عطنا-به گزارش «روابط عمومی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران»، هوش مصنوعی از نخستین اقدام‌ها تا کنون به‌دنبال شبیه‌سازی عملکرد هوش انسانی توسط ماشین بوده است. در این راستا، مسیر‌ها و فناوری‌های مختلفی توسط دانشمندان این حوزه مورد استفاده قرار گرفته که هر کدام توانسته در توسعه این فناوری مؤثر باشد. یکی از نوآورانه‌ترین ابزار‌های هوش مصنوعی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرد دستیار‌های شخصی هوشمند هستند که در گوشی‌های هوشمند تلفن همراه در دسترس هستند. نسل جدیدی از این فناوری که بیش‌تر مورد اقبال قرار گرفته‌، چت‌بات‌ها هستند که با رونمایی و ارائه خدمت Chat GPT در انتهای سال ۲۰۲۲ آغاز شده است.

Chat GPT نخستین سرویسی است که توانست با استفاده از مدل Transformer به‌جای RNN تحول بزرگی را در این حوزه به‌وجود آورد. پس از آن، سرویس‌های متعدد دیگری نیز در سطح جهانی و ملی مطرح شدند که امروزه در حال استفاده هستند و مهم‌ترین آن‌ها که به‌عنوان رقیب Chat GPT مطرح شده سرویس جمینای است که توسط شرکت گوگل ارائه شده است. Chat GPT که محصول شرکت Open AI است توسط شرکت ماکروسافت خریداری و سرویسی منتج از آن با عنوان Copilot ارائه شده که سازگاری بیشتری با مرورگر Edge شرکت ماکروسافت دارد.

چت‌بات‌ها برای ارائه خدمات از دانش‌ها و تخصص‌های متعددی مانند پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق، شبکه‌های عصبی، رایانش شناختی و بینایی ماشین استفاده می‌کند. این تخصص‌ها کمک می‌کنند تا چت‌بات‌ها بتوانند عملکرد بهتری در پردازش متن، تصویر و صوت داشته باشند. در کل چت‌بات‌ها از دو بازوی داده و قوانین بهره می‌گیرند که هر چه این دو بازو غنی‌تر باشند می‌توانند عملکرد بهتری داشته باشند. از طرفی نیز چت‌بات‌ها امروزه در حوزه‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که یکی از کاربردی‌ترین آنها، استفاده در تدوین مقالات به‌عنوان دستیار است.

کارگاه آموزشی کاربست Chat GPT در تدوین مقالات در این راستا طراحی و توسط دکتر مهدی علیپور حافظی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی، ارائه می‌شود تا بتواند رهنمود‌ها و ابزار‌های کاربردی را در این زمینه به مخاطبان ارائه کند تا به شیوه‌ای درست و کارآمد بتوانند از آن‌ها در تدوین مقالات علمی خود استفاده کنند. مخاطبان این دوره‌ها پژوهشگران در مقاطع مختلف و اعضای هیئت علمی هستند. این کارگاه آموزشی در ۱۲ ساعت کلاس حضوری و مجازی و چهار ساعت انجام پروژه غیر حضوری، در مجموع ۱۶ ساعت توسط آموزش پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران در تابستان ۱۴۰۳، در حال ارائه است.

این کارگاه آموزشی در چهار محور زیر ارائه می‌شود:

آشنایی کلی با عملکرد چت‌بات‌ها و معرفی و ثبت‌نام Chat GPT
مهندسی پرامپت
معرفی برخی از ابزار‌های کاربردی در تدوین مقالات
ملاحظات اخلاقی وکاربردی استفاده از چت‌بات‌ها در تدوین مقالات

مخاطبان این دوره پس از گذراندن این دوره خواهند توانست با ابزار‌های مناسب در این حوزه آشنایی عملی پیدا کنند و با مراعات شیوه درست استفاده از آنها، به شیوه مناسبی از آن‌ها در تدوین مقالات خود استفاده کنند.

تدوین مقاله نیازمند توانایی علمی و تخصصی و اختصاص زمان زیاد است. چت‌بات‌ها در این مسیر می‌توانند کار‌هایی را که با اختصاص زمان زیاد و با محدودیت‌های متعددی می‌توان انجام داد را با اختصاص زمان کم و به‌شکل بهینه‌ای انجام دهند؛ بنابراین این ابزارها، دستیار مناسب و کارآمدی هستند که به ما از ابتدای کار (انتخاب مسأله پژوهشی) تا انتهای کار تدوین مقاله (تدوین فهرست منابع و چکیده) کمک کنند تا بتوان گزارش مناسب، کارآمد و متناسب با ساختار نشریات علمی، تهیه کرد؛ بنابراین مسیر تدوین مقالات با این ابزار‌ها بسیار تسهیل می‌شود. از این منظر در این کارگاه آموزشی به‌صورت عملی با شیوه استفاده از ابزار‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در کل این فرآیند آشنایی حاصل می‌شود.