛ بنابراین آیا رسیدن به دولت وفاق ملی کاری است دشوار یا غیر ممکن؟

 

برای اینکه به این سوال پاسخ بدهم به نظرم روی مصادیقی با هم صحبت کنیم که روی آن اتفاق نظر وجود دارد. به عنوان نمونه می‌توان به حضور آقای محمد اسلامی در دولت دوازدهم به عنوان وزیر راه و شهرسازی و در دولت سیزدهم به عنوان معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اشاره کرد. درباره عمکرد ایشان اتفاق نظر وجود دارد. او در دوران مسئولیتش در دولت شهید رئیسی تجربه‌ای از خود نشان داد که از عملکرد بسیاری از وزیران اصولگرا هم بهتر بود. اسلامی در دوران مسئولیتش بدون حاشیه بود و بسیار قدرتمندانه عمل کرد و کار را پیش برد و در مواجه به نهاد‌های بین المللی مواضعی قوی داشت و در در دوران فعالیتش نقطه ضعفی نداشت؛ بنابراین از این منظر می‌توان گفت که هم اصولگرایان و هم اصلاح طلبان درباره اقدامات او در دوران مسئولیتش اتفاق نظر دارند و مدل خوبی به عملکرد او می‌دهند؛ بنابراین در پاسخ به سوال شما باید بگویم که بله می‌توان وزیرانی انتخاب کرد که وفاقی حول آن‌ها شکل بگیرد، اما همان طور که عرض کردم کار سختی و امری دشوار و در عین حال شدنی است.

 

طبعا در ایام انتخابات و حضور نامزد‌های ریاست جمهوری، طیف‌های مختلف سیاسی وارد عرصه می‌شوند و از کاندیدای مورد نظر خود حمایت می‌کنند و باز هم منطقی به نظر می‌رسد که بخشی از آرایی که به صندوق رای ریخته می‌شود ناشی از پشتیبانی احزاب، گروه‌ها و طیف‌های سیاسی است و همه این جریان‌ها انتظار دارند که در صورت پیروزی نامزد مورد نظرشان، سلایق و ذائقه‌های سیاسی آن‌ها در زمان چینش کابینه از سوی رئیس جمهور مورد توجه قرار گیرد؛ بنابراین آیا می‌توان انتظار داشت که هیات دولت از یک طیف سیاسی خاص باشد و باز دولت وفاق ملی بر کار بیاید؟

 

بله در دوره‌های مختلف ما با چنین وضعیتی روبرو بودیم، اما در عین حال باید به این نکته توجه داشت که یک فرد می‌تواند گرایش سیاسی هم داشته باشد، اما وقتی در موضع وزارت قرار گرفت منافع ملی را به گونه‌ای تامین کند که عقلای طیف‌های سیاسی به او نمره خوبی بدهند. این سخن بدان معنا نیست که او گرایش سیاسی ندارد بلکه در موضع دفاع از منافع ملی به گونه‌ای عمل می‌کند که همه احساس رضایت و آرامش نسبت به عملکرد او دارند و این قابل تعمیم به همه وزیران است. البته باید یادآور شد که منظورم آدم‌های بی طرف نیست، چون اساسا این ذهنیت غلط است که صرفا در پی کسانی باشیم که خط سیاسی ندارند یا ذوق سیاسی کمرنگی دارند. حتی ممکن است افرادی که انتخاب می‌شوند مواضع سیاسی غلیظی داشته باشند و گرایش شدیدی هم به طیف‌های سیاسی داشته باشند، اما در عرصه عمل به سیاست‌های کلان به نفع عامه جامعه عمل می‌کنند؛ بنابراین زمانی می‌توانیم به تشکیل دولت وفاق ملی امیدوار باشیم که وزیرانی که انتخاب می‌شوند مسائل کلان را با مواضعی سیاسی در نیامیزند و در پی آن نباشند که حتما معاونان و مدیران وزارتخانه متبوع خود را از بین گرایش و طیف سیاسی که به آن تعلق دارند انتخاب کنند و اساسا به این نکته هم توجه نکنند که در طیف مقابل و رقیب هم چهره‌های توانمندی حضور دارند که شایستگی بدست گرفتن مسئولیت‌ها را دارند؛ بنابراین زمانی دولت وفاق ملی بر سر کار خواهد آمد که هیات دولت و اعضای کابینه با هدف دادن سهم‌الشراکه به احزاب، گروه ها، شخصیت‌ها و قومیت‌ها انتخاب نشوند و اگر خدای نکرده دولتی بدون در نظر گرفتن این ملاحضات بر سرکار بیاد و مدعی تشکیل دولت وفاق ملی باشد حاصلی جزو اتلاف وقت و انرژی و هدر دادن داشته‌ها نخواهد داشت.